کلام از منظر بحیا ابن پاقودا الاندلسی
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
الکلمات المفتاحية: بَحیا بن‌یوسف بن‌پاقودا, الهدایه الی فرائض‌القلوب, کلام, اخلاق, فلسفه یهودی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر در پیِ تشریح اندیشههای کلامیِ فقیه، دیّان و عارف یهودی، بحیا ابن پاقودا اندلسی، بر اساس تنها کتاب وی، یعنی الهدایه الی فرائض‌القلوب (وظایف قلب‌ها) می‌باشد که مهم‌ترین و پرخواننده‌ترین کتاب ادبیات دینی و عرفانی یهودی در قرون وسطی بوده؛ و به دنبال پاسخ به این پرسش محوری است که: آراء و اندیشههای کلامی بحیا با محوریت کتاب یاد شده در چه فضا و بستری مطرح شده و بر چه عناصر و مؤلفه‌هایی مبتنی بوده است؟. بحیا در کتاب الهدایه، که تأثیراتی از اندیشههای اخوان‌الصفا، امام محمد غزالی و فلوطین را می‌توان در آن یافت؛ بر اهمیت ایمان و تقوای درونی به‌عنوان انگیزه‌های اساسیِ رفتار دینی، عرفانی و اخلاقی تأکید دارد، که او آن‌ها را وظایف قلبی توصیف می‌کند و وظایف یا فرایض هر فرد مؤمن را به دو گروه فرایض جوارحی (علم ظاهر) و فرایض قلبی (علم باطن) تقسیم می‌کند. اما علی‌رغم اندیشه عارفانه و زاهدانه بحیا، تفکر برگزیده بودن ملت یهود در نگاه وی غالب بوده و بالاترین حد کمال، به تعداد کمی از انسان‌ها اختصاص دارد که در جایگاه پیشوا، دیگران را به زندگی همراه با اعتدال راهنمایی می‌نمایند.
