عوامل موثر بر تحرک اجتماعی در میان نخبگان اقتصادی در سه دهه‌ی گذشته

الموضوعات :

الهه سادات بدری ¹ (گروه جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران)
خلیل میرزایی ² (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران)
افسانه وارسته فر ³ (گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , رجب, 1443 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , رجب, 1443 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443

الکلمات المفتاحية: تحرک اجتماعی, نخبه‌گان اقتصادی, سه دهه‌ی گذشته,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با هدف تعیین روند تحرک اجتماعی در میان نخبه‌گان اقتصادی در سه دهه‌ی گذشته انجام پذیرفت. روش این پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه‌ آماری این پژوهش نخبه‌گان اقتصادی شهر تهران (در حدود 100هزار نفر) هستند که بر اساس جدول مورگان حجم نمونه 384 نفر بر اساس نمونه گیری تصادفی نظام‌مند انتخاب شد بدین صورت که از هر 260 نفر یک نفر انتخاب و به پرسشنامه پاسخ دادند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شده است که اعتبار آن از طریق اعتبار محتوا، اعتبار سازه و پایایی ابزار از طریق روش آلفای کرونباخ مشخص شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس یک سویه و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که تحرک اجتماعی در سه دهه‌ی 70-80- 90 از نظر تحرک عمودی، افقی و جغرافیایی متفاوت است مشخص گردید که تحرک افقی و تحرک جغرافیایی در سه دهه‌ی 70، 80 و 90 تفاوت معناداری دارند. همچنین، نتایج نشان داد که که نخبگان اقتصادی بیشترین تحرک اجتماعی را در دهه‌ی 90 داشته‌اند و کمترین تحرک را در دهه‌ی 80. همچنین، نخبه‌گان اقتصادی در دهه‌ی 90 تمایلی به تحرک جغرافیایی نداشته‌اند زیرا 97.9 درصد از نخبه‌گان اقتصادی اعلام کرده‌اند که تمایلی به خروج از کشور ندارند. همچنین بر اساس نتایج نیز مشاهده شد که افراد تمایل به تحرک افقی دارند. در تحلیل مسیر نیز مشخص گردید که عامل خانواده با مجموع اثر مستقیم و غیر مستقیم 0.291 در اولویت اول، دانش اقتصادی با اثر مستقیم و غیر مستقیم 0.254 در اولویت دوم، رسانه با اثر مستقیم و غیر مستقیم معکوس 0.164- در اولویت سوم، هوش اجتماعی با اثر مستقیم و غیر مستقیم 0.163 در اولویت چهارم، نگرش جنسیتی با اثر مستقیم و غیر مستقیم معکوس 0.153- در اولویت پنجم، ارتباطات کلامی با اثر مستقیم و غیر مستقیم معکوس 0.098- در اولویت ششم، خلاقیت با اثر مستقیم و غیر مستقیم 0.090 در اولویت هفتم و سیاست با اثر مستقیم و غیر مستقیم معکوس 0.077- در اولویت هشتم قرار گرفته‌اند.