تاثیر خشکسالی بر تغییرات مراتع با استفاده ازتکنیک سنجش از دور (مطالعه موردی شهرحاجی آباد استان هرمزگان)
الموضوعات :
1 - دانشیار عضو هیات علمی گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
خشکسالی به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی، اثرات منفی گسترده ای برمحیط زیست و زندگی انسان دارد.در این پژوهش از داده هاي هواشناسی استفاده می شود . از میان این داده ها، شاخص بارش استانداردشده SPIو شاخص نمره ZSI (Z) مورداستفاده قرار می گیرندباندهاي مورداستفاده از سنجنده MODIS شامل باندهاي 1 تا 7 و 31 و 32 است. براي محاسبه شاخص هاي خشکسالی از دو نرم افزار SPI-SL-6 و DIP كه بر پایه مقیاس زمانی ماهانه طراحی شده اند براي سري زمانی3 ماه استفاده گردید. براي تهیه لایه در برنامه ERDAS IMAGINE لایه stack تهیه و در برنامه ArcGIS مرز شهرستان حاجی آباد جدا و درنهایت لایه هاي NDVI و LST مربوط به هرسال استخراج می گردد. بررسی وقوع خشکسالی هواشناسی توسط شاخص SPI _3 در ایستگاه های مستقر در محدوده مورد مطالعه حاکی از آن است که منطقه طی سال های 1391 تا 1393سال های نرمالی از لحاظ ترسالی داشته است که این ترسالی در سال های94 تا 95 شدت یافته است. اما طی سالهای 96 تا 1400شاهد وقوع خشکسالی هایی با درجات مختلف در محدوده می باشیم که طی سالهای 98 تا 1400 این پدیده شدت می گیرد. بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص ZSI در دوره زمانی 1391 تا 1400 و در بازه هاي زمانی 3 ماهه در محدوده مورد مطالعه نتایج تقریباً مشابهی را با شاخص SPI نشان می دهد. . مقایسه مقادیر SPI و ZSI در سالهای مختلف بیانگر همبستگی بسیار بالاي در 3 ماهه اول هر سال می باشدبا توجه به اینکه در هر بازه زمانی کاهش چشمگیری در پوشش گیاهی ومراتع رخ داده که باعث فقیرشدن مراتع شده است. با نگاهی اجمالی این نکته حائز اهمیت است که بیشترین مناطقی که تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته اند مراتع کم تراکم می باشند.
منابع
1. امیدی پور، رضا؛ ابراهیمی، عطاءالله؛ طهماسبی، پژمان؛ فرامرزی، مرزبان.(1399). تأثیر چرای دام بر رابطۀ بین پوشش و زیتودۀ گیاهی بالای سطح زمین با شاخصهای گیاهی در منطقۀ سبزکوه چهارمحال و بختیاری. مرتع و آبخیزداری،73(1)، 47-33.
2. سلمانی، ح.، محسنی ساروی، م.، روحانی، ح.، و سلاجقه، ع. 1391. ارزیابی تغییر کاربری و تاثیر آن روی رژیم هیدرولوژیکی در حوزه آبریز قزاقلی استان گلستان، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، جلد 3، شماره 6، صفحه 60-33.
3. عمادالدين، س.؛ شیدايی مجد، ن.؛ آرخی، ص. 1399. بررسی تأثیر روند تغییرهای کاربری اراضی روی افت تراز آب زيرزمینی)محدوده مطالعاتی: ماهیدشت کرمانشاه(. مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیط 9( 25)،صص 142 – 125.
4. فریدپور، م.، زینالی، بتول.، رضایی، ع.، و ماسپی، س.1393. بررسی خصوصیات خشکسالی های ژئوهیدرولوژیکی دشت مرند با استفاده از شاخص SWI و رویکرد GIS ، همایش ملی راهکارهای پیش روی بحران آب در ایران و خاورمیانه، شیراز، مرکز همایش های علمی همایش نگار.
5. قرائتی جهرمی، و.؛ موسوی، پ.؛ خسروی، م. و عباسعلی، س. ح. 1393. پایش تغییرات کاربری اراضی دشت کاشان با استفاده از داده های دور سنجی. مجله بین المللی علمی - تحقیقاتی زمین پویا. 4(2): 137-129.
6. کیانی، ا، ابراهیمی، ع.1396. ارزیابی روند تغییرات و پیشبینی وضعیت اکوسیستم مطالعه موردی مرغزار شهرکرد، مجله مرتع و آبخیزداری،71(2).
7. مردانی یاقوتی، ف.؛ خانمحمدی، م.؛ کرمی،پ. 1398. بررسی روند تغییرات کمی سیمای سرزمین در استان کرمانشاه مطالعه موردی: حوزه آبخیز قره سو و مرگ(سال¬های 1984، 2000 و 2016). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. 21(7):176-161.
8. Abedi, M., Omidipour, R., Hosseini, S. V., Bahalkeh, K. & Gross, N. (2022). Fire disturbance effects on plant taxonomic and functional β‐diversity mediated by topographic exposure. Ecology and Evolution, 12(1), e8552.
9. Esetlili, M. T., Balcik, F. B., Sanli, F. B., Kankan, K., Ustuner, M., Goksel, C., ... & Kurucu, Y. (2018). Comparison of object and pixel-based classifications for mapping crops using Rapideye imagery: A Case study of Menemen Plain, Turkey. International Journal of Environment and Geoinformatics, 5(2), 231-243.
10. Hafez, E. M., Omara, A. E. D., Alhumaydhi, F. A., & El‐Esawi, M. A. (2021). Minimizing hazard impacts of soil salinity and water stress on wheat plants by soil application of vermicompost and biochar. Physiologia Plantarum, 172(2), 587-602.
11. Khorsand, A., Rezaverdinejad, V., Asgarzadeh, H., Majnooni-Heris, A., Rahimi, A., Besharat, S. & Sadraddini, A. A. (2021). Linking plant and soil indices for water stress management in black gram. Scientific Reports, 11(1), 1-19.
12. Liu, C., Yang, C., Yang, Q. & Wang, J. (2021). Spatiotemporal drought analysis by the standardized precipitation index (SPI) and standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI) in Sichuan Province, China. Scientific Reports, 11(1), 1-14.
13. Ray, R. L., Fares, A. & Risch, E. (2018). Effects of drought on crop production and cropping areas in Texas. Agricultural & Environmental Letters, 3(1), 170037.
14. Tabari H, Nikbakht J and Hosseinzadeh Talaee P, 2013, Hydrological Drought Assessment in Northwest Iran Based on Streamflow Drought Index (SDI) .» Water Resour Manag 27: 137–151- Torker. M. Asik, o, 2002, Detecting Land use changes at the Urban Fringe from remotely sensed Images in Ankara, turkey, Geocarto International, vol, 17, n, 3.
15. Tamm, O. Maasikamäe, S. Padari, A. and Tamm, T. 2018. Modelling the effects of land use and climate change on the water resources in the eastern Baltic Sea region using the SWAT model. Catena. 78_89.
16. Zhang X. Zhang L. He Ch. Jiang Y. and Ma L. 2014. Quantifying the impacts of land use/land cover change on groundwater depletion in Northwestern China – A case study of the Dunhuang oasis. Agricultural Water Management. 146: 270-279.
17. Zhang, Z., Bhowmik, P. C. & Suseela, V. (2021). Effect of soil carbon amendments in reversing the legacy effect of plant invasion. Journal of Applied Ecology, 58(1), 181-191.
