نقش دولتها در شکل گیری و شناسایی قواعد عرفی بین المللی با نگاهی به نظر دیوان بین المللی دادگستری در پرونده یرودیا

الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللی

هادی کرامتی معز ¹ (استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه طلوع مهر، قم، ایران)
اکبر علیزاده ² (گروه حقوق- دانشگاه علوم انتظامی امین)
مهدی شهبازی ³ (دانشجوی دکترای تخصصی حقوق بین الملل عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزد اسلامی، تهران، ایران. )

تاريخ الإرسال : 13 الإثنين , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 30 الثلاثاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: قواعد عرفی بین المللی, تصمیمات قضایی, مصونیت سیاسی, حقوق بین الملل,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: قواعد عرفی بین المللی به عنوان یکی از منابع حقوق بین الملل شناخته می شوند که در ماده 38 اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری از جمله مواردی است که دیوان در تصمیمات قضایی خود می تواند آن را مد نظر قرار دهد. لذا رویه قضایی دیوان نیز در شناسایی قواعد غرفی بین المللی نقش اساسی دارد. از این رو به بررسی این امر می پردازیم که دولتها در شکل گیری و شناسایی قواعد عرفی بین المللی چه نقش و جایگاهی دارند؟ روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی است. یافته ها و نتایج: عرف بین المللی رفتاری است که دولتها در طول زمان تکرار کرده و نهادینه شده است. اما شناسایی این عرف بین المللی توسط دیوان بین المللی دادگستری صورت می گرد. دیوان در قضیه فلات قاره دو عامل را در شناسایی قواعد عرفی بین المللی دخیل می داند. نخست. تکرار رفتار و دوم باور دولتها به انجام این رفتار. این امر البته در قضیه مصونیت سیاسی وزیر امور خارجه محدد مورد بررسی قرار گرفت و به دلیل نبود مقرراتی در معاهدات بین المللی مبنی بر مصونیت وزیر امور خارجه این امر در ردیف قواعد عرفی بین المللی توسط دیوان مورد بررسی قرار گرفت.

المصادر:

- موسی زاده، رضا (1395) بایسته های حقوق بین الملل عمومی، چاپ بیست و ششم، تهران: نشر میزان
- هنجنی، سید علی (1371) تحولات پیدایش عرف بین المللی، تحقیقات بین المللی، 1(116)
- والاس، ربکا (1387) حقوق بین الملل، ترجمه سید قاسم زمانی، تهران: نشر شهر دانش
- ضيائي بيگدلي، محمدرضا (1391) حقوق بين الملل عمومي، چاپ چهل ودوم، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- فلسفي، هدايت اله (1389) ماجراي تفسير در ديوان بين المللي دادگستري، مجموعه مقالات همايش نقش ديوان بين المللي دادگستري در تداوم و توسعه حقوق بين الملل، چاپ اول، تهران: انجمن ايراني مطالعات سازمان ملل متحد
- زرنشان، شهرام (1392) شکل گيري و شناسايي حقوق بين الملل عرفي، چاپ اول، تهران: انتشارات گنج دانش
- کچوییان، جواد (1388) تحول مفهوم مصونیت سران دولت ها در حقوق بین المللی کیفری، فصلنامه سیاست خارجی، 23(4)
- محمودی، سید هادی، ستایش پور، محمد (1397) گذر از زمان در ایجاد قاعده حقوق بين الملل عرفي: واکاوي انگاره هاي حقوقي و رويه ديوان بين المللي دادگستري، حقوق تطبیقی، 15(1)
- Manin, ph. (1979) Droit international public, Paris, Masson
- Merkouris, Panos (2022), Kammerhofer, Jörg; Arajärvi, Noora; Merkouris, Panos (eds.), "Interpreting Customary International Law: You'll Never Walk Alone", The Theory, Practice, and Interpretation of Customary International Law, Cambridge University Press.
- Brownlie, Ian (2003). Public International Law, 6th edn, Oxford: Oxford University Press.
- Yoram Dinstein (2004) The Conduct of Hostilities under the Law of International Armed Conflict. Cambridge: Cambridge University Press.
- Orakhelashvili, Alexander (2018). Akehurst's Modern Introduction to International Law. Routledge
- Parisi, F. (2004). Customary Law. In: Rowley, C.K., Schneider, F. (eds) The Encyclopedia of Public Choice. Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-0-306-47828
- Ryngaert, Cedric M. J, Hora Siccama, Duco W. (2018) Ascertaining Customary International Law: An Inquiry into the Methods Used by Domestic Courts, Netherlands International Law Review, 65.
- Talmon, s. (2015) Induction is being understood as a method of inferring the customary norm from an iterative process of state practice and opinio juris. Deduction infers a specific customary norm (e.g., immunity from jurisdiction) from a more general principle (e.g., the principle of sovereign equality). Assertion means that the ICJ neither uses inductive nor deductive reasoning, but simply asserts customary international law.
- Škrbić, Ajla (2019) Immunity of Heads of State under Constitutional Law, Max Planck Encyclopedia of Comparative Constitutional Law.
- Kunz, Josef L. (1953). “The Nature of Customary International Law”, American Journal of International Law
- Joyner, Daniel H. (2018) Why I Stopped Believing in Customary International Law, Published online by Cambridge University Press.