تاثیرپذیری شعر شفیعی کدکنی از تمثیل های عرفانی و داستان¬های تاریخی ایرانی-اسلامی
الموضوعات :رحمان کلانتری 1 , مسعود سپه وند 2 , علی فرداد 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشكده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، ايران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشكده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، ايران
الکلمات المفتاحية: شفیعی¬کدکنی, سمبل, تمثیل عرفانی, دین¬های پیش از اسلام, داستان¬های تاریخی ایرانی-اسلامی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرپذیری محمد رضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) از عرفان و داستان¬های تاریخی انجام گرفت. از آن¬جا که این تحقیق از گونه¬ی بررسی¬های ادبی است لذا نوع روش تحقیق تحلیلی- توصیفی است.جامعه پژوهش شامل سروده¬های شفیعی¬کدکنی از سال 1344 تا 1377 می باشد.شیوه¬ی گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مطالعه¬ی دقیقِ جامعه¬ی آماریِ تحقیق، یعنی آثار شعری شفیعی¬کدکنی و منابع علمی مرتبط با آن و یادداشت¬برداری بوده است. با بررسی-های به عمل آمده از دفاتر شعری م. سرشک به این نتایج دست یافته¬ایم که زبان شعری م. سرشک با توجه به اوضاع نابسامان دهه¬های چهل و پنجاه جامعه¬ی ایران که در فقر و فساد و ظلم ناشی از سیاست¬های حکومت پهلوی به سر می¬برد، زبانی سمبلیک و نمادین است. اما در بکارگیری نمادها افراط و تفریط نمی¬کند و درعین حال، در استفاده از "نماد= سمبل" تعمدی زیرکانه و به نوعی دلسوزانه دارد.فرهنگ ایرانی- اسلامی همچون دین¬های پیش از اسلام (زرتشت) به تأسی از شاعرانی چون اخوان ثالث، و نیز اسطوره¬های ملی- باستانی، دیگر جنبه¬های سمبلیک شعر شفیعی¬کدکنی را تشکیل می¬دهند. در دفتر دوم نیز شفیعی به تأثیر از اخوان به دین¬های ایران پیش از اسلام توجه و علاقه نشان می¬دهد. لذا در این دفتر علاوه بر لحن حماسی و پرشکوه اخوان، با مضامین فکری او همچون زرتشت و آتشکده و... برمی¬خوریم. با تمام این تفاسیر در مجموع می¬توان گفت که با وجود احترام فراوانی که م. سرشک برای شاعران گذشته قایل بوده است و با وجود تأثیر فروان از آنان اما زبان نمادین شفیعی وامدار...
آذری، سکینه، سلیمانی، علیرضا و آذری، معصومه. (1397). رابطه شعر تمثيلي فارسي با دينداري و سبك زندگي. فصل¬نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد بوشهر، 36(2)، 27-58.
آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
بهمنی¬مطلق، حجت¬الله. (1394). نمادپردازی در شعر شفیعی کدکنی. فصلنامه مطالعات نقد ادبی، 10(41)، 55-28.
پورنامداریان، تقی. (1378). سیری در هزاره¬ی دوم آهوی کوهی، سفرنامه¬ی باران، به کوشش دکتر حبیب¬اله عباسی، تهران: روزگار.
تربیت، ساره. (1398). نمادها و تمثيل¬هاي نور در متون عرفاني. فصل¬نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد بوشهر، 42(2)، 113-129.
ذوالفغاری، محسن و امیدعلی، حجت¬الله. (1392). نمادپردازی در چند شاعر شعر نو و مقایسه آنها با هم. بهار ادب، 6(1)، 204-189.
رحیمی، رضا. (1370). از کتاب بدون مقدمه، در نقد و تفسیر ادبیات معاصر. تهران: مؤسسه¬ی فرهنگی ماهور.
رشیدیان، بهزاد. (1378). بینش اساطیری در شعر شفیعی، سفرنامه¬ی باران. به کوشش دکتر حبیب الله عباسی، تهران: روزگار.
زرقانی، مهدی. (1391). چشم¬انداز شعر معاصر ایران، (جریان¬شناسی شعر ایران در قرن بیستم). تهران: نشر ثالث.
سیدی، محمد و فائزی، خلیل. (1395). نمود آداب و رسوم و باورهای اجتماعی جهت بازتاب اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه در آیینه اشعار شفیعی کدکنی. کنگره بین المللی زبان و ادبیات.
شفیعی¬کدکنی، محمد رضا. (1376). آیینه¬ای برای صداها. تهران: سخن.
طوسی، نظام الملک. (1375). سیاست¬نامه. تصحیح شعار، جعفر، هران، خوارزمی.
عباسی، حبیب الله. (1387). سفرنامه¬ی باران، (نقد و تحلیل و گزیده¬ی اشعار شفیعی¬کدکنی). تهران: نشر سخن.
عزيزى، یوسف. (1380). داستان پيامبران يا قصههاى قرآن از آدم تا خاتم. تهران: انتشارات هاد.
علوی، بشیر. (1396). ترجمان صبح، بررسی اشعار شفیعی کدکنی بر اساس نقد عاطفه و همسویی آن با صور خیال. انتشارت روزگار.
کریمی، احمد و زال¬نژاد، هنگامه. (1395). بررسی جلوه‌های نمادین طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی. فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، 12(6)، 120-89.
کریمی¬پناه، ملیحه و رادفر، ابولقاسم. (1390). تجلی اسطوره در شعر م. سرشک. نشریه ادبیات پارسی معاصر، 1(1)، 100-81.
کریمی¬پناه، ملیحه. (1390). ادبیات پارسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1(1)، 58-4.
گئر، جوزف. (1350). سرگذشت دین¬های بزرگ. مترجم: ایرج پزشک¬نیا، تهران: نشر اندیشه.
محمدی، محمد حسین. (1374). فرهنگ تلمیحات شعر معاصر. تهران: میترا.
مهدوی ¬مرتضوی، سیده¬فاطمه. (1400). جستاری در شگرد تمثیل و انواع آن در سروده های شفیعی کدکنی. فصل¬نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد بوشهر، 50(4)، 128-149.
ناظرزاده¬ی کرمانی، فرهاد. (1368). نماد¬گرائی در ادبیات نمایشی. تهران: انتشارات برگ.
هیوم، رابرت ارنست. (1374). ادیان زنده جهان. مترجم: عبدالرحیم گواهی، نشر فرهنگ اسلامی.
یونگ، کارل گوستاو. (1964). انسان و سمبل¬هایش. ترجمه: سلطانیه، محمود (1392)، نشر جامی.
Abasi, H. (2008). Baran travel book, (criticism and analysis and selection of poems by Shafii Kadkani). Tehran: Sokhon Publishing House. (In Persian)
Alavi, B. (2018). Terjan Sobh, review of Shafii Kodkani's poems based on the criticism of emotion and its alignment with imaginary images. Rozrag publication. (In Persian)
Amozgar, J. (1995). Mythological history of Iran. Tehran: Samt.(In Persian)
Azari, S., Soleimani, A., Azari, M. (2017). The relationship between Persian allegorical poetry and religiosity and lifestyle. Journal of allegorical research in Persian language and literature, Islamic Azad University-Bushehr branch, 36(2), 27-58.(In Persian)
Azizi, Y. (2001). The story of the prophets or the stories of the Qur'an from Adam to Khatam. Tehran: Had Publications.(In Persian)
Bahmani Mutlaq, H. (2014). Symbolism in Shafi'i Kodkani's poetry. Quarterly Journal of Literary Criticism Studies, 10(41), 28-55.(In Persian)
Gaer, J. (1949). How the great religions began. (In Persian)
Hume, R. E. (1959). The world's living Religions. New York: Scribner. Hume, R. E. (1959). The world's living Religions. New York: Scribner.(In Persian)
Jung, C. G. (1964). Man and his symbols. Bantam.
Jung, C. G. (1964). Man and his symbols. Bantam.(In Persian)
Mahdavi Mortazavi, S.F. (2022). An Inquiry into the Art of Allegory and Its Types in Shafi'i Kadkani Poems. Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly, (50), 128-149. (In Persian)
Mohamadi, M. H. (1996). The culture of contemporary poetry allusions. Tehran: Mitra. (In Persian)
Nazerzadeh Kermani, F. (1990). Symbolism in dramatic literature. Tehran: Bargh Publications.(In Persian)
Poornamdarian, T. (1999). Traveling in the second millennium of the mountain deer, Baran's travelogue, by the efforts of Dr. Habib-oleh Abbasi. Tehran: Rozgar. (In Persian)
Radfar, A., & Karimipanah, M. (2011). Manifestation of Myth in M. Sereshk’s (Shafiei Kadkani) Poetry. Contemporary Persian Literature, 1(1), 81-100.(In Persian)
Rahimi, R. (1992). From the book without introduction, in criticism and interpretation of contemporary literature. Tehran: Mahor Cultural Institute.(In Persian)
Rashidian, B. (1999). Mythological insight in Shafi'i's poetry, Baran's travelogue. By the efforts of Dr. Habibullah Abbasi, Tehran: Rozgar. (In Persian)
Shafii Kadkani, M (1997). A Mirror For Sounds. Tehran: Sokhn.(In Persian)
Sidi, M., & Faizi, K. (2015). The display of customs and social beliefs to reflect the political and social situation of the society in the mirror of Shafii Kodkani's poems. International Congress of Language and Literature. (In Persian)
Tarbiat, S. (2018). Symbols and representations of light in mystical texts. Journal of Allegorical Research in Persian Language and Literature, Islamic Azad University-Bushehr Branch, 42(2), 113-129. (In Persian)
Tosi, N. (1996). Policy Correction Of The Slogan, Jafar, Tehran: Kharazmi.(In Persian)
Zarkani, M. (2011). The perspective of contemporary Iranian poetry, (flow analysis of Iranian poetry in the 20th century). Tehran: Third publication.(In Persian)
Zolfagari, M., & Omidali, H. (2013). Symbolism in some poets of modern poem and comparing them together. Journal of stylistic of persian poem and prose (bahar-e-adab), 6 (1) (19), 189-204. (In Persian)
