پاسخ ارقام مختلف گندم دوروم به تنش کمبود روی در خاک آهکی با استفاده از برخی پارامترهای فیزیولوژیک
الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
صدیقه حاجی حسینلو
1
(دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، ایران)
عزت اله اسفندیاری
2
(گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، ایران)
اسماعیل کریمی
3
(دانشگاه مراغه)
لونت اوزترک
4
(استاد دانشگاه سابانچی)
الکلمات المفتاحية: غلظت روی, كارايي روي, گندم, ماده خشك بوته,
ملخص المقالة :
با توجه به اهمیت تنوع ژنتیکی در برنامه های اصلاحی، پژوهش حاضر با مطالعه 28 رقم گندم دوروم با هدف شناسايي پاسخ رفتاری آنها به کمبود روی در خاک آهکی، به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد مطالعه شامل ارقام گندم دوروم و کاربرد خاکی روی بود. بوته های گندم 45 تا 60 روز در شرایط کنترل شده نگهداری و در نهایت کف بر شده و پارامترهای مورد نظر مطالعه گردید. در شرایط کمبود روی کمترین و بیشترین وزن خشک اندام های هوایی به ترتیب در ژنوتیپ های PGS و Cheheldaneh و در شرایط کافی بودن آن به ترتیب در ژنوتیپ های Celcuklu و Cheheldaneh حاصل شد. کمترین غلظت روی در شرایط کمبود روی به ژنوتیپ 45430 و بالاترین مقدار به ژنوتیپ Ozbec و در شرایط کاربرد روی کمترین و بیشترین غلظت روی به ترتیب در ژنوتیپ های Durbel و Mirzabey اندازه گیری شد. از طرفی، در شرایط کافی بودن روی، ارقام Amonos و Durbel به طور مشترک کمترین و ژنوتیپ 45430 بیشترین محتوای روی را داشتند. بیشترین علایم کمبود روی در ژنوتیپ Durbel و کمترین علایم در ژنوتیپ Dena ظاهر شد. در شرایط کمبود روی ارقام Zenit و Cakmak و در شرایط کاربرد روی ارقام Mirzabey و Kunduru به ترتیب بیشترین و کمترین کارآیی مصرف روی را نشان دادند. از نظر علایم ظاهری، میزان ماده خشک اندام های هوایی، کارآیی روی، محتوا و غلظت روی تنوع بالایی مشاهده شد. همچنین، محتوا و غلظت روی در اندام های هوایی ارقام متحمل مانند Dena و Cheheldaneh الزاماً بیشتر از ارقام حساس مانند Uzbek، Amonous و Aydin در هر دو شرایط کمبود روی و کافی بودن آن نیست و ممکن است در ارقام مقاوم میزان و محتوای روی در اندام های هوایی کمتر از ارقام حساس باشد. در بین پارامترهای مورد بررسی علایم ظاهری، میزان ماده خشک اندام های هوایی و کارآیی روی، پارامترهای مناسب تری بوده و ارزیابی براساس نتایج هر سه پارامتر توصیه می گردد. به عبارت دیگر، ژنوتیپ هایی که میزان کارآیی روی و میزان ماده خشک بیشتر ولی علایم ظاهری کمتری در شرایط کمبود روی دارند مانند Dena متحمل به کمبود روی می باشند.
Abdoli, M., and E. Esfandiari. 2017. Assessment of genetic variation and zinc deficient tolerance in spring durum wheat (Triticum durum Desf.) genotypes in calcareous soil with zinc deficiency. Journal of Genetic Resources. 3 (1): 7-17.
Abdoli, M., E. Esfandiari, A.A. Aliloo, B. Sadeghzadeh, and S.B. Mousavi. 2019. Study of genetic diversity in different wheat species with various genomes based on morphological characteristics and zinc use efficiency under two zinc deficient growing conditions. Acta Agriculturae Slovenica. 113: 147-161.
Anonymous. 2016. FAO. Food and agricultural organization of the United Nations, statistics division. Production/Crops/ World.
Beygi, M., G.H. Savaghebi, and B. Motesharezadeh. 2012. Study of zinc efficiency in selected common bean cultivars. Journal of Water and Soil. 26 (1): 33-41.
Cakmak, I. 2002. Plant nutrition research: Priorities to meet human needs for food in sustainable ways. Plant and Soil. 247 (1): 3-24.
Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification. Plant and Soil. 302 (1): 1-17.
Erdal, U., M.A. Turan, and S. Taban. 2003. Effect of zinc application on growth and nutrient concentrations of corn grown in soils with different characters. Ankara University Journal of Agricultural Science. 9 (4): 334-339.
Esfandiari, E., and A. Javadi. 2014. Different responses of two wheat cultivars to salinity stress at seedling stage. Iranian Journal of Plant Biology. 6 (2): 1-16. (In Persian).
Esfandiari, E., and M. Abdoli. 2017. Improvement of agronomic and qualitative characters of durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes by application of zinc sulfate under zinc deficiency stress. Journal of Crop Ecophysiology. 11 (3): 619-636. (In Persian).
Esfandiari, E., M. Abdoli, B. Sadeghzadeh, and S.B. Mousavi. 2018. Evaluation of Turkish durum wheat (Triticum turgidum var. durum) genotypes based on quantitative traits and shoot zinc accumulation under zinc-deficient calcareous soil. Iranian Journal of Plant Physiology. 8 (4): 2525-2537. (In Persian).
Esfsndiari, E., and S.A. Mahboob. 2014. Plants biochemistry. Medicinal Science University of Tabriz. 315 p. (In Persian).
Genc, Y., and G.K. McDonald. 2004. The potential of synthetic hexaploid wheats to improve zinc efficiency in modern bread wheat. Plant and Soil. 262 (2): 23-32.
Genc, Y., and G.K. McDonald. 2008. Domesticated emmer wheat [T. turgidum L. subsp. dicoccon (Schrank) Thell.] as a source for improvement of zinc efficiency in durum wheat. Plant and Soil. 310 (1): 67-75.
Genc, Y., G.K. McDonald, and R.D. Graham. 2002. A soil-based method to screen for zinc efficiency in seedlings and its ability to predict yield responses to zinc. Australian Journal of Agricultural Research. 53 (4): 409-421.
Hacisalihoglu, G., and L.V. Kochian. 2003. How do some plants tolerate low levels of soil zinc? Mechanisms of zinc efficiency in crop plants. New Phytologist. 159 (2): 341-350.
Hacisalihoglu, G., J.J. Hart, C.E. Vallejos, and L.V. Kochian. 2004. The Role of shoot-localized Processes in the mechanism of Zn efficiency in common bean. Planta. 218 (5): 704-711.
Hajiboland, R., B. Singh, and V. Römheld. 2011. Retranslocation of Zn from leaves as important factor for zinc efficiency of rice genotypes. In Plant Nutrition. Springer, Dordrecht. pp: 226-227.
Hemantaranjan, A. 2009. Advancements in micronutrient research. Scientific Publishers. India. 465 pp.
Khoshgoftar-Manesh, A.H. 2007. Evaluation of plant nutrition status and optimum fertilizer management. Isfahan University of Technology Press. (In Persian).
Malakouti, M.J. 2007. Zinc is a neglected element in the life cycle of plants. Middle Eastern and Russian Journal of Plant Science and Biotechnology. 1(1): 1-12.
Maralian, H., R. Didar, K. Shahbazi, and M. Torabi Ghighloo. 2008. Effect of iron and zinc foliar application on improving seed quantitative and qualitative properties of three wheat cultivars. Journal of Agricultural Research. 8 (4): 47-59. (In Persian).
Moshiri, F., M. Ardalan, M.M. Tehrani, and G.H. Savaghebi. 2010. Zinc efficiency of wheat cultivars in a calcareous soil with low zinc status. Journal of Water and Soil. 24(1): 145-153.
Munns, R., and M. Tester. 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review in Plant Biology. 59: 651-681.
Narwal, R.P., R.R. Dahiya, R.S. Malik, and R. Kala. 2012. Influence of genetic variability on zinc, iron and manganese responses in wheat. Journal of Geochemical Exploration. 121 (1): 45-48.
Passerini, A., C. Andreini, S. Menchetti, A. Rosato, and P. Frasconi. 2007. Predicting zinc binding at the proteome level. BMC Bioinformatics. 1(1): 8-39.
Rasouli-Sadaghiani, M.S., M. Javadi-Paydar, M.H. Gharedaghi, Y.Y. Fard, and A.R. Dehpour. 2011. Antidepressant-like effect of pioglitazone in the forced swimming test in mice: The role of PPAR-gamma receptor and nitric oxide pathway. Behavioral Brain Research. 224 (2): 336-343.
Ren, J., D. Sun, L. Chen, F.M. You, J. Wang, Y. Peng, E. Nevo, D. Sun, M.C. Luo, and J. Pen. 2013. Genetic diversity revealed by single nucleotide polymorphism markers in a worldwide germplasm collection of durum wheat. International Journal of Molecular Sciences. 14 (4): 7061-7088.
Sepehr, E., M.J. Malakouti, B. Kholdebarin, A. Samadi, and N. Karimian. 2009. Genotypics variation in P efficiency of selected Iranian cereals in greenhouse experiment. Plant Production. 3(1): 17-28.
Shu, N., T. Zhou, and S. Hovmoller. 2008. Prediction of zinc-binding sites in proteins from sequence. Bioinformatics. 24 (6): 775-782.
Torun, B., G. Bozbay, I. Gultekin, H.J. Braun, H. Ekiz, and I. Cakmak. 2000. Differences in shoot growth and zinc concentration of 164 bread wheat genotypes in a zinc deficient calcareous soil. Journal of Plant Nutrition. 23(9): 1251-1265.
Vanitha, J., K. Amudha, R. Kumari, and S. Robin. 2016. Genetic variability studies for zinc efficiency in aerobic rice. Journal of Agricultural Science and Research. 3 (1): 49-56.
