نگارها و انگاره ها در شعر معاصر فارسی، نقد و تحلیل ساختاری تمثیل در ایماژهای شعر نادر نادرپور

الموضوعات :

زهرا فیروزیان ¹ (دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد شیروان. خراسان شمالی. ایران.)
محمد علی شریفیان ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان.)
محمد قادری مقدم ³ (عضو هیأت علمی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، ایران.)

تاريخ الإرسال : 28 الأحد , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 09 الخميس , شوال, 1445 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ذو الحجة, 1445

الکلمات المفتاحية: تمثیل, ایماژ, شعر معاصر, تصویرسازی, نادر نادرپور.,

ملخص المقالة :

ایماژ (تصویر ذهنی) و تمثیل از اصطلاحات مهم در بلاغت هستند. نادر نادرپور، شاعر تصویرگرا برای تصویرسازی شگردهای گوناگون دارد. کاربرد تمثیل در ایماژهای شعر ¬او از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است؛ امّا تاکنون پژوهش فراگیر و اثر مستقلی در این زمینه پدید نیامده است و اهمیت دارد؛ سروده¬های او از این دیدگاه بررسی شود. هدف از این پژوهش، نقد و تحلیل ساختاری تمثیل در ایماژهای شعر نادرپور است که با روش کتابخانه¬ای و فیش¬برداری با شیوۀ توصیفی _ تحلیلی به ارزیابی تمثیل¬ها در آفرینش تصویرها می-پردازد. نویسنده برای آگاهی و شناخت بهتر پیرامون موضوع اصلی این پژوهش از کتاب¬ها و مقالات دست اول نیز بهره برده است. تمثیل¬های کوتاه که در سروده¬های نادرپور مورد توجّه قرار گرفته است؛ تشبیه تمثیلی و تمثیل¬هایی است که با سمبل، اسطوره، چشمزد (تلمیح)، کهن¬الگو (آرکی تایپ) و باورهای مردمی شکل می¬گیرند. نتیجۀ این پژوهش نشان می¬دهد؛ این شاعر هنرمندانه و با نوآوری از شکل¬های تمثیل کوتاه و گسترده در تصویرسازی بهره می¬گیرد. جلوه¬های تمثیل کوتاه در تصویرسازی از تمثیل گسترده بیشتر است. تمثیل¬ها دستاویزی برای نمایش تصویرهای خیالی نادرپور هستند که به شکل هیأتی زیبا در شعر نمایان می-شوند و سخن شاعر را می¬آرایند. این دستاورد در مجموعه¬های پایانی بسیار چشمگیر است.

المصادر:

1_ آرین¬پور، یحیی. (1387). از نیما تا روزگار ما، تاریخ ادب فارسی معاصر، جلد سوّم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات زوّار.
2_ براهنی، رضا. (1371). طلا در مس (در شعر و شاعری)، جلد اوّل. چاپ چهارم. تهران: ناشر نویسنده.
3_ پناهیان، رسول. (1395). «مقالۀ راز ورمز تمثیل در اشعار نادرپور». فصل نامۀ تحقیقات تعلیمی وغنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد واحد بوشهر، شمارۀ 28، صص 75_82).
4_ حسن¬لی، کاووس. (1398). گونه¬های نوآوری در شعر معاصر ایران. چاپ پنجم. تهران: نشر ثالث.
5_ داد، سیما. (1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات مروارید.
6_ دیچز، دیوید. (1388). شیوه¬های نقد ادبی. ترجمۀ محمدتقی صدقیانی و غلامحسن یوسفی. چاپ ششم. تهران: انتشارات علمی.
7_ زرین¬کوب، عبدالحسین. (1363). شعر بی¬دروغ شعر بی¬¬نقاب. چاپ چهارم. تهران: انتشارات جاویدان.
8_ ساکی انتظامی، سعیده. (1400). تمثیل در شعر سهراب سپهری. فصلنامۀ تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد بوشهر. شماره پنجاه. صص: 65_ 79. DOR: 20.1001.1.2717431.1400.13.50.3.0
9_ شریفی، فیض. (1395). نادر نادرپور. چاپ دوّم. تهران: انتشارات نگاه.
10_ شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1383). صور خیال در شعر فارسی. چاپ نهم. تهران: انتشارات آگاه.
11_ ....................................... . (1398). با چراغ و آینه. چاپ ششم. تهران: انتشارات سخن.
12_ شمیسا، سیروس. (1381). بیان. چاپ نهم. تهران: انتشارات فردوس.
13_ ................... . (1383الف). بیان و معانی. چاپ هشتم. تهران: انتشارات فردوس.
14_ ................... . (1383ب). راهنمای ادبیات معاصر. چاپ اوّل. تهران: نشر میترا.
15_ ................... . (1383پ). داستان یک روح. چاپ ششم. تهران: انتشارات فردوس.
16_ ................... . (1397). نقد ادبی. چاپ چهارم. تهران: نشر میترا.
17_ .................. . (1400). اساطیر و اساطیرواره¬ها. چاپ دوّم. تهران: انتشارات هرمس.
18_ عالیشان، لئوناردو. نقد و بررسی صبح دروغین. در وحید عیدگاه طُرقبه¬ای (گردآورنده). (1388). کهن دیارا، نقد و تحلیل اشعار نادر نادرپور. چاپ دوّم. تهران: انتشارات سخن. صص: 350_362.
19_ فتوحی رودمعجنی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.
20_ فلینت، پاوند. (1371). چند نوشته از تصویرگرایان. مترجم رضا خاکیانی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، فصلنامۀ زنده رود، شمارۀ 1، صص: 85 _93. https://ensani.ir/fa/article/284571
21¬_ کرمانی نژاد، زینب. (1393). مرمر شعر (صور خیال در اشعار نادر نادرپور). چاپ اوّل. تهران: انتشارات تیرگان.
22_ کزازی، میر جلال الدّین. (1368). بیان. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.
23_ نادرپور، نادر. (1382). شام بازپسین. چاپ دوّم. تهران: انتشارات مروارید.
24_ ............ . (1393). مجموعه اشعار نادر نادرپور. چاپ سوّم. تهران: انتشارات نگاه.
25_ واردی، زرین¬تاج. مؤمن¬نسب، مهسا. (1394). تحلیل زیبایی¬شناختی تصویر در مجموعۀ سرمۀ خورشید نادرنادرپور. فصلنامه زیبایی شناسی ادبی دانشگاه آزاد واحد اراک. شمارۀ 25. صص: 143¬_166. https://www.magiran.com/paper/1598395.
26_ یونگ، کارل گوستاو. (1400). انسان و سمبل¬هایش. ترجمۀ محمود سلطانیّه. چاپ سیزدهم. تهران: نشر جامی.