تحلیل مستندات قرآنی مولفه‌های مدیریت جهادی در اندیشه امام خامنه ای

الموضوعات :

سید عیسی مسترحمی ¹ , روح‌الله حمیدی ²

1 - عضو هیئت‌علمی گروه قرآن و علوم. مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران
2 - دانش پژوه دکتری قرآن و علوم (گرایش مدیریت)، مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 07 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: قرآن کریم, امام خامنه ای, مدیریت جهادی, مستندات مدیریت جهادی,

ملخص المقالة :

قرآن کریم، مهم‌ترین سبک مدیریتی را «مدیریت جهادی» می داند و در آیات متعددی آن را مورد تأیید و تأکید قرار داده است؛ مقام معظم رهبری (مدظله) با چند دهه تجربۀ مدیریتی در بالاترین سطح، با الهام از آموزه¬های مدیریتی قرآن کریم، این شیوه مدیریتی را تبیین نموده و آن را ابزاری برای تحقق تمدن نوین اسلامی دانسته‌اند، تحقیق حاضر به تحلیل، بررسی و کدگذاری آیاتِ مورد استناد مقام معظم رهبری ناظر به مدیریت جهادی پرداخته و با بهره¬گیری از روش داده¬بنیاد، درصدد ارائه پاسخ به این پرسش است که: مستندات قرآنی مولفه‌های مدیریت جهادی در اندیشه مدیریتی مقام معظم رهبری چیست و چگونه تحلیل می‌شوند. برآیند تحقیق نشان می دهد که در اندیشۀ قرآنی امام خامنه‌ای، برای تحقق و عینیت‌بخشی به مدیریت جهادی، لازم است ابتدا لایه‌های سه‌گانۀ «اتکا و اتکال به خداوند»، «امید و اعتلا طلبی» و «نهایت تلاش و پایمردی» تحقق یافته و به نحو کامل و تام در سبک مدیریتی سازمان نهادینه گردند و در مرحله بعد «هوشیاری و رصد مستمر محیط پیرامونی» نیز به عنوان لایۀ عام و فراگیر در مدیریت جهادی در تمامی جهات و مقتضیات سازمانی مورد توجه و عنایت قرار گیرد.

المصادر:

قرآن کریم.
افتخاری، اصغر و زرگر زاده، محمدعلی، شمشیری (1397) "مؤلفه‌های مدیریت جهادی در بیانات امام خامنه‌ای"، فصلنامه مدیریت نظامی، سال هجدهم، شماره دوم، تابستان، صص 54-87.
پور صادقی، ناصر و ذاکری قزاآنی (1388) "تأثیر مدیریت جهادی بر اثربخشی سازمانی در سه بعد رهبری، پیرو و زمینه"، تهران، پیام نور.
تولایی، روح‎الله و شکوهیاری (1393) "ارزیابی مؤلفه‌های مدیریت جهادی بر عملکرد سازمانی با رویکرد کارت امتیازی متوازن"، فصلنامۀ چشم‌انداز مدیریت دولتی، سال پنجم، شماره دوم، صص 15-37.
جانی پور، محمد و ستوده نیا (1392) "جهاد؛ مقولۀ فرهنگی- اعتقادی در چارچوب سبک زندگی اسلامی"، دو فصلنامۀ پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم، سال چهارم، شمارۀ اول، صص 75-92.
جمالی، مصطفی (1390) "هویت علوم اسلامی؛ از دیدگاه روش‌شناختی"، دو فصلنامۀ عیار پژوهش در علوم انسانی، سال سوم، شمارۀ اول، صص 5-30.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374) "مفردات الفاظ القرآن"، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق: دارالقلم و بیروت: الدار الشامیه.
رضایی ورمزیار، فروزان و شرفی (1401) "شاخص‌های امیدآفرینی انتظار در مدل اسلامی پیشرفت در اندیشۀ امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)"، فصلنامۀ رهیافت‌های نوین مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی، شمارۀ هشتم، صص 124-167.
رضائیان، علی (1387) "مبانی سازمان و مدیریت"، چاپ یازدهم، تهران: سمت.
رهنما، علی (1390) "نقش نیت در ارزش فعل اخلاقی"، فصلنامۀ پژوهشهای قرآنی، شمارۀ پیاپی 68، صص 4-19.
سروری، خلیل‌الرحمن (1398) "مبانی سازمان و مدیریت"، چاپ اول، کابل: عازم.
شرتونی، سعید، ۱۳۷۴–۱۴۱۶، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ۵ جلد، تهران، منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة، دار الأسوة للطباعة و النشر.
شمسایی، خسرو و جعفری نژاد و آذین (1399) "بومی‌سازی، راهکار مقابله با چالش کارکرد منفی احزاب سیاسی (معطوف به اندیشۀ سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای)"، دو فصلنامۀ پژوهش‌های سیاست اسلامی، سال هشتم، شمارۀ هفدهم، صص 225-258.
طباطبایی، محمدحسین (1390 ق) "المیزان فی تفسیر القرآن"، چاپ دوم، بیروت: موسسه الأعلمی للمطبوعات.
طباطبایی، محمدکاظم (1399) "برتری نیت بر عمل"، دو فصلنامۀ حدیث حوزه، شمارۀ پیاپی 21، صص 5-18.
قطب، سید (1425ق) "فی ظلال القرآن"، چاپ سی و پنجم، بیروت، دار الشروق.
کرمی، محمد و پرچ (1395) "مدیریت جهادی"، چاپ اول، تهران: براتی.
محمودی، مهدی و مهکویی، خادم‌الحسینی و صابری (1398) "راهبردهای آزمایش مناطق مرزی ایران با به‌کارگیری مدل سوات و تحلیل شبکه‌ای اِ ان پی (مطالعه موردی: خراسان جنوبی)"، فصلنامۀ جغرافیا، سال نهم، شمارۀ سوم، صص 49-59.
مرکز توسعۀ منابع انسانی (1396) "مدیریت رفتار سازمانی"، چاپ اول، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
مغنیه، محمدجواد (1424ق)، "التفسیر الکاشف"، چاپ اول، قم، دار الکتباب الاسلامی.
مقالاتی از اندیشۀ انقلاب اسلامی: تبیین اندیشۀ انقلاب اسلامی از منظر حضرت امام خمینی و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، چاپ اول، تهران: نهضت نرم‌افزاری، 1398.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "بیانات در نخستین اجلاس بین‌المللی بیداری اسلامی و پنجمین اجلاس بین‌المللی حمایت از انتفاضۀ مردم فلسطین"، چاپ اول، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی، 1391.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "حدیث ولایت: مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری"، ج4، تنظیم: دفتر مقام معظم رهبری، چاپ اول، قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1376.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "راه امام راه ما: پیام به مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی"، چاپ سوم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1373.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "راهبردها در کلام رهبر: برگرفته از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای"، چاپ سوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1385.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "شکوه فرمان: مجموعه بیانات مقام معظم رهبری در سفر به قم"، تنظیم: موسسه فرهنگی- هنری راه فخر الائمه (علیهم السلام)، چاپ اول، قم: کتاب فردا، 1389.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "گام بلند: گزیدۀ بیانات مقام معظم رهبری در مراحل فرایند تحقق اهداف اسلامی"، چاپ پنجم، تهران: صادق آل محمد، 1384.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "گلبرگ امین: فرهنگ انقلاب اسلامی"، ج2، گردآوری و تنظیم: محمد توکلی، چاپ اول، تهران: ساحل اندیشه، 1388.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، "منشور دولت اسلامی: بازخوانی مواضع و انتظارات مقام معظم رهبری از قوۀ مجریه در 16 سال گذشته"، به کوشش: میثم موسی‌پور و محمدتقی کرامتی چاپ ششم، قم: پرتو ولایت، 1387.
مقام معظم رهبری، سید علی خامنه‌ای، وب‌سایت «khamenei.ir»، موضوعی، بیانات.
مقام معظم رهبری، سیدعلی خامنه‌ای، وب‌سایت «khamenei.ir»، موضوعی، پیام‌ها.
نجار، محمد علی، مصطفی، ابراهیم، زیات، احمد حسن، و عبدالقادر، حامد، ۱۹۸۹، المعجم الوسیط، ۲ جلد، استانبول، دار الدعوة، بی چا.
نجفی، محمد بن حسن (1274) "جواهر الکلام"، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نوری، حسین (1366) "جهاد"، چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ش