تحلیل تطبیقی دیدگاه متنبّی، فردوسی و ناصرخسرو درباره حکمت

الموضوعات :

ملیحه زینلی محمودآبادی ¹ , ابوالقاسم امیراحمدی ² , علی عشقی سردهی ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی. واحد سبزوار. دانشگاه آزاد اسلامی. سبزوار. ایران.
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

تاريخ الإرسال : 11 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 04 السبت , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: ادبیات فارسی, تصوف, دیدگاه‌های ادبی, فلسفه اسلامی, معرفت‌شناسی.,

ملخص المقالة :

در طول تاریخ بشریت، حکمت به عنوان موضوعی جذاب برای تفکر و بررسی علمی عمل کرده است. محققان و فیلسوفان از فرهنگ‌های گوناگون دیدگاه‌های متمایزی را در مورد این مفهوم پایدار ارائه کرده‌اند. این پژوهش به دنبال تحلیل و کنار هم قرار دادن دیدگاه متنبّی، فردوسی و ناصرخسرو در باب حکمت است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل تطبیقی، از منابع اولیه و ثانویه استفاده می‌کند تا باورهای فلسفی این شخصیت‌های برجسته را روشن کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که متنبّی بر تأثیر دگرگون‌کننده حکمت که از طریق درون‌نگری و جست‌وجوی حقیقت به دست می‌آید، تأکید می‌کند. در مقابل، فردوسی بر اهمیت یادگیری تجربی و استخراج آموزه های اخلاقی از رویدادهای تاریخی تأکید می‌کند و حکمت را با رفتار اخلاقی و رفاه اجتماعی مرتبط می‌کند. از سوی دیگر، ناصرخسرو حکمت را فرآیندی مداوم از رشد و روشنگری شخصی می‌داند. این مطالعه با ارائه یک بررسی جامع از این دیدگاه‌ها و زمینه‌سازی بینش‌های آن‌ها در محیط‌های فرهنگی و فلسفی مربوطه، به تحقیقات موجود عمق می‌بخشد و راهنمایی‌های ارزشمندی را برای افراد و جوامعی که برای درک عمیق‌تری از هستی تلاش می‌کنند، ارائه می‌کند.

المصادر:

ابراهیمی آتانی، امرالله (1383). مقایسه‌ اشعار حکیم متنبّی و فردوسی. کرمانشاه: انتشارات بی‌نا.
زینی وند، تورج، و خزلی، مسلم (1393). بررسی تطبیقی حکمت در شعر متنبی و ناصر خسرو. ادبیات تطبیقی (ادب و زبان نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان)، 6(11)، 161-187.
فردوسی، ابوالقاسم ( 1374 ) شاهنامه . به تصحیح محمد علی فروغی. تهران: انتشارات جاویدان.
قبادیانی، ناصرخسرو (1370). دیوان شعر. تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق. چاپ هفتم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
---------------- (1363). جامع الحکمتین. به کوشش محمد معین ، هانری کربن. چاپ دوم. تهران: انتشارات طهوری.
متنبّی، ابوالطیب (1364). دیوان، ج. 1 و 2. شرح مصطفی ثابتی. بیروت: دارالکتب العلمی.
منوچهری، زینب، شجاعپوریان، ولی اله، و جوکار، منوچهر(1399). بررسی تطبیقی مفاهیم و موضوعات حکمی و اخلاقی در شاهنامه فردوسی و دیوان متنبی. ادبیات تطبیقی (ادب و زبان نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان)، 12(22 )، 267-289.
نظری، فرهاد(1399). بررسی شیوه های حکمت سرایی و بیان پند در شاهنامه. ششمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه زبان و ادبیات ایران. تهران.