ساختار های تمثیلی و انواع آن در کلیله و دمنه

الموضوعات :

سعیده ساکی انتظامی ¹ , سعیده نیازی ²

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی
2 - زبان و ادبیات فارسی ، علوم انسانی ، آزاد ، خرم آباد ، ایران

تاريخ الإرسال : 11 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , شوال, 1445 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: تشبیه تمثیل , تمثیل , حکایت تمثیلی . کلیله و دمنه ,

ملخص المقالة :

چکیده در این مقاله با عنوان ساختار های تمثیلی در کلیله و دمنه ، به تبیین این موضوع با محوریت نقش سازنده ي تشبیه در ساختار روایی حکایتهاي تمثیلی و متن کلیله و دمنه پرداخته می شود . استفاده از تمثیل ، به عنوان ویژگی سبکی این کتاب شمرده میشود. محقق با بررسی متن کتاب کلیله و دمنه انواع تمثیل و ساخت های گوناگون آن ،که در خدمت تمثیل بوده اند را برشمرده است . این تحقیق با هدف برجسته سازی و مشخص کردن کاربرد تمثیل در کتاب کلیله و دمنه انجام شد و اهمیت آن در این است که تمثیل جایگاه ویژه ای در متن کتاب کلیله و دمنه دارد که در مقایسه با سایر صور خیال و عناصر ادبی کمتر مورد توجه بوده است . تصویر سازی و ایجاد هنر های زبانی که به خلق جملات بی مانند و ایجاد روابط خاص میان واژه ها می انجامد از این ویژگی هاست . در این پژوهش محقق دریافت ساخت های گوناگون از تمثیل و حکایت تمثیلی در این متن به چشم می خورد . چهار نوع ساختار تمثیلی درکتاب کلیه و دمنه می توان یافت. پس از بررسی و فیش برداری از منابع دست اول و کد گذاری فیش ها پژوهشگر به تحلیل داده ها اقدام خواهد کرد . این پژوهش به شیوه ی توصیفی و تحلیلی انجام شده است .

المصادر:

قرآن کریم
نهج البلاغه
اژدرنژاد، هاله ؛ یلمه ها، احمد رضا، ( 1396 ) . بررسی تمثیل در دو داستان کلیله و دمنه و مرزبان‎نامه ، فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی ، سال 9 ، شماره 34 .
..................... ، چترایی، مهرداد، یلمه ها، احمد رضا ، ( 1397) . نگاهی تحلیلی _ تطبیقی به تمثیل از دیدگاه قندوزی و بلاغت نویسان قبل و بعد وی ، فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی ، سال 10 ، شماره 36 .
استیور، دان، ( 1384 ) . فلسفه زبان دینی، ترجمه ابوالفضل ساجدی، تهران : نشر ادیان.
ایران دوست تبریزی ، رضا . (1371) . نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز ، شماره 142- 143 .
پور نامداریان ، محمد تقی ، ( 1367) . رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی ، تهران : شرکت انتشارات علمی و فرهنگی .
تجليل، جليل، (1365) . معاني و بيان، تهران: مركز نشر جهاد دانشگاهي.
جرجانی ، عبدالقاهر ،(بی تا ) . اسرار البلاغه ، با حواشی سید محمد رشید ، بیروت : دار المنار .
حسینی کازرونی ، احمد ، کمالی بانیان ، محمد رضا ، (1394) . نگرشی به تمثیل در ادبیات تعلیمی، فصل نامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر ، سال 8 ، شماره پیاپی : بیست و شش.
.......................................... ، (1394) . تمثیل و ادبیات تمثیلی ، فصل نامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، سال 7، شماره پیاپی : بیست و سوم .
رازي،ﺷﻤﺲﻗﻴﺲ ، ( 1328) . اﻟمعجم ﻓﻲ ﻣﻌﺎﺋﻴﺮ اﺷﻌﺎر اﻟﻌﺠﻢ ، ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب ﻗﺰوﻳﻨﻲ ، تهران :كتابفروشي تهران.
رجايي، محمد خليل، (1359). معالم البلاغه در علم معاني و بيان و بديع ، تهران : انتشارات دانشگاه تهران .
رضوانی نیا، اسماعیل ، (۱۳۹۷) .نقد و تحلیل درون مایه و ساختار حکایت های تمثیلی ( نمایشی ) در ادب فارسی در قرن ۶ و ۷ بر پایه ی کلیله و دمنه ، سمک عیار ، چهار مقاله ، مرزبان نامه و گلستان سعدی ، رساله‌ی دکتری دانشگاه آزاد سبزوار .
سعدی ، ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف ، (1383) . كليات سعدي ، به اهتمام جهانگير منصوري، تهران: احياء كتاب.
زرین کوب ، عبد الحسین ، ( 1384 ) . نه شرقی نه غربی انسانی ، تهران : امیر کبیر .
زنگویی، اسداله ، شعبانی ورکی ، بختیار ، فتوحی، محمد ، مسعودی ، جهانگیر ، (1389 ) . استعاره: مفهوم نظریه ها وکارکردهای آن در تعلیم وتربیت ، مجله ی مطالعات تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد دوره یازدهم شماره 1.
سیوطی ، جلال الدین عبدالرحمن ، ( 1376 ) . الاتقان فی علوم القرآن ، مترجم: مهدی حائری قزوینی، تصحیح ابراهیم محمد ابوالفضل، تهران: امیرکبیر.
شفیعی کدکنی ، محمد رضا ، (1350) . صور خیال شعر فارسی ، تهران : نیل .
................................................. ، (1366) . شاعر آیینه ها بررسی سبک هندی و شعر بیدل دهلوی ، تهران : آگاه .
.................................................. ، ( 1378 ) . بیان و معانی ، تهران : فردوس .
شمیسا ، سیروس ، ( 1380 ) . انواع ادبی ، تهران : فردوس
شمیسا ، سیروس ، (1381 ) . معاني و بيان ، چ نهم ، تهران: فردوس.
علوی مقدم، محمد ، اشرف زاده، رضا ، (1379) . معاني و بيان ، تهران: سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت).
............................... ، ( 1367 ) . تمثیل در شعر ملاي رومی ، کیهان اندیشه ، شماره ي ،22 .
محمدی ، حمید ، ( 1382) . آشنایی با علوم بلاغی : بیان و بدیع ، قم: موسسه ی فرهنگی انتشاراتی دارالذکر آفاق.
مرتضایی ، جواد ، ( 1390 ) . تمثیل ، تصویر یا صنعت بدیعی ، پژوهش های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان ، شماره 4، پیاپی 12 .
منشی ، نصر الله ، ( 1380) . کلیله و دمنه ، چاپ بیستم، تهران : امیر کبیر.
میر صادقی ، جمال . ( 1375 ) . داستان و ادبیات ، تهران : نگاه .