جایگاه جنگ های نیابتی دررقابت های جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در سوریه
الموضوعات :
مجید نصیری
1
,
رحمت حاجی مینه
2
,
نوذر شفیعی
3
1 - دانشجوی دکترای، گروه بین‌الملل، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه ارتباطات و علوم اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: جنگ نیابتی, جمهوری اسلامی ایران, سوریه, عربستان سعودی, رقابت منطقه ای,
ملخص المقالة :
هدف: این مقاله سعي دارد به اين پرسش اساسی پاسخ دهد كه جایگاه جنگهای نیابتی در رقابتهای منطقهای بین ایران و عربستان سعودی در سوریه چگونه است؟ در این رابطه به بررسی مهمترین گروههای نیابتی ایران و عربستان و رویکردهای این دو کشور در قبال بحران سوریه خواهیم پرداخت. روش: ابزار جمعآوری اطلاعات، کتابخانهای و استفاده از وبسایتهای ایرانی و خارجی میباشد. مطالب جمع‌آوری‌شده بهصورت توصیفی مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته، با یکدیگر نیز مقایسه میشوند. اين مقاله بررسي هدفمند رفتارهاي نیروهای نیابتی ایران و با روش توصيفي–تحليلي میباشد. چارچوب نظری، در این مقاله بررسی رقابت بین ایران و عربستان با تمرکز بر جنگ نیابتی و با تأکید بر نظریه واقعگرایی میباشد. یافته: ایران و عربستان با شروع بحران سوریه سعی در محدود کردن دامنه نفوذ یکدیگر داشتهاند،رقابت و اختلاف‌نظر آنها در مسئله سوریه بود.فرضيه مقاله اين است که جنگهای نیابتی بین ایران و عربستان سعودی در بستر تشدید فزاینده رقابت بین دو بازیگر در سوریه، رویارویی مستقیم آنها را کاهش داده است. نتیجه: این تحقیق با رویکردی واقعگرایی و بررسی روابط دو کشور بهرغم تفاوتهایی که ازنظر ماهیت بین سیاست خارجی و منطقهای عربستان سعودی و ایران وجود دارد؛ بروز جنگهای نیابتی از وقوع جنگ و درگیری مستقیم بین آنها جلوگیری کرده است.
فهرست منابع مقاله :
1– آرون ،ریمون ، ) 1370( ،دانشمند وسیاستمدار ترجمه : احمد نقیب زاده ، تهران : انتشارات دانشگاه¬تهران ص 3.#
2 –آجرلو، حسین ) 1390 (، بحران سوریه ورقابت¬های منطقه¬ای، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه. بازیابی شده در تاریخ 9آذر1398.#
3– جعفری ولدانی ، اصغر ؛ نجات ، سید علی، ) 1392 (، « بررسی نقش و جایگاه جمهوری¬اسلامی¬ایران در بحران سوریه » ،پژوهش¬های سیاسی ، سال سوم – شماره هشتم ، اصفهان ،دانشگاه¬اصفهان ، صص 49–29 . #
4– دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. ) 1395 ( سیاست خارجی جمهوری¬اسلامی ایران. تهران: انتشارات سمت#
5– ذوقي باراني، كاظم و روح الله قادری كنگاوری،) 1390 (، "تحليل ژئوپلتيك سوريه: بستری برای تدوين سياست خارجي ايران در خاورميانه"، سياست دفاعي، سال بيستم، شماره 77 ، #
6– رضایی، نیما) 139٤( ،» ائتلاف بی¬سابقه علیه یمن؛ چشم انداز و¬آینده « ، مجله دیپلمات، شماره دوم #
7– رويوران، حسين؛ عوامل دخيل در بحران کنوني يمن و توان جنبش¬انصارالله، تابناک 12/6/1393 . ،#
8-شریفی طرازکوهی ، حسین ، 1392 ، سازمان های بین¬المللی ، تهران : انتشارات میزان ، چاپ سوم ص 34 و ص 100-95و ص 87#
9– عبداله خانی، علی ) 1389 (، نظریه های¬امنیت، تهران: انتشارات ابرار¬معاصر. #
10– کرمی، کامران، ( 1392) »عربستان و بحران سوریه درروند رقابت¬هاي ژئوپلیتیکی و ژئوکالچري« مرکز بین¬المللی مطالعات¬صلح. به¬نقل از http://peace-ipsc.org/fa مراجعه در: ، 1398/8/30 #
11 – متقی ابراهیم و همکاران) 1393 (، "نقش بازیگران منطقه¬ای در رادیکالیزه¬شدن نیروهای اجتماعی خاورمیانه"، فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، شماره 2 ، تابستان 1393 ، صص: 67-35 .#
12– مجتهدزاده، پيروز،) 1382 ( ، كشورها و مرزها در منطقه ژئوپلتيك خليج¬فارس، ترجمه حميدرضا ملك¬محمدي،تهران، دفتر مطالعات¬سياسي و بين¬المللي. ، ص 143-142. #
13– مشیر¬زاده , حمیرا , ) 1395( , »تحول در نظریه¬های روابط بین¬الملل «, تهران : انتشارات¬سمت. #
14– مرشایمر، جان) 139٠ (، تراژدی سیاست قدرت¬های بزرگ، ترجمه: غلامعلی چگنی¬زاده،چاپ¬سوم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین¬المللی.#
15– نجات، سیدعلی و اصغر جعفری ولدانی. ) 1392 ( بررسی نقش و جایگاه جمهوری¬اسلامی ایران در بحران¬سوریه «¬¬ ، فصلنامه پژوهش¬های سیاسی سال سوم، شماره هشتم : ¬صص. 49 – 29 #
16– نیاکوئی، سید امیر؛ ستوده، علی اصغر ) 1394 (.تأثیر منازعات داخلی¬سوریه و عراق بر مجموعه امنیتی¬خاورمیانه. فصلنامه پژوهش¬های راهبردی سیاست. س 4. ش 15 : 177 - 153 #
17– نیاکویی، سیدامیر؛ بهمنش، )1391 (، ، بازیگران معارض در بحران¬سوریه: اهداف و رویکردها، فصلنامه¬روابط خارجی، زمستان، سال 4، شماره 4 صص. 135 – 97 #
منابع¬خارجی :
1.Al-Arabiya, 2011 http://www. Al-Arabiya.com Accessed on 19/11/2018#
2. Anne & Mourtada, (2013). “Leader of Hezbollah Warns It Is Ready to Come to Syria’s Aid,” The New York Times, April 30, 2013, http://www.nytimes.com/2013/05/01/world/middleeast/nasrallah-warns-thathezbollah-is-ready-to-come-to-syrias-aid.html#.
3.Alexander, Yonah; Hoeinig Milton. (2008(. The New Iranian Leadership: Ahmadinejad, Terrorism, Nuclear Ambition, and The Middle East. US: Preager Security International#
4.Bartell, Dawn. L & David. H. Gray. (2012). “Conflict in Syria and the Opportunity to Reduce Iran’s Regional Influence and Iran’s Threat to the International Community”.,Norwich University Masters of Diplomacy School of Graduate Studies, 3(4).#
5. Bar-Siman-Tov, Y. (1984) "The Strategy of War by Proxy." Cooperation and Conflict, 19 (4): 263-273.#
6. Byman, D. (2005) Deadly Connection, States that Sponsor Terrorism. Cambridge: Cambridge University Press.#
7. Byman, D., Chalk, P., Hoffman, B., Rosenau, W., & Brannan, D. (2001) Trends in Outside Support for Insurgent Movements. California: Rand Corporation..#
8.Díaz, Naomí Ramírez. (2012). " The Syrian Revolution: Will the presumed social unity be challenged in the post-Assad period?” .BRISMES Graduate Conference 2012: Change and Continuity in the Arab World, PP. 1-27.#
9.Day of Rage: Planned for Syria. 2011. Protests Scheduled for Feb 4–5#
10.Fravel, M. Taylor. (2010), "The Limits of Diversion: Rethinking Internal and External Conflict" Security Studies 19.2. (October7.Grumet, Tali Rachel (2015), New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran's Rivalry, Electronic Theses and Dissertations, Paper 1028.#
11.Grumet, Tali Rachel (2015), New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran's Rivalry, Electronic Theses and Dissertations, Paper 1028.#
12.Gaus, F. Gregory (2014), Beyond Sectarianism: The New Middle East Cold War Available at: www.brookings.edu.#
13. Hauslohner, Abigail, (2013). “Iraqi Shiites fight for Syrian government,” The Washington Post, May 26, 2013, http://www.washingtonpost.com/world/middle_east/iraqi-shiites-fight-forsyrian- government/2013/05/26/6c3c39b4-c245-11e2-914fa7aba60512a7_story.html;#
14. Ian Black and Dan Roberts, (2013). “Hezbollah is helping Assad fight Syria uprising, says Hassan Nasrallah,” The Guardian (UK), April 30, 2013, #http://www.theguardian.com/world/2013/apr/30/hezbollah-syria-uprisingnasrallah.#
15.Mearsheimer, John(2001), The Tragedy of Great Power Politics, New York, W.W. Norton . #
16. Mearsheimer, John (1990), “Back to the Future: Instability in Europe after the Cold War”, International Security,#
17. Nakamura, Satoru, (2013), “Saudi Arabian Diplomacy During the Syrian Humanitarian Crisis”, IDE-JETRO: Institute of Developing Economics. From: http://www.ide.go.jp/Japanese/Publish/Download/Seisaku/pdf/201307_mide_13. pdf, (accessed on December 8, 2017).#
18. Obaid, Nawaf E. (1999), The Power of Saudi Arabia's Islamic Leaders, Middle East Quarterly, Vol 6: No 3.#
19.Obaid, Nawaf and Anthony Cordesman (2005), Saudi Militants in Iraq: Assessment and Kingdom’s #
20.Perlo-Freeman, sam et al (2016), Trends in World Military Expenditure 2015, Stockholm International#
21. Pollack, Kenneth. (2015). “The Dangers of the Arab Intervention in Yemen”, Washington DC: Brookings Institution.#
22.Riedel, Bruce (2016), Saudi Arabia losing ground to Iran, available online at: http://www.almonitor.com/pulse/originals/2016/11/saudi-arabia-lose-ground-iran-iraq-lebanon-aoun-irgc.html .#
23.Sick, Gary (2015), Saudi Arabia's Widening War, Politico Magazine, available online at: http://www.politico.com/magazine/story/2015/06/saudi-arabia-is-heading-towards-war118656_Page2.html#.WF-Xd1V.#
24.Saudi Arabia’s Vision for 2030 (2016), available online at: http://vision2030.gov.sa/download/file/fid/417 #
