طراحی الگوی ساختار پویا، پاسخگو و رقابت‌پذیر برای شرکت راه‌آهن ج.ا.ا با رویکرد تطبیقی

الموضوعات :

فرشاد زادخور ¹ (دانشجوی دکتری مدیریت تطبیقی و توسعه، گروه مدیریت دولتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران)
محمدرضا رستمی ² (استادیار، گروه مدیریت، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران)
اکبر عالم تبریز ³ (استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 14 السبت , شعبان, 1445 تاريخ التأكيد : 25 الإثنين , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: ساختار پویا, ساختار پاسخگو, ساختار رقابت‌پذیر, شرکت راه‌آهن ج.ا.ا,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی ساختار پویا، پاسخگو و رقابت‌پذیر برای شرکت راه‌آهن ج.ا.ا انجام شد. روش تحقیق آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی مدیران عالی و میانی شرکت راه‌آهن ج.ا.ا، اساتید رشته مهندسی راه‌آهن، مهندسی حمل‌ونقل و مدیریت دولتی در مراکز آموزش عالی و متخصصان مرتبط با موضوع و در بخش کمی، کارکنان شرکت راه‌آهن ج.ا.ا در شرکت شمال شرق کشور در سال 1402 بود. در بخش کیفی با روش نمونه¬گیری هدفمند، از 20 خبره به وسیله چک‌لیست نیمه‌ساختاریافته و ساختاریافته نظرسنجی صورت گرفته و در بخش کمی، پرسشنامه محقق‌ساخته¬ 119 گویه¬ای با روش نمونه¬گیری خوشه¬ای نسبی چندمرحله‌ای در بین 327 نفر توزیع شد. برای تعیین روایی در مرحله کیفی، محتوای چک‌لیست مورد تأیید خبرگان قرار گرفت و در مرحله کمی، روایی پرسشنامه¬ها به سه روش صوری، محتوایی و سازه تأیید شد. پایایی ابزار بخش کمی و کیفی نیز تأیید شد. داده¬های کیفی با تکنیک دلفی در نرم‌افزار SPSS و داده¬های کمی با تکنیک مدل‌سازی معادلات ساختاری و آزمون‌های تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، فریدمن، اسپیرمن و T تک‌نمونه‌ای در نرم‌افزار Smart PLS تحلیل گردید. نتایج بخش کیفی حاکی از آن بوده که الگوی نهایی دارای 9 بعد، 27 مؤلفه و 119 شاخص به شرح «هوشمندی و چابکی»، «سرمایه انسانی و غیرانسانی»، «عوامل غیرفنی»، «خلاقیت و حاکمیت دانش»، «قوانین و سیاست‌ها»، «عملکرد غیرمالی»، «ساختار تجاری»، «عوامل فنی و تکنولوژیک» و «استراتژی‌های ملی و بین‌المللی» است. نتایج بخش کمی نیز نشان داد که تمامی ابعاد و مؤلفه‌های مدل پژوهش مورد تأیید واقع شدند.

المصادر:

آرمان، مانی و شفیعی، محبوبه. (1396). قابلیت¬های رقابتی در شرکت‌های دانش‌بنیان مدلی برای تبیین نقش چابکی استراتژیک و یادگیری استراتژیک. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 25(83)، 50-25.
اردلان، محمدرضا، بهشتی‌راد، رقیه و سلطانزاده، وحید. (1395). امكان استقرار سازمان‌هاي پاسخگوي سريع بر اساس مؤلفه‌های يادگيري سازماني، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 8(15)، 31-13.
اسلامی‌خواه، زهرا، محمودی، ادریس و درزیان عزیزی، عبدالهادی. (1395). بررسی تأثیر قابلیت‌های بازاریابی بر کسب مزیت رقابتی از طریق استراتژی‌های نوآورانه پایداری در شرکت‌های صنعتی. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21، تهران، 15-1.
بدیع‌زاده، علی و پولکی، منا. (1395). بررسي و مقايسه تأثير هوشمندي رقابتي بر رقابت‌پذيري شركت‌هاي زودبازده با يكديگر (SMEs) مطالعه موردي: صنايع غذايي در استان تهران). دو فصلنامه دانشگاه شاهد، 23(7)، 94-75.
ترک¬زاده، جعفر و نجفی، زهرا. (1399). تحلیل ساختار عاملی مقیاس توان پاسخگویی به محیط در مدارس دولتی شیراز. فصلنامه مدیریت مدرسه، 8(3)، 216-199.
حیدری، علی، دیواندری، علی، اعرابی، محمد و سیدکلائی، نادر. (1395). رابطه قابلیت¬های پویا و عملکرد شرکت با میانجیگری قابلیت‌های عملیاتی. چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، 27(1395)، 140-125.
حیدری، علی، سیدکلائی، نادر و زاهدیان، مجتبی. (1395). تأثیر سرمایه فکری بر قابلیت¬های سازمانی. چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک، تهران، 18-1.
رشنودی، اصغر، سلطانی، مرتضی، کردنائیج، اسداله و حمیدی‌زاده، علی. (1398). شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت رقابت‌پذیری مناطق آزاد تجاری- صنعتی در سطح بین‌المللی بر اساس روش نظریه زمینه‌ای. اقیانوس‌شناسی، 10(38)، 122-111.
شیرازی، اسکندر. (1402). طراحی مدل سازمان پاسخگو در بخش دولتی به روش آمیخته (مورد مطالعه: سازمان‌های دولتی تبریز). مدیریت سازمان‌های دولتی، 11(4)، 96-79.
صدیقیان، نرگس، حاجی علی اکبری، فیروزه، درودی، هما و لطفی زاده، فرشته. (1402). ارائه الگوی پیامدهای استعاره‌های دیداریِ تبلیغات تعاملی بر رفتار مصرف‌کنندگان با استفاده از تکنیک دلفی. مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 10(1)، 213-185.
طیبی ابوالحسنی، امیرحسین و ابراهیمی، مهدی. (1398). بازاندیشی مفهوم قابلیت¬های پویا، مدیریت کسب‌وکارهای بین‌المللی. دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز، 2(1)، 148-103.
عسکری، احمد، طاهرپور کلانتری، حبیب¬اله و میری، عبدالرضا. (1399). معرفی الگوی قابلیت‌های پویا در تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها و خلق مزیت رقابتی در ارتش ج.ا. ایران. راهبرد دفاعی، 18(69)، 91-67.
فروهید، امیراسماعیل و کیوان پور، علی. (1398). تحلیل رقابت‌پذیری قطار حومه‌ای با وسایل نقلیه عمومی غیرریلی و شخصی (مطالعه موردی: مسیر تهران - پرند). جاده. پذیرفته‌شده انتشار آنلاین از تاریخ 19 آبان 1398.
قجری، سمیه. (1399). تأثیر پاسخگویی و خودکارآمدی شغلی بر رفتار سیاسی کارکنان سازمان‌های دولتی (مطالعه موردی: آموزش‌وپرورش کاشان). مطالعات رفتاری در مدیریت، 11(22)، 31-19.
قهرمانی، علی‌اکبر و مصطفوی، اعظم‌السادات. (1394). تأثیر یادگیری سازمانی بر پاسخگویی اقتصادی و اجتماعی شهرداری تهران (مطالعه موردی: شهرداری مناطق 1، 6، 8، 19 و 22). اقتصاد و مدیریت شهری، 3(12)، 97-77.
لشکری، محمد و احمدی، راضیه. (1390). بررسی مکانیزم‌هاي تعرفه در راه‌آهن ایران و سوئد و ارائه راهکارها و مدل مناسب براي راه‌آهن ج.ا.ا. مجله مطالعات اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، 2(3)، 80-53.
محمودی، عمر. (1397). عدالت ساختاری سرمایه اجتماعی و یادگیری سازمانی با به‌کارگیری مدیریت دانش و هوش عاطفی در اداره شهرداری. مطالعات دانش‌شناسی، 4(16)، 81-47.
مرادی، محمد، مستحفظیان، مینا، قاسمی، حمید و زاهدی، حمید. (1402). ارائه الگوی پویایی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 22(60)، 46-33.
میرنظامی، فرید، قاسمی، بهروز، ودادی، احمد و علیقلی، منصوره. (1400). تدوین الگوی رقابت‌پذیری بانک‌های ایران با تأکید بر آموزش سرمایه‌های انسانی. انجمن جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش ایران، 14(1)، 50-38.
نوروزی، خلیل، باقری کنی، مصباح‌الهدی، آزادی احمدآبادی، جواد و نوروزی، محمد. (1391). ارتقای قابلیت‌های پویا در دانشکده¬های مدیریت جمهوری اسلامی ایران (مورد مطالعه: دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)). مدیریت در دانشگاه اسلامی، 1(3)، 423-446.
Biesenthal, C., Gudergan, S., & Ambrosini, V. (2019). The role of ostensive and performative routine aspects in dynamic capability deployment at different organizational levels, Long Range Planning, 52(3), 350-365.
D'Aveni, R. A., Dagnino, G. B., & Smith, K. G. (2010). The age of temporary advantage. Strategic Management Journal, 31(13), 1371-1385.
De Mingo, A. C., & Martínez, A. C. (2018). Improving records management to promote transparency and prevent corruption. International Journal of Information Management, 38(1), 256-261.
Ejiogu, A., Ejiogu, C., & Ambituuni, A. (2019). The dark side of transparency: Does the Nigeria extractive industries transparency initiative help or hinder accountability and corruption control?. Journal of the British Accounting Review, 51(5), 1-45.
Fernandes, M.T., & Ribeiro, L. (2010). ExploringAgile Methods in Construction Small and Medium Enterprises: A Case Study, Francisco. Journal of Enterprise Information Management, 23(2), 161-180.
Hartmann, J., & Vachon, S. (2018). Linking environmental management to environmental performance: The interactive role of industry context. Business Strategy and the Environment, 27(3), 359-374.
Kim, J. Y., & Keane, A. (2023). Corporate social responsibility and performance in the workplace: a meta-analysis. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 1-27.
Lee, C, C., Wang, C. W., & Ho, S. J. (2020). Country governance, corruption, and the likelihood of firms’ innovation. Economic Modelling, 92(2020), 326-338.
Norman, D. A., & Verganti, R. (2014). Incremental and Radical Innovation: Design Research versus Technology and Meaning Change. Design Issues, 30(1), 78-96.
Singh, R., Charan, P., & Chattopadhyay, M. (2019). Dynamic capabilities and responsiveness: moderating effect of organization structures and environmental dynamism. DECISION: Official Journal of the Indian Institute of Management Calcutta, 46(4), 301-319.
Teece, D., Peteraf, M., & Leih, S. (2016). Dynamic capabilities and organizational agility: Risk, uncertainty, and strategy in the innovation economy. California Management Review, 58(4), 13-35.
Wang, L. L., & Gao, Y. (2021). Competition network as a source of competitive advantage: The dynamic capability perspective and evidence from China. Long Range Planning, 54(2), 102052.