تقابل معرفتی رویکردهای بومی‌گرایی در توسعه علوم انسانی: مطالعه موردی رویکرد بومی‌گرایی کارکردی و رویکرد بومی‌گرایی معرفت‌گرایی

الموضوعات :

نورعلی غلامحسین نیا سماکوش ¹ , علی‌اکبر امینی ²

1 - دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، گروه علوم سیاسی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الإثنين , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 17 الجمعة , شوال, 1437

الکلمات المفتاحية: توسعه علوم انسانی, بومی‌سازی, رویکرد کارکردی, رویکرد معرفت‌شناسانه, رویکرد دگرواره,

ملخص المقالة :

توسعه فرآیند و ملزوماتی دارد که همواره مبانی تئوریک در آن از جایگاه پراهمیت و قابل توجهی برخوردار است. اما خود این نکته نیز به آسانی و روشنی پیش روی ما قرار ندارد. علم نیز خود نیازمند توسعه است. لذا کشورهای در حال توسعه با چرخه ای توسعه و علم روبه‌رو می‌باشند؛ و توسعه علوم از راه های گشایش وضعیت فوق الذکر است. اما این مهم نیز با رویکردهای معرفتی متعددی درگیر است. در مباحث مربوط به توسعه علوم انسانی دو جریان مهم معرفتی بومی گرایی کارکردی و بومی گرایی معرفت شناسانه قرار دارند و همواره تقابل های رویکردی را با یکدیگر داشته اند که موجب کندی تحول در توسعه علوم انسانی گشته است. در این پژوهش قصد آن داریم که با یک روش کیفی و بهره گیری از ابزارگردآوری داده ها کیفی به این سوال پاسخ دهیم (سوال اصلی) که تقابل رویکرد بوم گرایی کارکردی و رویکرد بوم گرایی معرفت شناسانه در بومی سازی و توسعه علوم انسانی چگونه سبب کارآمدی و یا ناکارآمدی این حوزه می گردد؟. فرضیه اصلی ما در این پژوهش بیان می دارد که تقابل رویکرد بومی گرایی کارکردی و رویکرد بومی گرایی معرفت شناسانه سبب کُندشدن فرآیند توسعه علوم انسانی و عدم تحقق بومی سازی در ایران شده و حرکت به سمت رویکرد تلفیقی- ترکیبی در این حوزه، راهگشای وضعیت

المصادر:

منابع فارسی

- آزاد ارمکی، تقی (1385)، روشنفکری در گذر اندیشه‌ها، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و معارف.

- آزاد ارمکی، تقی (1389)، درآمدی بر نظریه‌سازی در  جامعه‌شناسی، تهران: نشر کلمه.

- توسلی، غلام­عباس (1386) نظریه­های جامعه‌شناسی، تهران: انتشارت سمت.

- توکل، محمد (1389)، «جامعه‌شناسی معرفت و فرهنگ: تنوع یا تغییر نگرش از کلاسیک به جدید»، نامه علوم اجتماعی، شمارة 33، بهار، صص 22ـ1.

- خورسندی، علی (1388)، علوم انسانی و ماهیت تمدن­سازی آن، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی.

- داوری، رضا (137۷)، فرهنگ، فرد و آزادی، تهران: انتشارات ساقی.

- داوری، رضا (1386)، فلسفه در دام ایدئولوژی: ویراست فلسفه در بحران، تهران: انتشارات روابط بین‌الملل.

- رفیع­پور، فرامرز (1390)، موانع رشد علمی در ایران و راه حل‌های آن، تهران: شرکت سهامی انتشار.

- قانعی­راد، محمد امین (1379)، «فردگرایی ایرانی و توسعه نیافتگی»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره‌های 152-151، فروردین و اردیبهشت.

- قانعی­راد، محمدامین (1387)، «نظریه های دانش و ویژگی‌های ساختاری اقتصاد ایران»، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال اول، شماره 4

- قانعی­راد، محمدامین (1389)، «گفتگوهای پیش‌ الگویی در جامعه‌شناسی ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 17

- قانعی­راد، محمدامین (1385)، «وضعیت اجتماع علمی در رشته علوم اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی، شماره 27.

- مک‌کارتی، ای.دی. (1388)، معرفت به مثابه فرهنگ: جامعه‌شناسی معرفت جدید، ترجمه محمد توکل و گروه مترجمان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- موسوی، میرحسین (1389)، «چشم‌انداز تحقیقات علوم اجتماعی در گذشته»، مجله مدرس علوم انسانی، دوره اول، شماره 8، تابستان.

- مولکی، مایکل‌جوزف (1389)، علم و جامعه‌شناسی معرفت، ترجمه حسین کچویان، تهران: نشر نی.

- مومنی، فرشاد (1389)، «ایران و چالش‌های مواجهه با علم بومی و علم جهانی»، در: مجموعه مقالات علم بومی و علم جهانی، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران.

- نراقی، احسان (1382)، اقبال ناممکن، تهران: انتشارات علم.