احزاب سیاسی و نقش آن در توسعه سیاسی ایران: مطالعه موردی انتخابات
الموضوعات :صادق زیباکلام 1 , مرتضی مقتدایی 2
1 - استاد علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم سیاسی، ایران، تهران
الکلمات المفتاحية: انتخابات, کارکردها, موانع توسعه, حزب سیاسی, توسعه سیاسی, نظام حزبی, نظام انتخاباتی,
ملخص المقالة :
امروزه بسیاری از متفکران لازمه تبدیل مشارکت توده ای به مشارکت فعال وسازمان یافته را در تأسیس احزاب به معنای واقعی کلمه می دانند و آن را مرحله تکمیلی از مراحل انقلاب اسلامی به شمار می‌آورند که چنین امری در جهت تضمین تداوم و تعادل نظام ضروری است. اکنون که کشور در فرایند فراز و نشیب های نوسازی، توسعه و بحرانهای آن قرار دارد تقاضای مشارکت سیاسی نیز رو به افزایش است و بدیهی ست که شاخصه اصلی توسعه سیاسی به مشارکت سیاسی می باشد. مشارکتی که خود برخورد از ابزار های کارآمد و سازمانهای نهادمند باشد. نگاهی اجمالی به نظام سیاسی کشورمان بیانگر این نکته می باشد که احزاب بمعنای حقیقی کلمه شکل نگرفته اند بلکه گروهها ی سیاسی بنام حزب در ایام انتخابات موقتاً فعالیت کرده و بعد از آن هیچ رابطه دقیق و تعریف شده ای میان نمایندگان حزبی و خود حزب وجود ندارد بنابراین اگرآسیبها و موانع تحزب برطرف شده و حزب به معنی صحیح کلمه شکل بگیرد تأثیر به سزائی در کاهش خطاهای انتخاباتی داشته و مسیر توسعه سیاسی را هموارتر خواهد نمود.
منابع فارسی
- اتحادیه، منصوره (1361)، مرامنامه‌ها و نظام‌نامه‌های احزاب سیاسی ایران، تهران، نشر
تاریخ ایران.
- اخوان کاظمی، بهرام (1378)، «احزاب، ثبات سیاسی، امنیت ملی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره چهارم.
- اساسنامه خانه احزاب ایران (1384)، در: http://www.ir-ph.org
- ایوبی، حجه الله (1390)، «بایسته های تحزب پایدار»، فصلنامه سیاسی- اقتصادی، شماره 283.
- باقری خوزانی، محمدحسین (1383)، «تحزب در ایران : آسیب شناسی تحزب در ایران»، سخنرانی در مجمع عمومی خانه احزاب ایران، 21 خرداد ماه، در:
http://hamshahrionline.ir/hamnews/1383/830403/world/_siasatw.htm
ـ بدیع، برتران (1379)، توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران، نشر قومس.
ـ بشیریه، حسین (1385)، دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران، تهران، نشر نگاه معاصر.
- درودی، سعید (1378)، «موانع قانونی تشکیل حزب در ایران»، ماهنامه ایران فردا، سال هشتم، شماره 56.
ـ دوورژه، موریس (1354)، اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی.
- رحیمی، حسین،«نقش احزاب در توسعه سیاسی و امنیت ملی»، فصلنامهمطالعاتراهبردی، شماره چهارم، تابستان 1378.
ـ رضایی، اسدالله (1385)، کالبد شکافی احزاب سیاسی، تهران، انتشارات آمه.
- رضایی، حسن (1381)،«موانع تکوین و گسترش فعالیت احزاب در جمهوری اسلامی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
ـ زیباکلام، صادق (1379)، مجموعه گفتگوهای سیاسی از دکتر صادق زیبا کلام، تهران، انتشارات روزنه.
- سریع القلم، محمود (1381)، عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، مرکز
پژوهش های علمی و مطالعاتی استراتژیک خاورمیانه.
- صابری، غلامرضا (بی‌تا)، «نقش احزاب در انتخابات و نظامهای سیاسی»، مجموعه مقالات همایش افغانستان و انتخابات شورای ملی، در:http://ww.bsharat.com/id/6/22.pdf
- ظرفیتهای تحزب در ایران در گفتگو با حجت الله ایوبی (1387)، اسفند ماه، در:
ـ عالم، عبدالرحمن (1382)، بنیادهای علم سیاست، تهران، نشر نی.
- علمداری، کاظم (1385)، «معمای ناپایداری احزاب»، نشریه نامه سیاسی- فرهنگی،
شماره 51.
- عیوضی، محمد رحیم (1382)، «عبور از استبداد: انقلاب اسلامی و تأثیر احزاب سیاسی بر روند رفتار انتخاباتی»، مجله زمانه، شماره 15.
- فانی یزدی، رضا، «احزاب و بحران برنامه سیاسی»، نشریه نامه سیاسی - فرهنگی، شماره 51، 1385.
- قوچانی، محمد (1384)، «حلقه مفقوده تحزب در ایران»، روزنامه شرق، سال دوم،
شماره 589 .
ـ کاجی، حسین (1380)، تأملات ایرانی: مباحثاتی با روشنفکران معاصر در زمینه فکر و فرهنگ ایرانی، تهران، انتشارات روزنه.
- کلایو اسمیت، برایان (1380)، فهم سیاست جهان سوم، ترجمه از امیر محمد حاجی یوسفی و
محمد سعید قائنی نجفی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی بین المللی وزارت امور خارجه.
-مقتدائی، مرتضی (1386)، «احزاب سیاسی ایران بعد از انقلاب: موانع و محدودیتها»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.
- منصور، جهانگیر (1386)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر دوران.
ـ ناظری، محمدرضا (1381)،«علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی.
ـ نقیب زاده، احمد (1378)، حزب سیاسی و عملکرد آن در جوامع، تهران، انتشارات دادگستر.
