بررسی اثر روش خشک کردن بر مقدار و ترکیب اسانس آویشن کوهی در منطقه پلور، شهرستان آمل (مطالعه موردی)

الموضوعات : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

بهزاد غلامحسین‌زاده ¹ (گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل - ایران.)
یوسف نیک‌نژاد ² (گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل - ایران.)
هرمز فلاح آملی ³ (گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل - ایران)
جابر مهدی‌نیا افرا ⁴ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آیت اله آملی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، آمل - ایران)

تاريخ الإرسال : 05 الخميس , شعبان, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الثلاثاء , ذو القعدة, 1437 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: اسانس, آویشن کوهی, خشک کردن, تیمول, کارواکرول,

ملخص المقالة :

آوﻳﺸﻦ L.) Thymus kotschyanus) ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دارا ﺑﻮدن ﺧﻮاص داروﻳﻲ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻳﻚ گیاه ﻛﺎملا شناخته شده است.ﻳﻜﻲ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی آﻧﺪﻣﻴﻚ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ در اﻳﺮان اﺳﺖ. اﺳﺎﻧﺲ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﻨﻲ از ﺗﻴﻤﻮل اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ روش ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن ﺑﺮ ﻣﻴﺰان اﺳﺎﻧﺲ و ﻧﻮع و درﺻﺪ اﺟﺰای ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آوﻳﺸﻦ اﻧﺪام ﻫﺎی ﻫﻮاﻳﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از روستای پلور واقع در شهرستان آمل در ﻣﺮﺣﻠﻪ گل دهی ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ. جهت بررسی تاثیر چهار روش مختلف خشک کردن (نور مستقیم خورشید، سایه، ماکروویو با توان 900 و 360 وات) و شرایط ژنتیکی و اکولوژیکی بر میزان اسانس این گیاه، نمونه هایی از گیاه مذکور در زمان 100 درصد گل دهی با ارتفاع 10 سانتی متر از سطح زمین برداشت و در شرایط آزمایشگاهی میزان اسانس با دستگاه کلونجر و نوع ترکیبات اسانس به دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله از تجزیه واریانس صفات نشان داد که بیش ترین وزن تر با (36/667) گرم و میزان رطوبت با (39/118) هر چند اختلاف داشتند اما از نظر آماری معنی دار نبود و بالا ترین میزان اسانس با (39/1) و درصد اسانس با (23/1) از روش سایه خشک حاصل شد که از نظر آماری در سطح یک درصـد معنی دار بود، در بررسی اثر روش های مختلف خشک کردن بر مقدار اسانس آویشن کوهی نشان داد که بیش ترین اسانس ها از جمله تیمول (56/16%)، کارواکرول (39/32%)، کاریوفیلن (55/11%) از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 900، آلفا ترپینن (05/1%)، پی سیمن (90/12%)، گاما ترپینن (44/9 %) از روش سایه خشک، بورنئول (06/4%)، دلتا کادینن (22/3%) از روش خشک کردن با نور مستقیم خورشید به دست آمد که از نظر آماری در سطح یک درصد معنی دار بود. کم ترین میزان اسانس تیمول، پی سیمن از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 360، کارواکرول از روش خشک کردن با نـور مستقیـم خورشیـد، کاریوفیلن از روش سایه خشک و آلفـا ترپینن، گـاما ترپینن، بورنئـول و دلتا کادینن از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 900 حاصل شد