بررسی عملکرد و صفات کیفی برخی ارقام یونجه در تاریخ های برداشت مختلف
فیض الله خلج
1
(
خ سیمتری نیروی هوایی 6/26
)
محمد نصری
2
(
دانشگاه
)
الکلمات المفتاحية: چین, رقم, عملکرد علوفه, ویژگی های فیزیکی, واژگان کلیدی: یونجه,
ملخص المقالة :
چکیدهارقـام مختلـف یونجـه نسـبت بـه شرایط اقلیمـی و محیطـی پاسـخ هـای متفـاوتی مـی دهنـد. ارقامی که در طول چین ها و سال های مختلـف بتواننـد بـا منطقـه تحـت کشـت سـازگاری یافتـه و دارای عملکـرد کمی و کیفی بـالایی باشـند، مناسـب انتخـاب مـی باشـند. جهت بررسی تأثیر نوع رقم بر خصوصیات مختلف ارقام یونجه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکـز تحقیقـات کشـاورزی و منـابع طبیعـی ورامین اجـرا گردید. در این پروژه تعداد پنج رقم یونجه خارجی به نام های تیمبیل (Timbale) ، فاستا (Fasta)، ملیسا (Melissa)، ملدور (Meldor)، سوورانا (Sovrana) وارداتی از کشور فرانسه و رقم یونجه همدانی مجموعا شش رقم در تاریخ متداول کشت بهاره ) در دهه اول اردیبهشت ماه ( کشت شد. ویژگی های کیفی و عملکردی ارقام مورد مطالعه در سه چین (چین اول: برداشت در مرحله 10 درصد گلدهی، چین دوم: برداشت در مرحله 50 درصد گلدهی و چین سوم: برداشت در مرحله 100 درصد گلدهی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوع رقم و مراحل برداشت بر عملکرد علوفه تر و پروتئین در سطح یک درصد و بر عملکرد علوفه خشک در سطح پنج درصد معنی دار شد. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک در کل تیمارها مربوط به رقم همدانی در چین اول (به ترتیب 69/26 و 45/5 تن در هکتار) بود.
دانشگاهآزاداسلامی
واحدورامین - پیشواوقرچک
دانشکدهکشاورزی،گروهزراعت
بررسی عملکرد و صفات کیفی برخی ارقام یونجه در تاریخ های برداشت مختلف
1فیض الله خلج، 2محمد نصری،3 فرشاد قوشچی،4 حمید رضا توحیدی مقدم،5 پوررنگ کسرایی
1-کارشناس ارشد رشته اگرواکولوژی دانشگاه آزاد ورامین
2-استاد دانشگاه آزاد ورامین
3-استاد دانشگاه آزاد ورامین
4-استاد دانشگاه آزاد ورامین
5-استاد دانشگاه آزاد ورامین
چکیده
ارقـام مختلـف یونجـه نسـبت بـه شرایط اقلیمـی و محیطـی پاسـخ هـاي متفـاوتی مـی دهنـد. ارقامی که در طول چینها و سالهاي مختلـف بتواننـد بـا منطقـه تحـت کشـت سـازگاري یافتـه و داراي عملکـرد کمی و کیفی بـالایی باشـند، مناسـب انتخـاب مـی باشـند. جهت بررسی تأثیر نوع رقم بر خصوصیات مختلف ارقام یونجه، آزمایشی در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با 4 تکرار در مرکـز تحقیقـات کشـاورزي و منـابع طبیعـی ورامین اجـرا گردید. دراینپروژهتعدادپنجرقمیونجهخارجیبهنامهایتیمبیل (Timbale)،فاستا (Fasta)،ملیسا (Melissa)، ملدور(Meldor)،سوورانا(Sovrana)وارداتیازکشورفرانسهورقمیونجههمدانیمجموعاششرقمدر تاریخمتداولکشتبهاره ) دردههاولاردیبهشتماه ( کشتشد. ویژگی های کیفی و عملکردی ارقام مورد مطالعه در سه چین (چین اول: برداشت در مرحله 10 درصد گلدهی، چین دوم: برداشت در مرحله 50 درصد گلدهی و چین سوم: برداشت در مرحله 100 درصد گلدهی)مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر متقابل نوع رقم و مراحل برداشت بر عملکرد علوفه تر و پروتئین در سطح یک درصد و بر عملکرد علوفه خشک در سطح پنج درصد معنی دار شد. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک در کل تیمارها مربوط به رقم همدانی در چین اول (به ترتیب 69/26 و 45/5 تن در هکتار) بود. با افزایش مراحل برداشت میزان عملکرد علوفه کاهش یافت. بیشترین میزان عملکرد پروتئین مربوط به رقم همدانی در چین اول (3/776 کیلوگرم در هکتار) و کمترین میزان عملکرد پروتئین نیز به رقم ملیسا در چین سوم (9/244 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت. در بین ویژگی های فیزیکی مورد مطالعه نیز بیشترین (48/3) و کمترین (93/1) شاخص سطح برگ به ترتیب در رقم همدانی و ملیسا مشاهده شد. بیشترین نسبت برگ به ساقه نیز مربوط به رقم همدانی (49/1) بود. بین سایر ارقام تفاوت معنی داری از لحاظ میزان نسبت برگ به ساقه یونجه مشاهده نشد (p>0.05). بر اساس نتایج این آزمایش، در میان ارقام مورد مطالعه، رقم همدانی و در میان چینها نیـز چـین اول وضعیت مناسبتري برای تولید یونجه با کیفیت و عملکرد بالا داشتند.
واژگان کلیدی: یونجه، رقم، چین، عملکرد علوفه، ویژگی های فیزیکی
مقدمه
يونجه با نام علمی medicagosativaيکي از قديميترين و متداولترين گياهان علوفهاي است که در اکثر نقاط جهان کشت ميشود. اين گياه غني از مواد غذايي است و از لحاظ زراعـي و محـيط زيسـت اهميـت بالايي دارد. يونجه بهعلـت سيسـتم ريشـه اي چنـد سـاله و تثبيت نيتروژن اتمسفر در خاک، براي کـاهش فرسـايش خـاک، بهبود نفوذپذيري خاک و سودمندي ميکروبي، مهم اسـت (یزدی صمدی، 1373). رشد سريع يونجه همراه با برداشتهـاي سـالانه در طـول دوره رشد گياه، باعث بهبود کنترل علفهاي هرز ميشود.بطورکلي توليد ماده خشک تحت شرايط محيطي به بسياري از ويژگيهـاي فنولوژيـک، مورفولوژيـک و فيزيولوژيـک بسـتگي دارد. نوع رقم و سطوح مختلف گلدهی بر عملکرد یونجه تاثیر بسزایی دارند. ارقام یونجه موجود در ایران از ارقام خارجی و یا محلیهستند. ارقام یونجه محلی در مقایسه با ارقام اصلاح شده خارجی در دوسال اول کشت عملکرد متوسطی دارند ولی برای سالهای بعد میزان محصول این ارقام بیشتر و مطمئن تر است (هاشمی دزفولی، 1393).
به طور سنتی سالهای متمادی تصور بر این بود که بهترین زمان برداشت یونجه زمانی است که 10 درصد غنچه های گل تشکیل شده است. این موقع بهترین زمان از نظر عملکرد، کیفیت و حفظ طول عمر یونجه است. با این حال براییونجه هیچ فاصله زمانی مناسب برای برداشت وجود ندارد.بهترین زمان برداشت یونجه بستگی به نوع استفاده از آن دارد. اگر هدف، تولیدیونجه خشک با کیفیت بالاست (برای گاوهای شیری) یونجهباید در مرحله غنچه یا زودتر (هر 23 روز یا کمتر ) برداشت شود. اگر یونجه برای تغذیه گوساله که نیاز به یونجه با کیفیت بالا دارد استفاده شود، بهتر است زمانی که 25 تا 50 درصد گل ها ظاهر شدند (35-42 روزگی) برداشت شود. در این صورت بیشترین عملکرد و سود بری را خواهد داشت (سندگل و ملک پور، 1373)
مواد و روش ها
در این پژوهش بذر ارقام یونجه (تیمبیل،فاستا،ملیسا، ملدور،سوورانا و همدانی) تهیه شد.
3-2- تجهیزات و دستگاه های مورد استفاده
در راستای بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی ارقام یونجه مورد نظر از دستگاه های گوناگونی استفاده شد که در جدول 3-1به آنها اشاره شده است.
جدول 3-1- فهرست دستگاه های مورد استفاده
نوع دستگاه | شرکت سازنده |
|
|
ترازوی دیجیتال | ساتریوس- دقت 001/0 گرم آلمان |
آون | ممرت آلمان |
کوره الکتریکی | جی ام بی اچ آلمان |
دستگاه کجلدال | Knick آلمان |
3-3- روش تحقیق
دراینپروژهتعدادپنجرقمیونجهخارجیبهنامهایتیمبیل (Timbale)،فاستا (Fasta)،ملیسا (Melissa)، ملدور(Meldor)،سوورانا(Sovrana)وارداتیازکشورفرانسهورقمیونجههمدانیمجموعاششرقمدر تاریخمتداولکشتبهاره ) دردههاولاردیبهشتماه ( کشتشد. کلیهعواملمدیریتزراعیمانند مراحلآمادهسازیکشتبراساسعرفکشاورزانانجاموکودموردنیازآنبراساسآزمونخاکتعیینودر اختیارگیاهقرارگرفت.
لازم به ذکر است با توجه به چند ساله بودن گیاهیونجه بررسی درطی حداقل چهار سال صورت می گیرد، و در این پژوهش صفات در سال اول مورد بررسی قرار گرفت،زیرا چنین پیش بینی می گردد که نتایج هر سال با دیگر سال ها متفاوت خواهد بود و به تناسب هر سال توصیه های نهایی برای زارعین و بهره برداران جهت بهترین مرحله برداشت به تفکیک هر سال صورت می گیرد.
3-4- مراحل برداشت
تیمارهای مرحله برداشت شامل: 1- برداشت در مرحله 10 درصد گلدهی (چین اول) 2- برداشت در مرحله 50 درصد گلدهی (چین دوم) 3- برداشت در مرحله 100 درصد گلدهی (چین سوم) بود.
3-5- صفات مورد ارزیابی
3-5-1- صفات بیوشیمیایی
الف- پروتئین
3-5-2- صفات فیزیکی
الف- طول ساقه
ب- شاخص سطح برگ
ج- نسبت برگ به ساقه
3-5-3- عملکرد ترو خشک علوفه
برای محاسبه نسبت برگ به ساقه در هرچین از هر تیمارچهار نمونه (هر نمونهشامل 24 عددساقه) بطور تصادفی گرفته شده که پس از برگها به ساقه،در دمای 75 درجه سانتی گراد بمدت 45 ساعت در اون خشک وتوزین گردید. سپس میانگین وزن ماده خشک برگها وساقه در چهار نمونه مبنای محاسبه نسبت برگ به ساقه تیمارهاقرارگرفت.
3-6- تجزیه و تحلیل آماری داده ها
آزمایشات در قالبفاکتوریل بر پایهیطرح بلوک های کاملا تصادفیاجرا شد. برای مقایسه میانگین ها از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد استفاده گردید. آنالیز آماری با نرم افزار SPSS:19 و رسم نمودارها با Excel (2010) انجام شد.
- بررسی تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه تر، خشک و پروتئین يونجه در مراحل برداشت مختلف در منطقه ورامين
با توجه به جدول 4-1 مشاهده می شود که تاثیر نوع رقم بر صفات عملکرد علوفه تر، خشک و پروتئین در سطح یک درصد معنی دار شد. اثر مراحل برداشت بر صفت عملکرد علوفه تر و پروتئین در سطح یک درصد و بر عملکرد علوفه خشک در سطح پنج درصد معنی دار شد. اثر متقابل نوع رقم و مراحل برداشت نیز بر عملکرد علوفه تر و پروتئین در سطح یک درصد و بر عملکرد علوفه خشک در سطح پنج درصد معنی دار شد.
جدول 4-1- تجزیهواریانس تاثیر نوع رقم و مراحل برداشت بر ویژگی های عملکردی یونجه
|
| میانگین مربعات |
| |
منابع تغییر | درجه آزادی | عملکرد علوفه تر | عملکرد علوفه خشک | عملکرد پروتئین |
نوع رقم | 5 | **55/28 | **75/1 | **9/3872 |
مراحل برداشت | 2 | **12/19 | *685/0 | **5/6958 |
نوع رقم×مراحل برداشت | 10 | **042/18 | *562/0 | **09/1426 |
خطا | 18 | 03/1 | 196/0 | 56/34 |
ضریب تغییرات(c.v) |
| 43/1 | 86/4 | 16/3 |
** وجود اختلاف بسیار معنی دار در سطح آماری 1 درصد، *وجود اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد
4-1-1- بررسی تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه تر يونجه در مراحل برداشت مختلف در منطقه ورامين
تاثیر نوع رقم و چین های مختلف برداشت بر عملکرد علوفه تر یونجه در جدول 4-2 نشان داده شده است.
جدول 4-2- تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه تر (تن در هکتار) يونجه در سطوح مختلف گلدهي
نوع رقم | چین اول | چین دوم | چین سوم |
همدانی | *a 69/26 | a 22/23 | a 99/20 |
تیمبیل | ab 87/20 | a 23/19 | b 21/11 |
فاستا | ab 11/23 | a 83/19 | b 25/12 |
ملیسا | ab 96/19 | a 64/18 | b 98/10 |
ملدور | ab 67/19 | a 78/18 | b 20/11 |
سوورانا | b 05/18 | a 31/19 | b 62/10 |
*در هر ستون اعداد با حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
نتایج جدول 4-2 نشان می دهد در چین اولبیشترین عملکرد علوفه تر مربوط به رقم همدانی و کمترین عملکرد علوفه تر مربوط به رقم سوورانا بود. سایر ارقام تفاوت معنی داری به لحاظ میزان عملکرد علوفه تر نشان ندادند. در چین دوم عملکرد علوفه تر بطور معنی دار تحت تاثیر رقم قرار نگرفت. در چین سوم بیشترین عملکرد علوفه تر در رقم همدانی مشاهده شد. سایر ارقام تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد علوفه تر نشان ندادند (p>0.05).
با توجه به شکل 4-1 نیز مشاهده می شود که بیشترین عملکرد علوفه تر در کل تیمارها مربوط به رقم همدانی در چین اول بود. با افزایش چین میزان عملکرد علوفه کاهش یافت. در کلیه ارقام مورد مطالعه معمولا تفاوت معنی داری در میزان عملکرد علوفه تر در چین اول و دوم مشاهده نشد ولی در چین سوم بشدت کاهش یافت.
شکل 4-1- تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه تر يونجه در چین های مختلفبرداشت
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
شکل 4-2- عملکرد علوفه تر ارقام مختلف یونجه در کلیه چین ها
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
داده های شکل 4-2 مجموع عملکرد علوفه تر ارقام مختلف یونجه در کلیه چین ها را نشان می دهند. مطابق این شکل بیشترین عملکرد کل علوفه تر مربوط به تیمار همدانی و کمترین میزان عملکرد علوفه تر مربوط به دو رقم ملدور و سوورانا بود. ارقام تیمبیل، فاستا و ملیسا تفاوت معنی داری از لحاظ مجموع عملکرد علوفه تر در کلیه چین ها نشان ندادند (p>0.05).
4-1-2- بررسی تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه خشک يونجه در مراحل برداشت مختلف در منطقه ورامين
داده های جدول 4-3 نشان می دهد که در کلیه چین های مورد مطالعه رقم همدانی بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک را دارا بود. در چین اول کمترین عملکرد علوفه خشک به رقم تیمبیل اختصاص داشت. ارقام فاستا، ملیسا، ملدور و سوورانا تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد علوفه خشک نشان ندادند (p>0.05).
جدول 4-3- تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه خشک (تن در هکتار) يونجه در سطوح مختلف گلدهي
نوع رقم | چین اول | چین دوم | چین سوم |
همدانی | a 45/5 | a 07/5 | a 26/3 |
تیمبیل | c 26/3 | ab 04/4 | b 38/2 |
فاستا | b 44/4 | ab 2/4 | b 65/2 |
ملیسا | bc 96/3 | b 9/3 | b 43/2 |
ملدور | bc 62/3 | b 6/3 | b 18/2 |
سوورانا | bc 95/3 | ab 1/4 | b 28/2 |
*در هر ستون اعداد با حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
در چین دوم کمترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به رقم ملیسا و ملدور بود که تفاوت معنی داری با رقم های تیمبیل، فاستا و سوورانا نداشتند (p>0.05). در چین سوم نیز رقم های تیمبیل، فاستا، ملیسا، ملدور و سوورانا تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد علوفه خشک نشان ندادند (جدول 4-3).
شکل 4-3- تاثیرنوع رقم بر عملکرد علوفه خشک يونجه در چین های مختلفبرداشت
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
نتایج شکل 4-3 نشان می دهد که در مجموع تیمارهای اعمال شده بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به رقم همدانی در چین اول بود که تفاوت معنی داری با چین دوم همین رقم نداشت. همچنین مشاهده شد که با افزایش چین ها میزان عملکرد علوفه خشک در همه ارقام بطور معنی داری کاهش پیدا کرد.
شکل 4-4- عملکرد علوفه خشک ارقام مختلف یونجه در کلیه چین ها
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
داده های شکل 4-4 نشان می دهد در مجموع چین ها، میزان عملکرد علوفه خشک رقم همدانی بیشتر از سایر ارقام بود. کمترین میزان عملکرد علوفه خشک در مجموع چین ها هم در رقم ملدور مشاهده شد. رقم ملیسا و تیمبیل تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد علوفه خشک در کلیه چین ها نشان ندادند (p>0.05).
4-1-3- بررسی تاثیرنوع رقم بر عملکرد پروتئین يونجه در مراحل برداشت مختلف در منطقه ورامين
با توجه به جدول 4-4 مشاهده می شود که عملکرد پروتیئن بطور معنی داری تحت تاثیر نوع رقم قرار گرفت. در چین های مختلف برداشت رقم همدانی بیشترین میزان عملکرد پروتئین را دارا بود. در چین اول کمترین میزان عملکرد پروتئین مربوط به رقم ملدور بود (34/466 کیلوگرم در هکتار). در چین دوم ارقام ملدور و ملیسا به ترتیب با 92/460 و 01/472 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان عملکرد پروتئین را دارا بودند. در چین سوم بین ارقام تیمبیل، فاستا، ملیسا، ملدور و سوورانا تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد پروتئین مشاهده نشد (p>0.05).
جدول 4-4- تاثیرنوع رقم بر عملکرد پروتئین (کیلوگرم در هکتار) يونجه در چین های مختلف
نوع رقم | چین اول | چین دوم | چین سوم |
همدانی | a 3/776 | a 72/639 | a 6/384 |
تیمبیل | c 9/571 | b 8/543 | b 68/267 |
فاستا | b 61/673 | b 31/547 | b 75/289 |
ملیسا | c 38/534 | c 01/472 | b 9/244 |
ملدور | d 34/466 | c 92/460 | b 2/288 |
سوورانا | c 22/592 | b 2/549 | b 2/292 |
*در هر ستون اعداد با حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
شکل 4-5- تاثیرنوع رقم بر عملکرد پروتئین يونجه در چین های مختلفبرداشت
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
در شکل 4-5 مشاهده می شود که در کلیه تیمارهای مورد مطالعه بیشترین میزان عملکرد پروتئین مربوط به رقم همدانی در چین اول بود. کمترین میزان عملکرد پروتئین نیز به رقم ملیسا در چین سوم اختصاص داشت که تفاوت معنی داری با ارقام فاستا، ملیسا، ملدور و سوورانا در همین چین نشان نداد (p>0.05).
داده های شکل 4-6 نیز نشان می دهد در مجموع چین ها، میزان عملکرد پروتئین در رقم همدانی بیشتر از سایر ارقام بود. سایر ارقام رقم تفاوت معنی داری از لحاظ میزان عملکرد پروتئین در کلیه چین ها نشان ندادند (p>0.05).
شکل 4-6- عملکرد پروتئین ارقام مختلف یونجه در کلیه چین ها
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
4-2- تاثیرنوع رقم بر صفات فیزیکی يونجه در منطقه ورامين
جدول 4-5 نشان می دهد که اثر نوع رقم بر طول ساقه در سطح یک درصد و بر دیگر صفات در سطح پنج درصد معنی دار شد.
جدول 4-5- تجزیهواریانس تاثیر نوع رقم بر صفات فیزیکی یونجه
|
| میانگین مربعات |
| |
منابع تغییر | درجه آزادی | شاخص سطح برگ | طول ساقه | عملکرد پروتئین |
نوع رقم | 5 | *981/0 | **37/24 | *041/0 |
خطا | 12 | 338/0 | 30/1 | 009/0 |
ضریب تغییرات(c.v) |
| 5/3 | 71/2 | 88/4 |
** وجود اختلاف بسیار معنی دار در سطح آماری 1 درصد، *وجود اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد
4-2-1- تاثیرنوع رقم بر شاخص سطح برگ يونجه
شکل 4-7 تاثیر نوع رقم را بر شاخص سطح برگ یونجه نشان می دهد. مطابق نتایج این شکل بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم همدانی (48/3) و کمترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم ملیسا (93/1) بود که تفاوت معنی داری با رقم سوورانا (03/2) نشان نداد (p>0.05). رقم های ملدور و فاستا نیز تفاوت معنی داری از لحاظ شاخص سطح برگ نشان ندادند (p>0.05).
شکل 4-7- تاثیر نوع رقم بر شاخص سطح برگ یونجه
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
4-2-2- تاثیرنوع رقم بر طول ساقه يونجه
نتایج شکل 4-8 نشان می دهد که بیشترین طول ساقه به رقم سوورانا (42/35 سانتی متر) اختصاص داشت و کمترین طول ساقه مربوط به رقم تیمبیل (56/24 سانتی متر) بود. بین ارقام ملدور، ملیسا، فاستا و همدانی تفاوت معنی داری از لحاظ طول ساقه مشاهده نشد (p>0.05).
شکل 4-8- تاثیر نوع رقم بر طول ساقه یونجه
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
4-2-3- تاثیرنوع رقم بر نسبت برگ به ساقه يونجه
شکل 4-9- تاثیر نوع رقم بر نسبت برگ به ساقه یونجه
* حروف متفاوت از لحاظ آماری معنی دار می باشند (p<0.05).
در شکل 4-9 تاثیر نوع رقم بر نسبت برگ به ساقه یونجه نشان داده شده است. بیشترین میزان نسبت برگ به ساقه مربوط به رقم همدانی می باشد. بین سایر ارقام تفاوت معنی داری از لحاظ میزان نسبت برگ به ساقه یونجه مشاهده نشد (p>0.05).
نتیجه گیری
این مطالعه به منظور بررسی تاثیر نوع رقم و مراحل برداشت بر ویژگی های کیفی و عملکردی یونجه در منطقه ورامین انجام گرفت و بطور خلاصه نتایج زیر بدست آمد:
- بیشترین عملکرد علوفه تر در کل تیمارها مربوط به رقم همدانی در چین اول بود. با افزایش چین میزان عملکرد علوفه کاهش یافت.
- بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به رقم همدانی در چین اول بود که تفاوت معنی داری با چین دوم همین رقم نداشت.
- در کلیه تیمارهای مورد مطالعه بیشترین میزان عملکرد پروتئین مربوط به رقم همدانی بود. کمترین میزان عملکرد پروتئین نیز به تیمار ملیسا در چین سوم اختصاص داشت.
- بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم همدانی و کمترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم ملیسا بود که تفاوت معنی داری با رقم سوورانا نشان نداد.
- بیشترین طول ساقه به رقم سوورانا اختصاص داشت و کمترین طول ساقه مربوط به رقم تیمبیل بود.
- بیشترین میزان نسبت برگ به ساقه مربوط به رقم همدانی می باشد. بین سایر ارقام تفاوت معنی داری از لحاظ میزان نسبت برگ به ساقه یونجه مشاهده نشد.
بطور کلی می توان نتیجه گرفت که از بین رقم های مورد مطالعه رقم همدانی بهترین عملکرد و ویژگی های کیفی را دارا بود و به عنوان رقمی مناسب در منطقه ورامین پیشنهاد می گردد. همچنین می توان این طور نتیجه گیری کرد که در کاشت بهاره چین اول برداشت به دلیل خشبی نشدن بافت و دمای مناسب هوا در اول فصل بهترین عملکرد را دارا می باشد.
منابع
جعفری، ع.ا. و نوری، ف.ع. 1379. بررسی عملکرد علوفه و سایر صفات زراعی هفت رقم یونجه چند ساله در شرایط دیم استان کرمانشاه. نشریه پژوهش و سازندگی، شماره 48، صفحات 51-48.
حاذقجعفري، پ.، ف. نورمند مؤيد. س. ا. محمدي. س. اهري زاد و پ. بهروز.1390 .بررسي عملكرد بذر و صفات مؤثر بر آن در ژنوتيپهاي يونجه. مجله اكوفيزيولوژي گياهان زراعي و علفهاي هرز. جلد 17 ،شماره 5 26-15
حیدری شریف آباد، ح. 1379. مقایسه عملکرد علوفه ارقام مختلف یونجه در شرایط دیم ایران، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع، 220 صفحه.
دری، م.ع. ناصری، غ. و علی اکبر زاده، ح. 1386. تولید علوفه ارقام یونجهیکساله در شرایط دیم گرگان. فصلنامه تحقیقات مرتع و بیایان ایران، 14(4): 463-455.
رضویآهاری،و. والی زاده، م. مقدم، و. و شکیبا، م.ع.1381. ارزیابی ویژگی های زراعی 30 گونه یونجهدر کشت دوم. هفتمین کنگره علوم زراعی، موسسات تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج.
زمانيان، م.1382 .ارزيابي عملكرد كمي و كيفي علوفه ارقام يونجه در چينهاي مختلف. مجله علوم كشاورزي و منابع طبيعي، 1(10):82-73.
سند گل، ع، و ملك پور ب.، 1373 : اصول زراعـت و انتخـابگونه و ارقام مناسب يونجههاي يكساله در مراتع و منـاطق ديـمدر ايران . شماره انتشار 89 . انتشارات مؤسسه تحقيقات جنگلهاو مراتع .
طباطبایی، س.ع. شاکری، ا. و علی نیا، م. 1396. ارزیابی شاخص‌های کمی و کیفی علوفه ارقام یونجه در چین‌های مختلف در منطقه یزد. 9(29): 155-146.
طهماسبی،ح. 1393. اثر رقم، چین، مرحله بلوغ و زمان برداشت بر عملکرد و کیفیت علوفه یونجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشددانشگاه ایلام - دانشکده علوم کشاورزی.
كريمي، ه. 1384 .زراعت واصلاح گياهان علوفه اي. انتشارات دانشگاه تهران. 250 صفحه.
كوچكي، ع. و ع. رياضي همداني. 1375 .مقايسه 6 رقم يونجه از نظر خصوصيات مورفولوژيكي و ميزان عملكرد. مجله علوم كشاورزي ايران، 2 (0)، 29-25.
مجنوني، م. علي پور، د. سپهري، ع. علي عربي، ح. 1392. اثر چين بر عملكرد توليد، تركيب شيميايي و گوارش پذيري آزمايشگاهي برگ و ساقه يونجه همداني. نشریه پژوهش در نشخوار كنندگان، 1(2): 74-57.
مجیدی، م.ع. 1396. بررسی عملکرد کمی و کیفی چین‌های مختلف پنج رقم یونجه ایرانی. مجله‌هانهال و بذر، 11 (3): 20-15.
مدیر شانه چی، م. 1385. تولید و مدیریت گیاهان علوفه ای. انتشارات آستان قدس رضوي، 448 صفحه.
منیری فر، ح. بابایی, ع.ر. احمدی عدلی، ر. بایبوردی، ا. توسلی، ع.ر. ضیائی، ع.ر. عابدی پرنجان، م. علیزاده‌دیزج، خ. محمدی‌پور، م. میرفخرایی،ن.1394.راهنمای یونجه، کاشت، داشت و برداشت. نشر سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی، 252 صفحه.
میرولی پور، ر. یوسفی،ب. آزادی، ا. امیری،س. حقیقی، س. و مقصودی، ب. 1395. یونجه-زراعت و پرورش-اصلاح یونجه. انتشارات تاک، 108 صفحه.
يزداني، ع.نادري ر. فاضلي، ع. ا. بحراني، م.ج. 1394. اثر روش هاي کاشت و مقادير مختلف بذر بر عملکرد علوفه يونجه همداني در منطقه باجگاه استان فارس. مجله توليد فرآوري محصولات زراعي و باغي، 5(15): 175-167.
يزدي صمدي، ب. 1373 .بررسي ارقام يونجه از لحاظ صفات مهم زراعي در كرج. مجله علوم كشاورزي ايران. 25 ت 31-19 .
يزدي صمدي، ب. 1379.بررسی مقاومت ارقام یونجه به سرخرطومی برگ یونجه. مجله علوم كشاورزي ايران . 25 (1): 17-11.
یوسفی، ب. و انصاری، ن. 1380. بررسی پایداری عملکرد علوفه ارقام یونجه (medicagosativa) در استان لرستان. مجله‌پژوهش و سازندگي، 14 (50):71-67.
Abadoz, Gh.R. and Rahnama, A.A. 2005. Determine compatibility different alfalfa cultivar, Ahvaz Region. Research report.Research Centre of Agriculture and Natural Resource of Khuzestan. Ahvaz, Iran. P. 28.
Al-Khatib, M.M. McNeilly, T. and Collins, J.C.1994.Between and within cultivar variability in salt tolerance in lucerne, (Medicago sativa L.). Genetic Resources and Crop Evolution Journal, 41: 159-164.
Dukic, D. Stevovic, V. Vasiljevic, S. and Durovic, D. 2007. Yield and quality of varieties and genotypes of alfalfa and red clover, Cacak, XII Conference on Biotechnology proceedings, 12: 301-308.
Hoy, M.D., Kenneth, J.M., George, J.R., and Brummer, E.C. 2002. AlfalfaYield and Quality as Influenced by Establishment Method. Agronomy journal.94: 65-71
Kochaki, A. and NasiriMahalati, M. 1992. Crop Ecology.JahadDaneshgahi Mashhad Press. First Edition. Mashhad, Iran. P. 291.
Mcdonald, P.Edwards, R.A. Greenhalgh, J.F.D., Morgan, C.A., Sinclair, L.A.,and Wilkinson, R.G. 2011. Animal Nutrition. Person Education limited. Seven edition. P685.
Mehrdad M., Alikhani M., Ghorbani R. 2004. The impact of harvest's growth onthe chemical composition and degradation of hay. Journal of Science andTechnology of Agriculture and Natural Resources, 8 (2): 167-159.
Mofidian S.M.A., Agha Shahi A.R., Moghadam A. 2013. Quantitative andqualitative forage yield of cold-region alfalfa ecotypes of Iran. Seed and PlantJournal, 1-29 (4): 745-729.
Maqueen, R.E. and Blanger, G. 1995. Morphological characteristics and nutritive value of alfalfa cultivars development for improved quality. Canadian Journal Plant Science, 75: 550-557.
Steacy, G.M.,Christensen, D.A., Cochran, M.I. and Horton. 1983. An evaluation of three stages of maturity of hay fed with two concentrate levels for lactating dairy cows. Canadian Journal of Animal Science. 63: 623-629. 20.
