توزیع فضایی سرخرطومی برگ یونجه Hypera postica (Col.: Curculionidae) در ارومیه
الموضوعات : حشره شناسی گیاهان زراعی
الکلمات المفتاحية: الگوی توزیع فضایی, سرخرطومی برگ یونجه, Hypera postica, شاخص‌های تجمع, مدل‌آیوائو, قانون توان تیلور,
ملخص المقالة :
یونجه Medicago sativa (Linnaeus) گیاهی است علوفه ای که با تأمین غذای دام، تثبیت نیتروژن هوا، کاهش فرسایش خاک و غیره نقش حیاتی در زندگی بشر بازی می کند. سرخرطومی برگ یونجه Hypera postica (Gyllenhal) از مهم ترین آفات این محصول ارزشمند به شمار می رود. آگاهی از نحوه ی پراکنش آفت موجب درک بهتر رابطه ی حشره و زیستگاه آن شده، می تواند اطلاعاتی را برای تفسیر جابه جایی های مکانی، مدل های رشد جمعیت و مهم تر از همه مدیریت و کنترل آفت فراهم آورد. به همین منظور الگوی توزیع فضایی این حشره در استان آذربایجان غربی (شهرستان ارومیه) در سال 1392 مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، از طرح نمونه برداری خوشه ای سیستماتیک با استفاده از یک کادر چوبی سبک 25/0 مترمربعی به فواصل هفتگی استفاده شد. بوته های داخل هر کوادرات، یک خوشه را تشکیل می دادند که در هر نوبت 12 خوشه نمونه برداری شد. میانگین و واریانس در هر دو سطح نمونه برداری (بوته و کوادرات) محاسبه و شاخص های تجمع و مدل های رگرسیون تیلور و آیوائو برای تعیین تجمع در هر دو سطح نمونه گیری به کار رفتند. علاوه بر این، از آزمون نکویی برازش فقط برای تعیین تجمع در سطح بوته ها استفاده شد. اوج فراوانی جمعیت 102 لارو بر مترمربع بود که در 20 اردیبهشت حادث شد. تجزیه های مختلف اختلافاتی را در تعیین الگوی پراکنش فضایی سرخرطومی برگ یونجه نشان دادند. واریانس و میانگین به ازای بوته، به یک دیگر بسیار نزدیک بودند، اما بین کوادرات ها واریانس فزونی یافت که حاکی از این بود که منبع اصلی واریانس مربوط به کوادرات است که تجزیه ی واریانس نیز این موضوع را تأیید نمود. مدل های رگرسیونی تیلور و آیوائو برای مجموع تاریخ های نمونه برداری در هر دو سطح نمونه برداری مؤید توزیع تصادفی بود، درحالی که شاخص های تجمع و آزمون های نکویی برازش دست کم در نیمی از نوبت های نمونه گیری وقوع تجمع ضعیف تا متوسط را نشان دادند. در اولین و آخرین نوبت نمونه برداری توزیع جمعیت از نوع تصادفی بود.
