غیریّت‌سازی گفتمان اسلامی فقاهتی بر اساس اندیشه امام خمینی(ره)

الموضوعات : مطالعات میان فرهنگی

محمد حسین باقری ¹ (استادیار، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)

تاريخ الإرسال : 16 الأربعاء , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 29 الجمعة , شوال, 1444 تاريخ الإصدار : 06 الخميس , ربيع الأول, 1445

الکلمات المفتاحية: گفتمان, امام خمینی, اسلام سیاسی, غیریّت‌سازی,

ملخص المقالة :

هدف اصلی پژوهش این است که غیریت‌سازی قدرت سیاسی در اندیشه اسلام سیاسی فقاهتی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) به عنوان اسلام مستقر در ایران امروز را، به صورت یک شبکه مفهومی مفصل‌بندی نماید. در این مقاله تلاش شد با استفاده از روش تحلیل گفتمان، فرایند غیریّت‌سازی در اسلام سیاسی فقاهتی امام خمینی در قالب یک مدل نشان داده شود. اندیشه سیاسی امام‌خمینی به عنوان شارح و معمار اسلام سیاسی فقاهتی در جمهوری اسلامی، متن محوری این پژوهش قرار گرفت. برای این منظور با واکاوی در اندیشه سیاسی و بیانات امام‌ خمینی، مؤلفه‌های دالّ مرکزی و دالّ‌های شناور گفتمان اسلام ناب مورد نظر ایشان، در چارچوب نظریه گفتمان بیان گردید تا زنجیره هم‌ارزی مفاهیم غیریّت‌سازی شده روشن گردند. با روشن شدن زنجیره‌های نفی رژیم پهلوی، نفی گفتمان غرب و غرب‌زدگی، نفی اسلام‌های دیگر، نفی گفتمان ملی‌گرایی سکولار، نفی وابستگی، استعمار و استثمار، راه برای مفصل‌بندی موضوعات و مفاهیم دیگر از قبیل نظارت بر قدرت سیاسی و غیره باز می‌شود.

المصادر:

- امجد، محمد (1380). ایران از دیکتاتوری سلطنتی تا دین‌سالاری، ترجمه حسین مفتخری، تهران: مرکز.
- بابی، سعید (1379). هراس بنیادین: اروپا‌مداری و ظهور اسلام‌گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- بازرگان، مهدی (1361). مشکلات و مسائل اولین سال انقلاب، تهران: عبدالعلی بازرگان.
- تاجیک، محمدرضا (1379). مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
- تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
- حسینی‌زاده، محمدعلی (1389). اسلام سیاسی در ایران، قم: دانشگاه مفید.
- یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی آجیلی، تهران: نی.
- مارش، دیوید؛ استوکر، جری (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاج یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام خمینی، جلد 1، 3، 4، 5، 6، 8، 18، 20، 21، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). 
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1323). کشف‌الاسرار، بی‌جا: نشر ظفر.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله  (1369). شئون و اختیارات ولی‌فقیه، تهران: وزارت ارشاد.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1380). المکاسب‌ المحرمه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1373). وصیت‌نامه سیاسی-الهی امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- مبینی پور، نیره سادات (1398). تحلیل گفتمان دفاع مقدس، مجله مطالعات میان فرهنگی، دوره 14، شماره 39: 155-161.
- نیچه، فریدریش (1401). حکمت شادان، ترجمه فولادوند و همکاران، تهران: جامی (مصدق).

-Laclau, E. (1977). Politics and Ideology in Marxist Theory, London.
- Laclau, E(1990). New Reflections on the Revolution of Our Time, London.
-Laclau, E. &  Mouffe, C. (2000). Contingency, Hegemony, Universality: Contemporary Dialogues on the Left, London.
- Zubaidah, S. (1989). Islam, the people & the stste, London, Routledge