تأثیر رانت منابع طبیعی، نابرابری درآمد بر مرگ و میر نوزادان با تأکید بر دو شاخص کیفیت نهادی دموکراسی و فساد

الموضوعات : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مصطفی رجبی ¹ , مریم جعفری طادی ² , بهار حافظی ³

1 - عضو هیأت علمی
2 - دانشجوی دکتری اقتصاد سلامت، دانشکده حقوق و اقتصاد، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران
3 - عضو هیات علمی

تاريخ الإرسال : 24 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445

الکلمات المفتاحية: نابرابری درآمدی, کیفیت نهادی, وابستگی به منابع طبیعی,

ملخص المقالة :

کاهش مرگ و میر نوزادان به عنوان یکی از اهداف توسعه و شاخصی از سلامت شناخته می شود. یکی از عوامل موثر بر سلامت در کشورهای دارای منابع طبیعی مانند نفت وابستگی اقتصادی به منابع طبیعی است. این گونه بیان می‌شود که در ابتدا درآمد حاصل از فروش منابع طبیعی می‌تواند بر سلامت تأثیر مثبت گذارد و با افزایش رانت حاصل از آن وضعیت وضعیت کیفیت نهادی ضعیف شده منجر به افزایش نابرابری درآمدی و کاهش تولید ناخالص داخلی شده و بنابراین بر سلامت تأثیر منفی می‌گذارد. از این رو این مطالعه به بررسی تأثیر رانت نفت بر مرگ و میر نوزادان با استفاده از روش خود‌رگرسیونی با وقفه‌های گسترده (ARDL) به بررسی تأثیر رانت نفت بر مرگ و میر نوزادان با توجه به کیفیت نهادی و شاخص نابرابری درآمدی طی دوره 1363 تا 1400 پرداخته است. نتایج تخمین نشان داد که رانت نفت تأثیری به شکل U بر شاخص مرگ و میر نوزادان در بلندمدت داشته است. اما این رابطه برای کوتاه مدت تأیید نشده است. تأثیر دموکراسی و تولید ناخالص داخلی و شهر نشینی بر مرگ و میر نوزادان در بلندمدت منفی داشته است و تأثیر ضریب جینی بر این شاخص در بلندمدت و کوتاه مدت مثبت بوده است. تأثیر شاخص کنترل فساد بر مرگ و میر نوزادان در کوتاه مدت تأثیر مثبت داشته است که موید نظریه چرب کننده چرخ‌های اقتصادی است.