بررسی اثر تنش خشکی بر درصد پروتئین، روغن و ترکیب اسیدهای چرب دانه سویا

الموضوعات : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مریم دیوسالار ¹ , زین العابدین طهماسبی سروستانی ² , سید علی محمد مدرس ثانوی ³ , آیدین حمیدی ⁴

1 - دانشجوی دکترای زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
2 - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
3 - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
4 - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

تاريخ الإرسال : 29 الثلاثاء , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 30 الثلاثاء , ذو الحجة, 1436 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: تنش خشکی, تاریخ کشت, ترکیبات ذخیره ای, مرحله پر شدن دانه,

ملخص المقالة :

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر ترکیبات شیمیایی دانه و تعیین مرحله ای که تنش خشکی بیشترین اثر را بر ترکیبات دانه می گذارد، پژوهشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تنش خشکی به صورت قطع آبیاری در مراحل گل دهی، تشکیل غلاف و پر شدن دانه و شاهد (عدم تنش)، دو رقم سویا (ویلیامز و L17) و بذرهای حاصل از سه تاریخ کشت مختلف در سال قبل در مغان (20 اردیبهشت، 20 خرداد و 20 تیر) بود. صفات مورد بررسی شامل درصد اسیدهای چرب مهم سویا، درصد روغن و پروتئین دانه سویا بود. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر درصد روغن و پروتئین دانه و اسیدهای چرب به جز اسید پالمیتیک معنی دار بود. کمترین درصد روغن (29/19%) و بیشترین درصد پروتئین (36/37%) در تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه به دست آمد. اثر متقابل تنش خشکی و رقم و همچنین اثر متقابل تنش خشکی و تاریخ کشت بذرها در سال اول بر درصد اسید اولئیک دانه معنی دار بود. بیشترین درصد اسید اولئیک (75/25%) و کمترین درصد اسید لینولنیک (98/5%) در رقم ویلیامز در تنش مرحله پر شدن دانه مشاهده شد. با توجه به این که هدف عمده کشت سویا در ایران تولید روغن می باشد و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه اثر منفی بر روغن دانه دارد، آبیاری در این مرحله از رشد زایشی سویا جهت حصول عملکرد قابل قبول روغن ضروری است.