تحلیل تأثیر ادراکات حسابدارها از جو اخلاقی سازمانی بر نگرش‌های سازمانی آنان: تئوری شناختی-اجتماعی

الموضوعات :

محمد نظری پور ¹ ( گروه حسابداری، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران )
بابک زکی زاده ² ( گروه مدیریت، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران )

تاريخ الإرسال : 10 السبت , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 09 الإثنين , ذو القعدة, 1444 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: تعهد سازمانی, رضایت شغلی, حسابداران, تفاوتهای فردی, واژه‌های کلیدی: سازگاری با جو اخلاقی سازمانی,

ملخص المقالة :

چکیده میزان سازگاری با جو اخلاقی از جنبه های منحصربفرد هویت حرفه ای حسابدارها می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر تلاش دارد تا تأثیر ادراکات حسابدارها از جو اخلاقی سازمانی بر نگرش های سازمانی آنان را با استفاده تئوری شناختی-اجتماعی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش گردآوری داده‎ها توصیفی ـ پیمایشی، از نوع همبستگی است. داده‌های پژوهش حاضر از طریق توزیع پرسش‎نامه بین 305 حسابدار گردآوری‌ شده است. دوره زمانی پژوهش حاضر بهار سال 1401 است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شده است. براساس یافته های پژوهش حاضر (1) تفاوت های فردی (خودکارآمدی و منبع کنترل) بر سازگاری با جو سازمانی اثر مثبت و معناداری دارد. (2) منبع کنترل بر رضایت شغلی اثر مثبت و معناداری دارد. (3) سازگاری با جو سازمانی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی اثر مثبت و معناداری دارد. (4) رضایت شغلی بر تعهد سازمانی اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین در پژوهش حاضر تأثیر چهار متغیر کنترلی (تعداد دفعه تغییر شغلی، تعداد دفعه تغییر کارفرما، پست سازمانی و روحیه سازگاری) بر روی سه متغیر سازگاری با جو اخلاقی سازمان، رضایت شغلی و تعهد سازمانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. برای نمونه روحیه سازگاری بر روی هر سه متغیر مذکور اثر مثبت و معناداری دارد. در نهایت، نگرش و باورهای حسابداران نسبت به مدیران ارشد به شدت متأثر از جو اخلاقی سازمانی است.

المصادر:

فهرست منابع

• اروجی، عاطفه، محمدرضا شورورزی و مهدی صالحی، (1394)، "رابطه بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی حسابداران شاغل در شرکت ملی پخش فرآورده­های نفتی ایران"، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت منابع انسانی در صنعت، 6(1)، صص66-35.


• ثناگوی محر، غلامرضا و حمیدرضا میرشکاری، (1398)، "رابطه بین ویژگی­های شخصیتی سبک­های دلتنگی با باورهای فراشناختی در افراد مبتلا به سو مصرف مواد و افراد عادی"، مجله دانشکده علوم پزشکی مشهد، 62(4.1)، صص 84-93.


• حاجی محمد لو، بهاره و زهره حاجیها، (1399)، "ارتباط بین جو اخلاقی، مسئولیت­پذیری اجتماعی و مدیریت سود"، فصلنامه اخلاق در علوم فناوری، 15(2)، صص 100-107.


• خلیل­پور، مهدی، یحیی کامیابی و سیدعلی نبوی چاشمی، (1398)، "تأثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری با نقش تعدیل­کنندگی اندازه و اهرم مالی شرکت"، پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(43)، صص 91-117.


• خوشبخت، اسماعیل، امیرحسین تائبی نقندری و حدیث زینلی، (1401)، "دینداری، اخلاق حرفه­ای حسابداران و تقلب­های گزارشگری مالی"، پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(1)، صص 223 تا 253.


• رستمی­نیا، رضا، رضوان حجازی، قدرت‌الله طالب­نیا و رسول برادران حسن­زاده، (1399)، "تأثیر منبع کنترل و تعهد سازمانی بر پذیرش رفتار ناکارآمد حسابرسی براساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده"، دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 5(10)، صص 103-129.


• کفاش لیلا، و حمیدرضا ایمانی، (1396)، "تأثیر تعهد سازمانی و ارزش­های اخلاقی بر قصد تخلف­های کشف شده در بین حسابداران بخش عمومی"، مجله حسابداری سلامت، 6(2)، صص 90-109.


• مشعشعی، سید محمد، سیدعباس هاشمی و داریوش فروغی، (1397)، "تأثیر تفاوت­های فردی حسابرسان بر تعهد حرفه­ای آنها: بررسی نقش میانجی سازگاری جو اخلاقی"، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 25(3)، صص 415-422.


• نمازی، محمد و حسین رجب­دُری، (1398)، "آزمون الگوی کاربردی توسعه پایدار اخلاق حرفه­ای حسابداری با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی"، پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(43)، صص 10-25.


• یوسفی، شکوفه، شهناز نایب­زاده و حسین اسلامی، (1394)، "تأثیر استرس­های شغلی برر ضایت شغلی حسابداران"، دو ماهنامه سلامت ایران، 12(3)، صص 46-52.

• AlHalbusi, H., Williams, K. A., Ramayah, T., Aldieri, L., & Vinci, C.P., (2020), “Linking Ethical Leadership and Ethical Climate to Employees' Ethical Behavior: The Moderating Role of Person–Organization Fit”, Personnel Review, 50(1), PP. 159-185.


• Alipour Shirsavar, H., Gilaninia, S., & Mohammadi Almani, A, (2012), “A Study of Factors Influencing Positive Word of Mouth in the Iranian Banking Industry”, Middle-East Journal of Scientific Research, 11(4), PP. 454-460.


• Allen, N.J., & Meyer, J.P, (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63(1), PP. 1-18.


• Amernic, J.H., & Craig, R.J, (2010), “Accounting as a Facilitator of Extreme Narcissism”, Journal of Business Ethics, 96(1), PP. 79-93.


• Andoh, S.S., Ghansah, B., Okogun-Odompley, J.N., & Benuwa, B.B, (2021), “The Effect of Job Satisfaction on Turnover Intentions: The Mediating Role of Organizational Commitment”, International Journal of Risk and Contingency Management (IJRCM), 10(1), PP. 20-35.


• Aranya, N., & Ferris, K.R, (1984), “A Reexamination of Accountants' Organizational-Professional Conflict”, Accounting Review, 59(1), PP. 1-15.


• Bandura, A, (1986), “Fearful Expectations and Avoidant Actions as Co-effects of Perceived Self-Inefficacy”, American Psychologist, 41(12), PP. 1389–1391.


• Becker, H.S, (1960), “Notes on the Concept of Commitment”, American Journal of Sociology, 66(1), PP. 32-40.


• Bernardi, R.A, (1997), “The Relationships among Locus of Control, Perceptions of Stress and Performance”, Journal of Applied Business Research (JABR), 13(4), PP. 1-8.


• Black, W.K, (2014), “The Best Way to Rob a Bank is to Own One: How Corporate Executives and Politicians Looted the S&L Industry”, University of Texas Press.


• Blair, C.A., Hoffman, B.J., & Helland, K.R, (2008), “Narcissism in Organizations: A Multisource Appraisal Reflects Different Perspectives”, Human Performance, 21(3), PP. 254-276.


• Bline, D.M., & Poznanski, P.J, (1997), “Using Structural Equation Modeling to Investigate the Causal Ordering of Job Satisfaction and Organizational Commitment among Staff Accountants”, Behavioral Research in Accounting, 9(1), PP. 154-171.


• Boudabbous, S, (2020), “The Relationship between Job Satisfaction and Performance at Work: Case of Tunisian Accounting Firms”, Accounting, 6(3), PP. 231-240.


• Brownell, P, (1981), “Participation in Budgeting, Locus of Control and Organizational Effectiveness”, Accounting Review, 56(1), PP. 844-860.


• Buky Folami, L., Asare, K., Kwesiga, E., & Bline, D, (2014), “The Impact of Job Satisfaction and Organizational Context Variables on Organizational Commitment”, International Journal of Business & Public Administration, 11(1).


• Campbell, W.K., Hoffman, B.J., Campbell, S.M., & Marchisio, G, (2011), “Narcissism in Organizational Contexts", Human Resource Management Review, 21(4), PP. 268-284.


• Carton, J. S., Ries, M., & Nowicki Jr, S, (2021), “Parental Antecedents of Locus of Control of Reinforcement: A Qualitative Review”, Frontiers in Psychology, 12, PP. 1-9.


• Chong, G, (2013), “Detecting Fraud: What are Auditors' Responsibilities?”, Journal of Corporate Accounting & Finance, 24(2), PP. 47-53.


• Cragun, O.R., Olsen, K.J., & Wright, P.M, (2020), “Making CEO Narcissism Research Great: A Review and Meta-Analysis of CEO Narcissism”, Journal of Management, 46(6), PP. 908-936.


• Cullen, J.B., Parboteeah, K.P., & Victor, B, (2003), “The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two-Study Analysis”, Journal of Business Ethics, 46(2), PP. 127-141.


• Domino, M.A., Wingreen, S.C., & Blanton, J.E, (2015), “Social Cognitive Theory: The Antecedents and Effects of Ethical Climate Fit on Organizational Attitudes of Corporate Accounting Professionals—A Reflection of Client Narcissism and Fraud Attitude Risk”, Journal of Business Ethics, 131(2), PP. 453-467.


• Duchon, D., & Drake, B, (2009), “Organizational Narcissism and Virtuous Behavior”, Journal of Business Ethics, 85(3), PP. 301-308.


• Frucot, V., & Shearon, W.T, (1991), “Budgetary Participation, Locus of Control, and Mexican Managerial Performance and Job Satisfaction”, Accounting Review, 66(1), PP. 80-99.


• Grapsas, S., Brummelman, E., Back, M.D., & Denissen, J.J, (2020), “The “Why” and “How” of Narcissism: A Process Model of Narcissistic Status Pursuit”, Perspectives on Psychological Science, 15(1), PP. 150-172.


• Hales, J., Hobson, L., & Resutek, R.J, (2011), “The Dark Side of Socially Mediated Rewards: How Social Status and Narcissism Affect Managerial Reporting”, Working Paper, Georgia Institute of Technology.


• Harper, S.J, (2009), “Ethics Versus Morality: A Problematic Divide”, Philosophy & Social Criticism, 35(9), PP. 1063-1077.


• Hartman, S.J., Yrle, A.C., & Galle, W.P, (1999), “Procedural and Distributive Justice: Examining Equity in a University Setting”, Journal of Business Ethics, 20(4), PP. 337-352.


• Hyatt, T. A., & Prawitt, D.F, (2001), “Does Congruence between Audit Structure and Auditors' Locus of Control Affect Job Performance?”, The Accounting Review, 76(2), PP. 263-274.


• Johnson, E.N., Kuhn Jr, J.R., Apostolou, B.A., & Hassell, J.M, (2013), “Auditor Perceptions of Client Narcissism as a Fraud Attitude Risk Factor”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(1), PP. 203-219.


• Jones, D.N., & Paulhus, D.L, (2014), “Introducing the Short Dark Triad (SD3) a Brief Measure of Dark Personality Traits”, Assessment, 21(1), PP. 28-41.


• Kasemsap, K, (2017), “The Significance of Job Satisfaction in Modern Organizations”, In Handbook of Research on Human Factors in Contemporary Workforce Development (pp. 181-200)", IGI Global.


• Kohlberg, L, (2010), “The Claim to Moral Adequacy of a Highest Stage of Moral Judgment”, Moral Psychology: Historical and Contemporary Readings, 2010, PP. 40-47.


• Krizan, Z., & Herlache, A.D, (2018), “The Narcissism Spectrum Model: A Synthetic View of Narcissistic Personality”, Personality and Social Psychology Review, 22(1), PP. 3-31.


• Leong, L., Huann, S., & Hsu, J, (2003), “An Empirical Study on Professional Commitment, Organizational Commitment and Job Involvement in Canadian Accounting Firms”, Journal of the American Academy of Business, 2(2), PP. 360–370


• Locke, D, (1980), “The Illusion of Stage Six”, Journal of Moral Education, 9(2), PP. 103-109.


• Lubit, R, (2002), “The Long-Term Organizational Impact of Destructively Narcissistic Managers”, Academy of management perspectives, 16(1), PP. 127-138.


• Luszczynska, A., & Schwarzer, R, (2015), “Social Cognitive Theory”, Fac Health Sci Publ, PP. 225-251.


• Maldonado, J.L, (2018), “The Effects of Negation on the Analyst–Analysis and Relationship: the Paradoxes of Narcissism. In On Freud's “Negation”, PP. 180-195. Routledge.


• Metwally, D., Ruiz-Palomino, P., Metwally, M., & Gartzia, L, (2019), “How Ethical Leadership Shapes Employees’ Readiness to Change: The Mediating Role of an Organizational Culture of Effectiveness”, Frontiers in psychology, 10, 2493.


• Menon, M.K., & Sharland, A, (2011), “Narcissism, Exploitative Attitudes, and Academic Dishonesty: An Exploratory Investigation of Reality versus Myth”, Journal of Education for Business, 86(1), PP. 50-55.


• Meyer, J.P., & Allen, N.J, (1991), “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, 1(1), PP. 61-89.


• Mobley, W.H., Griffeth, R.W., Hand, H.H., & Meglino, B.M, (1979), “Review and Conceptual Analysis of the Employee Turnover Process”, Psychological Bulletin, 86(3), 493.


• Newman, A., Round, H., Bhattacharya, S., & Roy, A, (2017), “Ethical Climates in Organizations: A Review and Research Agenda”, Business Ethics Quarterly, 27(4), PP. 475-512.


• New York Times, (2009), at:topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/people/m/bernard _l _ madoff/index.html?scp=1&sq=Bernard%20Madoff%20sentenced&st=cse.


• Nwosu, H.E., Obidike, P.C., Ugwu, J.N., Udeze, C.C., & Okolie, U.C, (2022), “Applying Social Cognitive Theory to Placement Learning in Business Firms and Students’ Entrepreneurial Intentions”, The International Journal of Management Education, 20(1), 100602.


• Olsen, K.J., Dworkis, K.K., & Young, S.M, (2014), “CEO Narcissism and Accounting: A Picture of Profits”, Journal of Management Accounting Research, 26(2), PP. 243-267.


• Pagliaro, S., Lo Presti, A., Barattucci, M., Giannella, V.A., & Barreto, M, (2018), “On the Effects of Ethical Climate (s) on Employees’ Behavior: A Social Identity Approach”, Frontiers in Psychology, 9, 960.


• Peterson, D.K, (2002), “Deviant Workplace Behavior and the Organization's Ethical Climate”, Journal of Business and Psychology, 17(1), PP. 47-61.


• Ponemon, L.A., & Gabhart, D.R, (1990), “Auditor Independence Judgments: A Cognitive‐Developmental Model and Experimental Evidence”, Contemporary Accounting Research, 7(1), PP. 227-251.


• Pousset, J, (2019), “Narcissism: A Covert Threat to Functional Board Dynamics”, In Research Handbook on Boards of Directors. Edward Elgar Publishing.


• Rijsenbilt, A, (2011), “CEO Narcissism: Measurement and Impact”, No. EPS-2011-238-STR.


• Schlachter, P.J, (1990), “Organizational Influences on Individual Ethical Behavior in Public Accounting”, Journal of Business Ethics, 9(11), PP. 839-853.


• Shafer, W.E, (2002), “Ethical Pressure, Organizational-Professional Conflict, and Related Work Outcomes among Management Accountants”, Journal of Business Ethics, 38(3), PP. 261-273.


• Shafer, W.E, (2009), “Ethical Climate, Organizational‐Professional Conflict and Organizational Commitment: A Study of Chinese Auditors”, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 22(7), PP. 1087-1110.


• Shah, M., Sarfraz, M., Khawaja, K.F., & Tariq, J, (2020), “Does Narcissism Encourage Unethical Pro‐Organizational Behavior in the Service Sector?”, A Case Study in Pakistan. Global Business and Organizational Excellence, 40(1), PP. 44-57.


• Shin, Y, (2012), “CEO Ethical Leadership, Ethical Climate, Climate Strength, and Collective Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Business Ethics, 108(3), PP. 299-312.


• Simha, A., & Cullen, J.B, (2012), “Ethical Climates and their Effects on Organizational Outcomes: Implications from the Past and Prophecies for the Future”, Academy of Management Perspectives, 26(4), PP. 20-34.


• Srimindarti, C., & Widati, L.W, (2015), “The Effects of Locus of Control and Organizational Commitment to Acceptance of Dysfunctional Audit Behavior Based on the Theory of Planned Behavior”, International Journal of Business, Economics and Law, 7(1), PP. 27-35.


• Teresi, M., Pietroni, D.D., Barattucci, M., Giannella, V.A., & Pagliaro, S, (2019), “Ethical Climate (s), Organizational Identification, and Employees’ Behavior”, Frontiers in Psychology, 10, 1356.


• Troy, C., Smith, K.G., & Domino, M.A, (2011), “CEO Demographics and Accounting Fraud: Who Is More Likely to Rationalize Illegal Acts?”, Strategic Organization, 9(4), PP. 259-282.


• Tsui, J.S., & Gul, F.A, (1996), “Auditors' Behaviour in an Audit Conflict Situation: A Research Note on the Role of Locus of Control and Ethical Reasoning”, Accounting, Organizations and Society, 21(1), PP. 41-51.


• Tubay, J.B, (2019), “The Role of Job Satisfaction and Organizational Commitment on Turnover Intentions of Accounting Professionals in Big 3 Auditing Firms in the Philippines with Moderating Effect of Leader-Member Exchange”, International Review of Management and Marketing, 9(2), PP. 84- 88.


• Vaidis, D.C., & Bran, A, (2019), “Respectable Challenges to Respectable Theory: Cognitive Dissonance Theory Requires Conceptualization Clarification and Operational Tools”, Frontiers in Psychology, 10, 1189.


• Valentine, S., Greller, M.M., & Richtermeyer, S.B, (2006), “Employee Job Response as a Function of Ethical Context and Perceived Organization Support”, Journal of Business Research, 59(5), PP. 582-588.


• Wood, R., & Bandura, A, (1989), “Social Cognitive Theory of Organizational Management”, Academy of Management Review, 14(3), PP. 361-384.


• Yucel, I., McMillan, A., & Richard, O.C, (2014), “Does CEO Transformational Leadership Influence Top Executive Normative Commitment?”, Journal of Business Research, 67(6), PP. 1170-1177.