کاربست فنون متن‌کاوی در تحلیل جریان موضوعی مقالات منتشره در مجلات حسابداری ایران

الموضوعات :

مصطفی قناد ¹ , محمد عرب مازار یزدی ² , محمدحسین صفرزاده بندری ³ , رضا حصارزاده ⁴

1 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 - گروه حسابداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی تهران
4 - گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاريخ الإرسال : 29 الثلاثاء , شعبان, 1444 تاريخ التأكيد : 04 الأربعاء , ذو القعدة, 1444 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: متن کاوی, مجلات حسابداری, سیاست گذاری علم, گرایش‌های پژوهشی, واژه‌های کلیدی: پژوهش حسابداری,

ملخص المقالة :

چکیدههدف: توسعه تحصیلات تکمیلی و رشد قابل‌ملاحظه انتشار مقالات در تمام حوزه‌های دانش و بویژه در رشته حسابداری، لزوم توجه به بررسی وضعیت کنونی نشر مقالات علمی را بیش از پیش نمایان می‌سازد. مطالعه روند پژوهش‌های انجام شده از طریق تجزیه و تحلیل موضوعی مقالات منتشرشده در مجلات تخصصی داخلی که مصداقی از نقشه علمی رشته مزبور است، برای سازمان‌ها، پژوهشگران و سیاست‌گذاران علمی اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل مقالات منتشرشده در مجلات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در رشته حسابداری از اولین شماره چاپ شده پس از اخذ رتبه علمی تا پایان سال 1399 با استفاده از فنون متن کاوی طرح‌ریزی شده است.روش: از 4924 مقاله انتشاریافته طی سه دهه در 20 مجلۀ حسابداری، تعداد 4201 مقاله که چکیده انگلیسی آنها در تارنمای مجلات و پایگاه‌های اطلاعاتی موجود بود به عنوان نمونه انتخاب و جهت طبقه‌بندی موضوعی مورد استفاده قرار گرفته است. به‌منظور شناسایی مهمترین واژگان بکاررفته در مقالات از الگوریتم وزن‌دهی TF-IDF، برای تعیین موضوعات از الگوریتم مدلسازی موضوعی LDA و جهت کاربست الگوریتم‌های متن‌کاوی از زبان برنامه‌نویسی پایتون استفاده شده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حوزه‌های موضوعی بازار سرمایه (29%)، حسابداری مالی (20%)، راهبری شرکتی (10%)، گزارشگری مالی و مسئولیت اجتماعی (9%)، حسابداری مدیریت (9%)، حسابرسی (8%)، مالی و سرمایه‌گذاری (7%)، حسابداری بخش عمومی (3%)، آموزش و پژوهش حسابداری (3%)، بانکداری و سیستم‌های اطلاعاتی (2%) به ترتیب مهمترین حوزه‌های پژوهشی در مجلات حسابداری ایران هستند. بررسی روند انتشار مقالات در هریک از حوزه‌های موضوعی پرطرفدار نشان می‌دهد، حوزه‌های موضوعی حسابداری بخش عمومی، حسابرسی، گزاشگری مالی و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، حسابداری مدیریت، بانکداری و سیستم اطلاعاتی و آموزش و پژوهش حسابداری رو به رشد، حوزه‌های موضوعی حسابداری مالی، تحقیقات بازار سرمایه و پژوهش‌های حوزه مالی و سرمایه‌گذاری رو به افول و حوزۀ موضوعی راهبری شرکتی دارای ثبات در نشر می‌باشد. نتیجه‎گیری: نتایج بیانگر این است که توجه به موضوعاتی نظیر فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، حسابداری بخش عمومی و آموزش و پژوهش حسابداری در مقایسه با سایر حوزه‌های پژوهشی کمتر بوده است؛ چراکه تلاش‌های چندانی برای نشر مقالات در این خصوص صورت نگرفته است؛ بنابراین توجه صاحب‌نظران به سیاست‌گذاری علم و نشر در مجلات ضروری به نظر می‌رسد

المصادر:

فهرست منابع

• آیین‌نامه نشریات علمی، (1398)، "تهیه دفترکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی و مصوب معاونت پژوهش و فناوری- وزارت علوم"، تحقیقات و فناوری در تاریخ 02/02/1398.


• اعتمادی، حسین، رضا حصارزاده و آمنه بذرافشان، (1391)، "پیمایش پژوهش‌های حسابداری مدیریت ایران و استرالیا"، حسابداری مدیریت، 5 (14)، صص 37-48.


• اقدم مزرعه، یعقوب، هاشم نیکو مرام، فریدون رهنمای رود پشتی و بهمن بنی مهد، (1398)، "آزادی‌های مدنی و توسعه حسابداری"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(43)، صص 27-48.


• بنی‌طالبی دهکردی، بهاره، (1395)، "تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته حسابداری در ایران"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 5(17)، صص 1-11.


• پادیار، (1380)، "بررسی پراکندگی پایان‌نامه‌های تحصیلی حسابداری با تاکید بر الگوی موجود و کاربرد روش‌های تحقیق در آنها"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما: محمدعلی آقایی، استاد مشاور: عادل آذر.


• حسینی، سید علی، فاطمه گرامی‌راد و طیبه زارع زردینی، (1398)، "تحلیل جریان علمی پژوهش‎های حسابرسی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس"، دانش حسابداری مالی، 6(4)، صص 25-46.


• حیدری، غلامرضا، فرزانه قنادی نژاد و رحیم چینی پرداز، (1396)، "شناسایی و تحلیل اولویت‌های پژوهش در علم اطلاعات و دانش‌شناسی از دیدگاه اساتید و دانشجویان دکتری در این رشته"، علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3(1)، صص 49-73.


• رهنمای رودپشتی، فریدون، بهاره بنی طالبی دهکردی و مریم کاویان، (1391)، "تحلیل محتوای نشریات دارای رتبه علمی-پژوهشی رشته حسابداری در ایران"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، صص 121-143.


• ساعی، محمدجواد، محمود لاری دشت بیاض و حسین فاتح گوش، (1394)، "بررسی و تحلیل محتوای تحقیقات علمی-پژوهشی حسابرسی در دو دهه اخیر"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، صص 203-220.


• سلیمانی امیری، غلامرضا، مصطفی ایزدپور و فاطمه گرامی‌راد، (1399)، "تحلیل محتوای نشریه علمی پژوهشی «پژوهش‌های تجربی حسابداری» طی سال‌های 1390 تا 1397"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 10(1)، صص 121-140.


• شیوه نامه ارزیابی و رتبه‌بندی نشریات، (1398)، "تهیه دفترکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی و مصوب معاونت پژوهش و فناوری- وزارت علوم"، تحقیقات و فناوری در تاریخ 02/06/1398.


• طاهرآبادی، علی اصغر و نسرین نیک نگر، (1397)، "بررسی رکود پژوهش‌ها و عدم تنوع موضوعات در مقالات حسابداری"، مجله حسابدار. 129، صص 87-92.


• عابدی جعفری، حسن، محمد ابویی اردکان، فتاح آقازاده و فاطمه دلبری راغب، (1390)، "روش‌شناسی ترسیم نقشه‌های علم: مطالعه موردی ترسیم نقشه علم مدیریت دولتی"، روش‌شناسی علوم انسانی، 17(66)، صص 53-69.


• علی اصفهانی، یاسمن، زهرا دیانتی دیلمی و فاطمه صراف، (1401)، "بررسی میزان آشنایی دانشجویان دکتری حسابداری با روش‌شناسی تحقیق در ایران"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(53)، صص 163-190.


• کاشانی پور، محمد و داود محسنی نامقی، (1396)، "تحلیل پارادایم پژوهش‌های حوزه حسابداری مدیریت درکشور ایران: شواهدی از سه دهه اخیر"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 7(1)، صص 81-101.


• گرامی‌راد، فاطمه، مهدی محمدی و نرگس سرلک، (1394)، "تولیدات علمی حوزه‌های حسابداری و مالی ایران در پایگاه اطلاعاتی Web of Science 2003-2013"، حسابداری مدیریت، 8(26)، صص 131-144.


• گرامی‌راد، فاطمه، مهدی محمدی و نرگس سرلک، (1393)، "تحلیل محتوای مجلات علمی-پژوهشی حسابداری و مالی منتشره بین سال‌های 1392-1387"، فصلنامه علمی-پژوهشی حسابداری مدیریت، صص 105-122.


• گلیجانی، مهرداد، رضیه علی خانی، مهدی مران جوری و رضا فلاح، (1400)، "طراحی مدل فراترکیب عوامل مؤثر بر توسعه حسابداری در ایران"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 13(50)، صص 207-228.


• مرادی، محمد و رضا صفی خانی، (1395)، "تحلیل پژوهش‌های حسابداری بخش عمومی در ایران و جهت‌گیری تحقیقات آتی"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 23(4)، صص 547.


• منصوری، فردین، علی ثقفی و نعمت‌اله موسی‌پور، (1393)، "مدلی برای کاربست‌پذیری رساله‌های دکتری حسابداری (بأ تاکید بر حل معضل‌های مالی و پولی)"، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 7(1)، صص 173-207.


• مهربانی، حسین و رضا غلامی‌جمکرانی، (1396)، "بررسی تحلیلی پژوهش‌های انجام شده در زمینه حسابرسی در ایران"، دانش حسابرسی، ۱۷ (۶۶) ، صص ۲۱۷-۲۴۱.


• مهشیدی، کیهان و فریده رفیعی مقدم، (1396)، "تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های مالیاتی موجود در کتابخانۀ سازمان امور مالیاتی کشور (طی سال‌های 1389ـ1393)"، پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 3(5)، صص 97-108.


• نمازی، محمد، محمد محمدیان و زینب مهتری، (1397)، "بررسی ساختار و چهارچوب مقاله‌های علمی پژوهشی در نشریه‌های بین‌المللی حسابداری"، پیشرفت‌های حسابداری، 10(2)، صص 251-282.


• نمازی، محمد، حسین رجب دری و اعظم روستا میمندی، (1396)، "بررسی تعداد و تحلیل محتوای مقاله‌های مرتبط با اخلاق حرفه‌ای حسابداران در ایران"، پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، صص 293-226.


• نمازی، محمد و امین ناظمی، (1384)، "بررسی تحلیلی تحقیقات انجام شده در بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقات مالی، صص 135-166.


• نمازی، محمد و امین ناظمی، (1387)، "مروری بر پژوهش‌های حسابداری انجام شده در بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابداری، صص 111-134.


• نوبخت، یونس، (1398)، "بررسی تولیدات علمی حوزۀ موضوعی اخلاق در حسابداری"، اخلاق در علوم و فنّاوری، ۱۴ (۳) ، صص ۱۲۵-۱۳۲.


• نوبخت، یونس، (1397)، "تحلیل محتوای پژوهش‌های حسابداری رفتاری در ایران"، حسابداری مدیریت، 11(39)، صص 99-113.


• نوبخت، یونس و مریم نوبخت، (1399)، "بررسی جریان دانشی و محتوایی مقالات دو فصلنامۀ پیشرفت‌های حسابداری از ابتدای انتشار تا پایان سال 1397"، فصلنامه بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 6(23)، صص 19-38.


• نونهال نهر، علی اکبر و معصومه کاظمی‌نوجه ده، (1398)، "تحلیل محتوای مقالات فصلنامه بررسی‎های حسابداری و حسابرسی از ابتدای انتشار تا پایان سال 1396"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 26(1)، صص 123-150.


• نیکومرام، هاشم، فریدون رهنمای رودپشتی و علی بیات، (1388)، "بررسی دلایل کمبود پژوهش‌های تجربی انجام شده در حوزه حسابداری مدیریت در ایران"، حسابداری مدیریت، 2(2)، صص 83-104.


• وقفی، سیدحسام، صدیقه کامران راد، طاهره نظری و الهه حلاج نیا، (1399)، "تحلیل محتوای مقالات دوفصلنامه حسابداری دولتی از ابتدای انتشار تا پایان سال 1398"، دوفصلنامه علمی‌- پژوهشی حسابداری دولتی، 7(1)، صص 97-112.


• یوسفی، احمد، (1379)، "مقایسه گرایش موضوعی مقالات کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و پایگاه اطلاعاتی ایزا در سال‌های 1375-1377"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه تهران.

• ABDC (2019), “Australian Business Deans Council (ABDC)”, Journal Quality List 2019 2019, retrieved from http://www.abdc.edu.au/master-journal-list.php


• Abramson, D., Lees, M., Krzhizhanovskaya, V. V., Dongarra, J. J., & Sloot, P. M. (2014), “Big Data Meets Computational Science”, Preface for ICCS 2014. In ICCS, PP. 1-7.


• Blei, D. (2012), “Probabilistic Topic Models” (Communications of the ACM. 55 (4), PP.77-84, Obtenido de https://en. wikipedia. org/wiki/Topic_model.


• Chow, C. W., & Harrison, P. D. (2002), “Identifying Meaningful and Significant Topics for Research and Publication: a Sharing of Experiences and Insights by ‘Influential’Accounting Authors”, Journal of Accounting Education, 20(3), PP. 183-203.


• Dastani, M., Ziaei, S., & Delghandi, F. (2021), “Topic Analysis of Published Articles in Medical librarianship and Information Science in Iran Using Text Mining Techniques”, Depiction of Health, 11(4), PP. 355-367.


• Demski, J. S., Dopuch, N., Lev, B., Ronen, J., Searfoss, G., & Sunder, S. (1991), “A Statement on the State of Academic Accounting”, Statement to the Research Director of the American Accounting Association.


• Dumay, J., De Villiers, C., Guthrie, J., & Hsiao, P. C. (2018), “Thirty Years of Accounting, Auditing and Accountability Journal”, Accounting, Auditing & Accountability Journal.


• Dunbar, A. E., & Weber, D. P. (2014), “What Influences Accounting Research? A Citations-based Analysis”, Issues in Accounting Education, 29(1), PP. 1-60.


• Elshandidy, T., Shrives, P. J., Bamber, M., & Abraham, S. (2018), “Risk Reporting: A Review of the Literature and Implications for Future Research”, Journal of Accounting Literature, 40, PP. 54-82.


• Ferguson, C., & Seow, P. S. (2011), “Accounting Information Systems Research over the Past Decade: Past and Future Trends”, Accounting & Finance, 51(1), PP. 235-251.


• Gao, L., & Brink, A. G. (2017), “Whistleblowing Studies in Accounting Research: A Review of Experimental Studies on the Determinants of Whistleblowing”, Journal of Accounting Literature, 38, PP. 1-13.


• Greene, D., & Cross, J. P. (2017), “Exploring the Political Agenda of the European Parliament Using a Dynamic Topic Modeling Approach”, Political Analysis, 25(1), PP. 77-94.


• Griffiths, T. L., & Steyvers, M. (2004), “Finding Scientific Topics”, Proceedings of the National Academy of Sciences, 101(suppl_1), PP. 5228-5235.


• Guan, J., Levitan, A. S., & Goyal, S. (2018), “Text Mining Using Latent Semantic Analysis: an Illustration through Examination of 30 Years of Research at JIS”, Journal of Information Systems, 32(1), PP. 67-86.


• Guffey, D. M., & Harp, N. L. (2017), “The Journal of Management Accounting Research: A Content and Citation Analysis of the First 25 Years”, Journal of Management Accounting Research, 29(3), PP. 93-110.


• Hashimi, H., Hafez, A., & Mathkour, H. (2015), “Selection Criteria for Text Mining Approaches”, Computers in Human Behavior, 51, PP. 729-733.


• Hastie, T., Tibshirani, R., Friedman, J. H., & Friedman, J. H. (2009), “The Elements of Statistical Learning: Data Mining, Inference, and Prediction”, Vol. 2, PP. 1-758, New York: springer.


• Heck, J. L., & Jensen, R. E. (2007), “An Analysis of the Evolution of Research Contributions by The Accounting Review, 1926–2005”, Accounting Historians Journal, 34(2), PP. 109-141.


• Hodge, G., & Greve, C. (2018), “Contemporary Public–private Partnership: Towards a Global Research Agenda”, Financial Accountability & Management, 34(1), PP. 3-16.


• Hofmann, T. (1999), “Proceedings of the 22nd Annual International ACM SIGIR Conference on Research and Development in Information Retrieval”, ACM, PP. 50-57.


• Hopwood, A. G. (2007), “Whither Accounting Research?”, The Accounting Review, 82(5), PP. 1365-1374.


• Hutchison, P. D., Daigle, R. J., & George, B. (2018), “Application of Latent Semantic Analysis in AIS Academic Research”, International Journal of Accounting Information Systems, 31, PP. 83-96.


• Hwang, S. Y., Wei, C. P., Lee, C. H., & Chen, Y. S. (2017), “Coauthorship Network-based Literature Recommendation with Topic Model”, Online Information Review, 41(3), PP.18-336.


• Kao, A., & Poteet, S. R. (Eds.). (2007), “Natural Language Processing and Text Mining”, Springer Science & Business Media.


• Kim, Y. M., & Delen, D. (2018), “Medical Informatics Research Trend Analysis: A Text Mining Approach”, Health Informatics Journal, 24(4), PP. 432-452.


• Lee, C., Kwon, O., Kim, M., & Kwon, D. (2018), “Early Identification of Emerging Technologies: A Machine Learning Approach Using Multiple Patent Indicators”, Technological Forecasting and Social Change, 127, PP. 291-303.


• Lesage, C., & Wechtler, H. (2012), “An Inductive Typology of Auditing Research”, Contemporary Accounting Research, 29(2), PP. 487-504.


• Linnenluecke, M. K., Birt, J., Chen, X., Ling, X., & Smith, T. (2017), “Accounting Research in Abacus, A&F, AAR, and AJM from 2008–2015: a Review and Research Agenda”, Abacus, 53(2), PP. 159-179.


• McMillan, G. S., & Casey, D. L. (2018), “Examining the Scope of the Accounting Literature: a Bibliometric Review of a Decade of Research”, International Journal of Bibliometrics in Business and Management, 1(2), PP. 147-159.


• Obermann, J., & Velte, P. (2018), “Determinants and Consequences of Executive Compensation-related Shareholder Activism and Say-on-pay Votes: A Literature Review and Research Agenda”, Journal of Accounting Literature, 40, PP. 116-151.


• Rebholz-Schuhmann, D., Oellrich, A., & Hoehndorf, R. (2012), “Text-mining Solutions for Biomedical Research: Enabling Integrative Biology”, Nature Reviews Genetics, 13(12), PP. 829-839.


• Rehurek, R., & Sojka, P. (2010), “Software Framework for Topic Modelling with Large Corpora”, In In Proceedings of the LREC 2010 Workshop on New Challenges for NLP Frameworks.


• Röder, M., Both, A., & Hinneburg, A. (2015), “Exploring the Space of Topic Coherence Measures”, In Proceedings of the Eighth ACM International Conference on Web Search and Data Mining, PP. 399-408.


• Rodriguez-Esteban, R., & Bundschus, M. (2016), “Text Mining Patents for Biomedical Knowledge”, Drug Discovery Today, 21(6), PP. 997-1002.


• Russell, S., Milne, M. J., & Dey, C. (2017), “Accounts of Nature and the Nature of Accounts: Critical Reflections on Environmental Accounting and Propositions for Ecologically Informed Accounting”, Accounting, Auditing & Accountability Journal.


• Saheb, T., & Saheb, M. (2019), “Analyzing and Visualizing Knowledge Structures of Health Informatics from 1974 to 2018: a Bibliometric and Social Network Analysis”, Healthcare Informatics Research, 25(2), PP. 61-72.


• Salloum, S. A., Al-Emran, M., Monem, A. A., & Shaalan, K. (2018), “Using Text Mining Techniques for Extracting Information from Research Articles”, In Intelligent Natural Language Processing: Trends and Applications, PP. 373-397.


• SAS (2019), “Natural Language Processing, Retrieved from”, https://www.sas.com/en_us/insights/analytics/ what-is-natural-language-processing-nlp.html.


• Sbalchiero, S., & Eder, M. (2020), “Topic Modeling, Long Texts and the best Number of Topics”, Some Problems and Solutions. Quality & Quantity, 54(4), PP. 1095-1108.


• Srivastava, A. N., & Sahami, M. (Eds.). (2009), “Text Mining: Classification, Clustering, and Applications”, CRC press.


• Tuttle, B., & Dillard, J. (2007), “Beyond Competition: Institutional Isomorphism in US Accounting Research”, Accounting Horizons, 21(4), PP. 387-409.


• van Helden, J., & Uddin, S. (2016), “Public Sector Management Accounting in Emerging Economies: A Literature Review”, Critical Perspectives on Accounting, 41, PP. 34-62.


• Wang, C., Blei, D., & Heckerman, D. (2012), “Continuous Time Dynamic Topic Models”, arXiv preprint arXiv:1206.3298.


• Wang, X., & Fang, Z. (2016), “Detecting and Tracking the Real-time Hot Topics: A Study on Computational Neuroscience”, arXiv preprint arXiv:1608.05517.


• Wei, X., & Croft, W. B. (2006), “LDA-based Document Models for Ad-hoc Retrieval”, In Proceedings of the 29th Annual International ACM SIGIR Conference on Research and Development in Information Retrieval, PP. 178-185.


• Yau, C. K., Porter, A., Newman, N., & Suominen, A. (2014), “Clustering Scientific Documents with Topic Modeling”, Scientometrics, 100(3), PP. 767-786.


• Yücel, s. (2021), “Muhasebe Konularinda 2015-2020 Yillari Arasinda Türkiye’de Yayinlanmiş Makalelerin Bibliyometrik Analizi”, Muhasebe ve Denetime Bakiş, 21(64), PP. 95-122.


• Zengul, F. D., Oner, N., Byrd, J. D., & Savage, A. (2021), “Revealing Research Themes and Trends in 30 Top Ranking Accounting Journals: A Text Mining Approach”, Abacus.


• Zhang, Y., Chen, M., & Liu, L. (2015), “A Review on Text Mining”, In 2015 6th IEEE International Conference on Software Engineering and Service Science (ICSESS), PP. 681-685, IEEE.