مدیریت سود، حق‌الزحمه حسابرسی و لحن غیرعادی زبان در گزارش‌های مدیران

الموضوعات :

مهدی ثقفی ¹ , علی اکبر نونهال نهر ² , اعظم پوریوسف ³

1 - استادیارحسابداری، گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، ایران.
2 - گروه حسابداری، واحد بستان آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، بستان آباد، ایران
3 - استادیارحسابداری، گروه اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه پیام نور، ایران.

تاريخ الإرسال : 11 الأحد , صفر, 1445 تاريخ التأكيد : 25 الإثنين , ربيع الثاني, 1446 تاريخ الإصدار : 27 السبت , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: تئوری نمایندگی, مدیریت سود, لحن زبان غیرعادی مدیران, حق‌الزحمه حسابرسی, گزارش‌های فعالیت (توضیحی) مدیران.,

ملخص المقالة :

بر اساس تئوری نمایندگی منافع شخصی مدیران و تلاش برای پوشش عملکرد ضعیف به دست آمده می‌تواند موجب تحمیل هزینه‌های نمایندگی مستقیم و غیرمستقیم بر شرکت‌ها گردد. از این رو انتظار می‌رود مدیران شرکت‌هایی که اقدام به مدیریت سود نموده‌اند، به منظور تاثیرگذاری بر استفاده کنندگان اطلاعات اقدام به تغییر در لحن زبان گزارش‌های توضیحی خود نموده و از این طریق حق‌الزحمه حسابرسان را نیز تحت الشعاع قرار دهند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی‌گری لحن غیرعادی زبان مدیران در رابطه مدیریت سود و حق‌الزحمه عادی و غیرعادی حسابرسی است. دوره زمانی این پژوهش 8 سال (1393 الی 1400) بوده و شامل 944 مشاهده می باشد. فرضیه‌های پژوهش با استفاده از رگرسیون چندگانه با کنترل اثرات ثابت سال و صنعت و آزمون سوبل مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که وجود مدیریت سود موجب افزایش انگیزه مدیران برای استفاده از لحن غیرعادی در گزارش‌های فعالیت هیئت مدیره می‌گردد. همچنین لحن زبان غیرعادی استفاده شده در گزارش‌های فعالیت(توضیحی) هیئت مدیره نیز ارتباط مستقیم و معنی‌داری با افزایش حق‌الزحمه عادی و غیرعادی حسابرسان دارد. علاوه بر این، مدیریت سود تأثیر مثبت و معنی‌دار بر حق‌الزحمه حسابرسان اعم از عادی و غیرعادی داشته است. بدین ترتیب، لحن زبان غیرعادی گزارش‌های فعالیت (توضیحی) هیئت مدیره می‌تواند نقش میانجی در ارتباط بین مدیریت سود و حق‌الزحمه‌های عادی و غیرعادی حسابرسی داشته باشد. مدیرانی که امتیاز مدیریت سود بیشتری دارند، از طریق مدیریت لحن خود در گزارش‌های فعالیت هیئت مدیره و پرداخت حق‌الزحمه حسابرسی بالاتر، سعی در پوشش اقدامات فرصت طلبانه خود دارند.

المصادر:

فهرست منابع
اخگر، محمد امید؛ شانظری، نسرین. (1394). بررسی رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و عدم تقارن اطلاعاتی تحت شرایط متفاوت ریسکی و علاقه سرمایه گذاران. دانش حسابداری مالی, 2(2), 129-146.
اميري، اسماعيل؛ فخاري، حسين. (1399). شاخص تركيبي براي خريد اظهارنظر حسـابرس مبتني بـر فن تحليل مميزي. بررسي¬هاي حسابداري و حسابرسي، 27(1).1-31.
بزرگ اصل، موسی؛ غفارپور، فرشید(1391). مقایسه الگوهای پیش بینی اقلام تعهدی برای تشخیص مدیریت سود. پژوهش¬های کاربردی در گزارشگری مالی. 1(1) ، 27-50.
بزرگ اصل، موسی؛ مرفوع، محمد؛ ماهان‌نژاد، مهدی. (1400). تأثیر لحن گزارشگری مالی بر حق‌الزحمه حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی, 18(72), 79-107. doi: 10.22054/qjma.2021.57363.2211
بشیری منش، نازنین؛ پاکدل، ملیحه. (1398). کیفیت گزارشگری مالی و بندهای تعدیلی حسابرسی. پژوهش حسابداری. 9(1). 67-87..
پله، مولود؛ ایزدی نیا، ناصر؛ امیری، هادی. (1398). بررسی تأثیر لحن گزارش‌های فعالیت هیئت‌مدیره بر عملکرد آتی شرکت‌ها مبتنی بر دو دیدگاه علامت‌دهی و رفتار فرصت‌طلبانه مدیران. فصلنامه دستاوردهای حسابداری ارزشی و رفتاری. ۴ (۸) :۱-۳۱.
پورابراهیمی، محمدرضا؛ سیدخسروشاهی، سیدعلی. (1391). بررسی رابطه‎ی درصد سود تقسیمی و حجم معاملات در شرکت‌های پذیرفته‎شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی, 14(2)، 15-30.
پورکریم، محمد؛ جبارزاده کنگرلویی، سعید؛ بحری ثالث، جمال؛ قلاوندی، حسن. (1398). تأثیر حاکمیت شرکتی بر لحن گزارشگری مالی. فصلنامه دستاوردهای حسابداری ارزشی و رفتاری. ۴ (۸) :۳۳-۶۲.
پورکریم ،محمد؛ جبارزاده کنگرلویی، سعید؛ بحری ثالث، جمال؛ قلاوندی، حسن. (1397). تأثیر مدیریت سود بر لحن گزارشگری مالی در نظام حسابداری ایران. فصلنامه پژوهش¬های حسابدرای مالی. 10(3). 21-44.
جمالي، اميرحسين؛ كرمي، محمود. (1395). بررسي تأثير هزينه¬هاي نمايندگي بر حسابرسي در شركت¬هاي پذيرفته شـده در بـورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابرسي. 16(66).81-98.
حسنی، محمد؛ برخورداری، حمیده. (1399). مطالعه تأثیر تمرکز مالکیت نهادی بر رابطه بین استقلال هیئت‌مدیره و حق‌الزحمه خدمات حسابرسی: تقابل دیدگاه‌های مبتنی بر عرضه و تقاضا در قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی. 27(1), 32-59.
حسینی، الهه السادات؛ جمالیان پور, مظفر(1401). مدیریت سود و لحن و پیچیدگی گزارش حسابرس. مطالعات تجربی حسابداری مالی, 19(73)، 1-26. doi: 10.22054/qjma.2022.61061.2273.
خانی، عبدالله؛ قجاوند، زیبا. (1391). تأثیر طیف رقابتی بازار بر رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه سهام عادی. پژوهش های حسابداری مالی. 4(4). 67-88.
خدامی پور، احمد؛ امیری، اسماعیل. (1398). اثر نوع حق‎الزحمه حسابرسی بر حساسیت جریان نقدی سرمایه‎گذاری. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی26(1). 65-86.
رجبی، روح اله؛ محمدی خشوئی، حمزه. (1387). هزینه¬های نمایندگی و ‌قیمت‌گذاری خدمات حسابرسی مستقل. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی, 15(4). 35-52.
رحیمی، علیرضا؛ فروغی، عارف؛ آزادی ششده، مجید. (1401). رابطه بین پیش‌بینی اجباری سودو تعدیل پیش‌بینی با اقلام تعهدی غیرعادی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(54). 179-206.
رهنماي رود پشتی، فریدون؛ نیکومرام، هاشم؛ نونهال نهر، علی اکبر. (1391). ارزیابی تأثیر رویکردهاي قضاوتی و شناختی زبان در گزارش¬هاي توضیحی حسابداري، بررسی¬هاي حسابداري و حسابرسی. 19(2). 47-72.
رهنماي رودپشتی، فریدون؛ محسنی، عبدالرضا. (1397).مدیریت، مدیریت نوشتار و مدیریت سود. فصلنامه پژوهش¬های تجربی حسابداری. 8(2). 21-52.
ریاحی نژاد، محدثه؛ توانگر، افسانه. (1400). تأثیر فرهنگ سازمانی بر رابطه مدیریت سود و خوانایی گزارش‌های مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی, 13(52). 87-114. doi: 10.30495/faar.2021.687681
عباس¬زاده، محمدرضا؛ نصیرزاده، فرزانه؛ پورحسینی حصار، سیدمهدی. (1399). بررسی رابطه بین نوسان پذیری سود و کیفیت حسابرسی در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابرسی. 20(78). 392-419.
فرج زاده دهکردی، حسن؛ همتی، حسن؛ برزده، امیر. (1392). بررسی رابطه بین تقسیم سود و کیفیت سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش حسابداری و حسابرسی. 3(4)، 83-107.
كاظمي علوم، مهدی؛ عبدي، مصطفی؛ زلقي، حسن؛ جلالوند، حسین. (1399). تأثیر خوانایی گزارشگری مالی بر معیارهای ریسک پروژه حسابرسی. بررسی¬های حسابداری و حسابرسی. 27(2). 202-230.
کردستانی، غلامرضا؛ محمدی نسب، سید محسن. (1402). تأثیر اثربخشی کنترل‌های داخلی بر افشای ریسک در متن گزارش‌های مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی, 15(57), 1-22. doi: 10.30495/faar.2023.699781
مشایخی، بیتا؛ عظیمی، عابد. (1395). تأثير توانايي¬هاي مديريت بر رابطه بين مديريت سود واقعي و عملكرد آتي شركت. بررسی¬های حسابداری و حسابرسی. 23(2). 253-267.
میرعلی، مهدیه؛ غلامی مقدم، فایزه؛ حصارزاده، رضا. (1397). بررسی رابطه لحن گزارشگری مالی با عملکرد آتی شرکت و بازده بازار. مجله دانش حسابداری مالی. 5(3). 81-98.
نونهال نهر، علی اکبر؛ اکبرپور، سعید. (1398). بررسی تاثیر تجربه حسابرس بر حق الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. چشم انداز حسابداری و مدیریت، 2(6)، 1-16.
نمازی، نویدرضا؛ اسماعیل پور، حسن. (1400). تأثیر کیفیت حسابرسی بر ارزش‌افزوده شرکت‌ها با تأکید بر نقش میانجی مسئولیت اجتماعی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرس. 13(52)، 115-150.
واعظ، سیدعلی؛ آرمن، سیدعزیز؛ شیبه، سکینه. (1397). کیفیت اطلاعات حسابداری و حق‌الزحمه غیرعادی حسابرسی. نشریه دانش حسابرسی. 18(73). 29-53.
Aboody, D., Hughes, J., & Liu, J. (2005). “Earnings Quality, Insider Trading, and Cost of Capital”. Journal of Accounting Research, 43(5), 651–673.
Abou-El-Sood, H.; & El-Sayed, D. (2022), "Abnormal disclosure tone, earnings management and earnings quality", Journal of Applied Accounting Research, Vol. 23 No. 2, pp. 402-433. https://doi.org/10.1108/JAAR-07-2020-0139.
Archambeault, D., & DeZoort, F.T. (2001). “Auditor opinion shopping and the audit committee: An analysis of suspicious auditor switches”. International Journal of Auditing, 5(1), 33-52.
Baginski, Stephen P., Elizabeth Demers, Asad Kausar, & Yingri Julia Yu. (2018). “Linguistic tone and the small trader”. Accounting, Organizations and Society 68: 21–37.
Biddle, G. C., Hilary, G., & Verdi, R. S. (2009). “How does financial reporting quality relate to investment efficiency?” . Journal of Accounting and Economics, 48(2), 112–131. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2009.09.001
Bowen, Robert M., Shantanu Dutta, Songlian Tang, and Pengcheng Zhu. (2018). Inside the “black box” of private in-house meetings”. Review of Accounting Studies 23: 487–527.
Charles, S. L., Glover, S.M., & Sharp, N.Y. (2010). “The Association between Financial Reporting Risk and Audit Fees before and after the Historic Events Surrounding SOX”. AUDITING: A Journal of Practice, 29(1), 15–39. https://doi.org/10.2308/aud.2010.29.1.15
Cho, M., Ki, E., & Kwon, S. Y. (2015). “The effects of accruals quality on audit hours and audit fees”. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 3(32), 372-400. https://doi.org/10.1177/0148558X15611323
Choi, J.-H., J.-B. Kim, X. Liu, & D. A. Simunic. (2008). “Audit pricing, legal liability regimes, and Big 4 premiums: Theory and cross-country evidence”. Contemporary Accounting Research 25 (1), 55-99.
Cook, E., & T. Kelly. (1988). “Auditor Stress and Time Budgets”, CPA Journal, PP. 83-86.
Choi, J.-H., J.-B. Kim, X. Liu, & D. A. Simunic. (2008). Audit pricing, legal liability regimes, and Big 4 premiums: Theory and cross-country evidence. Contemporary Accounting Research. 25(1): 55-99.
Davis, A. K., Piger, J. M., & Sedor, L. M. (2012). “Beyond the numbers: Measuring the information content of earnings press release language”. Contemporary Accounting Research, 29(3), 845–868. https://doi.org/10.1111/j.1911-3846.2011.01130.x
Davis, A. K., Ge, W., Matsumoto, D., & Zhang, J. L. (2015). “The effect of manager-specific optimism on the tone of earnings conference call”s. Review of Accounting Studies, 20(2), 639–673. https://doi.org/10.1007/s11142-014-9309-4
Dechow, P. M. & I. D. Dichev. (2002). “The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors”. The Accounting Review 77(s-1): 35-59.
Dechow, P. M., Sloan, R., & Sweeney, A. (1995). “Detecting arnings Management”. The ccounting Review 70, 193-225.
Demerjian, P. R., Lev, B., Lewis, M. F., & McVay, S. E. (2013). “Managerial ability and earnings quality”. The Accounting Review, 88(2), 463–498.
DeCastro, B. V., Gul, F.A., Muttakin, M.B & Mihret, D.G.(2019). “Optimistic tone and audit fees: some Australian evidence”. International journal of auditing, 23(2), 352-364. https://doi.org/10.1111/ijau.12165.
Doran, James S., David R. Peterson, & S. McKay Price. (2012). “Earnings conference call content and stock price: The case of REITs”. The Journal of Real Estate Finance and Economics 45: 402–34.
Efretuei, E. (2020). “Year and Industry-level Accounting Narrative Analysis: Readability and Tone Variation”. Journal of Emerging Technologies in Accounting.doi: https://doi.org/10.2308/JETA-18-12-21-26.
Francis, J.R. (2004). “What Do We Know about Accounting Quality?”. The British Accounting Review, 36(4), 345–368.
Feltham, G. A., Hughes, J. S. & Simunic, D. A. (1991). “Empirical assessment of the impact of auditor quality on the valuation of new issues”. Journal of Accounting & Economics, 14, 375-399.
Feldman, R., Govindaraj, S., Livnat, J., & Segal, B. (2010). “Management's tone change, post earnings announcement drift and accruals”. Review of Accounting Studies, 15(4), 915–953. https://doi.org/10.1007/s11142-009-9111-x
Financial Reporting Council (2016). “International standard on auditing (UK) 720”. The auditor's responsibilities relating to other information. Available at https://www.frc.org.uk/getattachment/11b5e047-a2d7-4674-8281-cc57ec3d5e66/ISA-(UK)-720_Revised-June-2016.pdf
Garcia, D. (2013). “Sentiment during recessions”. The Journal of Finance, 68(3), 1267–1300. https://doi.org/10.1111/jofi.12027
Gul, F. A., Chen, C. & Tsui, J. (2003). “Discretionary accounting accruals, manager,s incentives and audit fees”. Contemporary Accounting Research, 20(3), 441-464.
https://doi.org/10.1506/686E-NF2J-73X6-G540
Hales J., Jason, X., & Venkataraman, S. (2011). “Who believes the hype? An experimental examination of how language affects investor judgments”. Journal of Accounting Research; 40(1), 223-255.
Henry, E. (2008). “Are investors influenced by how earnings press releases are written?” . The Journal of Business Communication, 45(4), 363–407. https://doi.org/10.1177/0021943608319388
Henry, E., & Leone, A.J. (2016). “Measuring qualitative information in capital markets research: Comparison of alternative methodologies to measure disclosure tone”. The Accounting Review 91 (1): 153–178.
Hossain, M., Raghunandan, K,. & Rama, D.V.(2020). “Abnormal disclosure tone and going concern modified audit reports”. Journal of Accounting and Public Policy. 39(4).1-16. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2020.106764
Hribar, P., Kravet, T., & Wilson, R. (2014).A new measure of accounting quality. Review of Accounting Studies, 19, 506-538.
Huang, X., Teoh, S. H., & Zhang, Y. (2014). “Tone management”. The Accounting Review, 89(3), 1083–1113. https://doi.org/10.2308/accr-50684
Iatridis, G. E. (2016). “Financial Reporting Language in Financial Statements: Does Pessimism Restrict the Potential for Managerial Opportunism?”. International Review of Financial Analysis. 45(3), 1-17.
International Federation of Accountants (2012). “International standard on auditing (ISA) 720” (revised): The auditor's responsibilities relating to other information in documents containing or accompanying audited financial statements and the auditor's report thereon Available at https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ISA-720-The-Auditor%27s-Responsibilities-Relating-to-Other-Information-in-Documents.pdf.
Jegadeesh, N., & Wu, D. (2013). “Word power: A new approach for content analysis”. Journal of Financial Economics, 110(3), 712–729. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2013.08.018
Jones, J. (1991). “Earnings management during import relief investigations”. Journal of Accounting Research, 29(2), 193– 228.
Kayed, Salah. and Meqbel, Rasmi. (2022), "Earnings management and tone management: evidence from FTSE 350 companies", Journal of Financial Reporting and Accounting, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JFRA-10-2021-0373
Kothari, Sabino P., Xu Li, & James E. Short. (2009). “The effect of disclosures by management, analysts, and business press on the cost of capital, return volatility, and analyst forecasts: A study using content analysis”. The Accounting Review 84: 1639–70.
Larcker, D. F., & Zakolyukina, A. A. (2012). “Detecting deceptive discussions in conference calls”. Journal of Accounting Research, 50(2), 495–540. https://doi.org/10.1111/j.1475-679X.2012.00450.x
Lang, M., & Lundholm, R. (2000). “Voluntary disclosure and equity offerings: Reducing information asymmetry or hyping the stock?”. Contemporary Accounting Research, 17(4), 623–662. https://doi.org/10.1506/9N45-F0JX-AXVW-LBWJ
Lawrence, A. (2013). “Individual investors and financial disclosure”. Journal of Accounting and Economics, 56(1), 130–147. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2013.05.001
Law, K. K., & Mills, L. F. (2015). “Taxes and financial constraints: Evidence from linguistic cues”. Journal of Accounting Research, 53(4), 777–819. https://doi.org/10.1111/1475-679X.12081
Li, F. (2008). “Annual report readability, current earnings, and earnings persistence”. Journal of Accounting and Economics, 45(2), 221–247. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2008.02.003
Liu, Z. (2015). “MD&A Disclosure Tone and Audit Pricing”. PhD Thesis. Drexel University
Loughran, T., & McDonald, B. (2011). “When Is a Liability Not a Liability? Textual Analysis, Dictionaries, and 10-Ks”. Journal of Finance, 66, 35-65.
Loughran, Tim, Bill McDonald, & Hayong Yun. (2009). “A wolf in sheep’s clothing: The use of ethics-related terms in 10-K reports”. Journal of Business Ethics 89: 39–49.
Loughran, Tim, and Bill McDonald. (2011). “When is a liability not a liability? Textual analysis, dictionaries, and 10-Ks”. The Journal of Finance 66: 35–65.
Luo, Y. Zhou, L (2019), “Textual tone in corporate financial disclosures: a survey of the literature”, International Journal of Disclosure and Governance, https://doi.org/10.1057/s41310-020-00077-y
Nacashima, M. & D, Zibart. (2016). “Ton at the Top and shifts in Earnings Management”. Journal of Forensic & Investigative Accounting. Vol. 8, Issue. 2, Pp. 1-37.
Namazi, M. (1985). “Theoretical Developments of Principal - Agent Employment Contract In Accounting: the State of the Art”, Journal of Accounting Literature, 4, 113-163.
Oradi, J, Asiaei, K, & Rezaee, Z. (2020). “CEO financial background and internal control weaknesses”. Corp Govern Int Rev. 28, 119– 140.
Pouryousof, A., Nassirzadeh, F., Hesarzadeh, R., & Askarany, D. (2022). “The Relationship between Managers’ Disclosure Tone and the Trading Volume of Investors”. Journal of Risk and Financial Management. 15: 618. https://doi.org/10.3390/ jrfm15120618
Pomeroy, B. R., & Thornton, D.A. (2008). “Meta-analysis and the accounting literature: the Case of audit committee independence and financial reporting quality”. European Accounting Review, 17, 305-330.
Public Company Oversight Board (2013). PCAOB Release No. 2013-005. https://pcaobus.org/Rulemaking/Docket034/Release_2013-005_ARM.pdf.
Rogers, J. L., Van Buskirk, A., & Zechman, S. L. C. (2011).” Disclosure tone and shareholder litigation”. The Accounting Review, 86(6), 2155–2183. https://doi.org/10.2308/accr-10137
Roychowdhury, S. (2006). “Earnings management through real activities manipulation”. Journal of Accounting and Economics, Vol. 42, pp. 335-370.
Teng, Z.-L. and Han, J. (2023), "Audit fees, audit report lag and abnormal tone: evidence from China", Managerial Auditing Journal, Vol. 38 No. 2, pp. 186-205. https://doi.org/10.1108/MAJ-04-2021-3086
Tetlock, P. C. (2007). Giving content to investor sentiment: The role of media in the stock market. The Journal of Finance, 62(3), 1139–1168. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2007.01232.x
Wongsunwai, W. (2012). “The effect of external monitoring on accrual-based and real earnings management_ Evidence from venture-backed initial public offerings”. Contemporary Accounting Research, 30(1): 296-324.
Whisenant, S., Sankaraguruswamy, S. & Raghunandan, K. (2003). “Evidence on the joint determination of audit and non-audit fees”. Journal of Accounting Research, 41 (4), 721-744.
Yang, R., Yu, Y., Liu, M., & Wu, K. (2018). “Corporate risk disclosure and audit fee: A text mining approach”. The European Accounting Review, 27(3), 583–594.
Yekini, L. S., Wisniewski, T. P., & Millo, Y. (2016). “Market reaction to the positiveness of annual report narratives”. The British Accounting Review, 48(4), 415–430.