مبانی نظری تداوم ناتو پس از جنگ سرد
الموضوعات :حسین سلیمی 1 , حسن عیوض زاده 2
1 - استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
2 - دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
الکلمات المفتاحية: نظریۀ روابط بین‌الملل, اتحادیه ها, تداوم ناتو, جهان پساجنگ سرد,
ملخص المقالة :
چکیده شکل گیری و تداوم سازمان آتلانتیک شمالی ناتو در دوره جنگ سرد، به ویژه پس از پایان جنگ سرد، یکی از موضوع های اساسی و در عین حال بحث برانگیز در نزد محققان رشته روابط بین الملل محسوب می شود. تبیین علل شکل گیری و تداوم این سازمان که در قالب سه نظریه پراستفاده دربارۀ روابط بین الملل یعنی واقع گرایی اعم از کلاسیک و جدید، لیبرالیسم کلاسیک و جدید و سازه انگاری اجتماعی در جریان بود، به گونه های متفاوتی شکل گرفته است. این مقاله ضمن بررسی قدرت تبیین هر سه جریان نظری، درصدد ارائه یک چهارچوب نظری تلفیقی است که قادر به توضیح کارآمدتری از تداوم ناتو به ویژه پس از جنگ سرد می باشد. بر مبنای چهارچوب تلفیقی، در تحلیل چرایی تداوم و توسعه این سازمان هم، بایستی به عوامل سطح تحلیل کلان مانند: ساختار آنارشیک نظام بین الملل، قطبیت نظام بین الملل، نقش قدرت های بزرگ در این نظام و جایگاه نهادهای بین المللی توجه کرد و هم به عوامل و نیروهای درونی و سیاست های داخلی در فرایند شکل گیری و تداوم اتحادیه هایی چون ناتو پرداخت. در عین حال باید پدیده های ذهنی و عوامل مادی را درکنار هم سنجید و به همراه هم تأثیر آنها را مورد بررسی قرار داد. در این نوع تبیین، عوامل مختلف در سطوح گوناگون برای فهم روند تداوم ناتو مورد توجه قرار می گیرند. در نهایت، در تبیین این مسأله به نقش و جایگاه هویت به ویژه فرایند هویت سازی که براساس آن هویت غربی با برداشت و تفسیری خاص از ارزش های دموکراتیک در مقابل هویت های غیرغربی با انگاره ها و ارزش هایی متفاوت، مورد توجه قرار می گیرد. در واقع این دوگانگی هویتی به عامل تداوم سازمان هایی مانند ناتو منجر می شود که هدف آن، حفظ هویت برساخته شده در مقابل دگر هویتی است.
منابع:
- عبداله خانی، علی. (1385)، نظریه های امنیت، تهران: ابرار معاصر تهران.
- عسگرخانی، ابومحمد. (1383)، رژیم های بین المللی، تهران: نشر ابرار معاصر تهران.
- کاظمی، علی اصغر. (1366)، نظریه همگرایی در روابط بین الملل، تهران: قومس.
- مشیرزاده، حمیرا. (1384)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران: سمت.
- ونت، الکساندر. (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بین الملل. ترجمه حمیرا مشیر زاده، تهران: سمت.
- هارتمن، یورگن. (1390)، روابط بین الملل، ترجمه: جواد قدسی، تهران: سمت.
- هادیان، ناصر. (1382)، «سازه انگاری، از روابط بین الملل تاسیسات خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال هفدهم، شماره 2.
- Buzan, B.(1991), People, State and Fear, Colorado: lynnerienner.
- Buzan, B. (1993), The Logic of Anarchy: Neorealism to Structural Realism, NewYork: Colombia University Press.
- Baylis, John & Smith Steve. (2009), The Globalization of World Politics, Oxford: Oxford University Press.
- Onuf, N. (1989), World of Our Making, Colombia University of South Carolina Press.
- Schimmeifenning, F. (2003), the EU NATO and Integration of European: Rules and Rhetoric, Cambridge: Cambridge University Press.
- Tuschoff, C. (1999), Alliance Cohesion and Peaceful Change in NATO, Oxford: Oxford University Press.
- Wallander. C.A. (1995), Mortal Friends, Best Enemits: German – Russian Cooperation after the Cold War. London: Cornell University Press.
- Fierk, k. M. and Wiener, A. (1999), “Constructing Institutional Interest: EU and NATO Enlargment”, Journal of European Public Policy, VOL. 6.
- Hemmer, C. and katzenestein, P. (2002), “Why Is There NATO in Asia? Collective Identity, Regionalism and the Origins of Multilateralism”, International Organization, Vol. 56, No. 3.
- Locatelia, A. & Testoni, M. (September 2009), “Intra _ Allied Competition and Alliance Durability: The Cases for Promoting a Division of labour Among NATO Allies”. European Security, Vol. 18, No. 3.
- Mearshiemer, J. (1990), “Back to the Future: Instability in European after the Cold War”, International Security, vol. 15.
- Miller, b. (2010), “Explaning Changes in U.S. Grand Strategy, The Rise of Offensive Liberalism and the War in Iraq”. Security Studies, N.19.
- Mequita, benode (2006), “Intervention and Democracy”, International Organization, No. 60.
- Rim, Toomas (2006), “Estonia and NATO: A Constructivist View of National Interest and Alliance Behavior”, Baltic Security and Defence Review, vol. 8.
- Rodloff, Peter (2013), “Offensive Realism, Defensive Realism and Role of Constrains”, The Mid South Political Sciences Review, vol. 41.
- Russett, B. (1982), “Defense Expenditures and National Well being”, American Political Science Review, vol. 76.
- Risse kappen, T. “Collective Identity in a Democratic Community: The case of NATO” in katzenestein, P.J. (ed.), Culture of National Security, Colombia University Press.
- Smith, Steve. (2009), “Reflectivist and Constructivist Approaches in International Theory”, (eds.), in Globalization of World Politics.Oxford University Press.
- Snyder, J. (1990), “Alliance Theory: A Neorealist First Cut” Journal of Inter national Affairs. Vol. 44.
- Snyder, J. (1968), “Alliance Poitics”, International Security Quarterley, Vol. 12.
- Taliaferro, J. w. (2001), “Security Seeking under Anarchy: Defensive Realism Revisited”, International Security, vol. 25. No. 3.
- Vanhom, P. (2003), “Security and Culture, or Why NATO Wont Last”, Security Dialogue, No. 32.
- Webber, Mark (April 2009), “Thinking NATO through Theoretically”, Paper Presented to the ECPR Joint Session, Lisbon.
- Wallander, C.A. (2000), “Institutional Assets and Adaptability: NATO after the Cold War” .International Organization, N.54.
- Walt, S. (1997), “Why Alliances Endure or Collapse” Survival, No. 39.
- Waltz, K.N. (2000), “NATO Expansion: A Realist View”, Contemporary Security Policy, Vol. 21.
