تطور روابط نظامی و اقتصادی آمریکا و عربستان سعودی، 2019- 1943

الموضوعات :

مرتضی کریمی ¹ , محمدجواد آقاجری ² , محمد مجاور شیخان ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره) و مدرس دانشگاه پیام نور
2 - مدرس علوم سیاسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی علوم وتحقیقات، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 25 الأربعاء , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 25 الأربعاء , شوال, 1441 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: آمریکا, خاورمیانه, عربستان سعودی, روابط نظامی, همکاری اقتصادی,

ملخص المقالة :

همکاری های دفاعی واشنگتن-ریاض سابقه ای طولانی دارد. روابط عربستان سعودی و آمریکا دو هدف متفاوت دارد. مهم ترین هدف حکومت عربستان از تقویت روابط با ایالات متحده آمریکا، امنیتی است و خواستار حمایت واشنگتن از آل سعود در داخل عربستان و در سطح منطقه غرب آسیا است، اما ایالات متحده آمریکا از تداوم رابطه با عربستان سعودی، علاوه بر دفاع از رژیم صهیونیستی، بیش از همه اهداف اقتصادی را دنبال می کند. این مقاله به دنبال علل پیدایش و نحوه تکامل این همکاری هاست. نویسندگان تلاش دارند تا نشان دهند تشریک مساعی دفاعی میان دو کشور اساسا ناشی از شکل گیری رابطه حامی-پیرو میان آنها در دهه 1940 میلادی و سپس تحولات این رابطه در دهه های بعد بوده است. در واقع آنچه شاهد آن هستیم این است که با تعمیق و گسترش رابطه حامی-پیرو میان عربستان و آمریکا در دوره مورد بررسی همکاریهای نظامی میان این دو نیز شاهد رشد کمی و کیفی قابل ملاحظه ای بوده است به نحوی که در این برهه عربستان بعد از اسرائیل و ایران عصر پهلوی تبدیل به سومین شریک نظامی آمریکا در خاورمیانه گردید. سؤال مهم آن است که آمریکا چه نقش عمده ای برای عربستان در منطقه خاورمیانه دارد؟ فرضیه قابل طرح این است که آمریکا نه تنها به تامین تسلیحات، آموزش نظامی، و احداث تاسیسات زیر بنایی نظامی برای عربستان همت گماشته بلکه استراتژی دفاعی این کشور را نیز تدوین می نماید. در نتیجه، آمریکا نقش اساسی در شکل گیری و مدرنیزه ساختن نیروهای نظامی عربستان ایفاء نموده است.

المصادر:

• احمدی، حمید (1386). روابط ایران و عربستان در سده بیستم، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.


• اخوان کاظمی، بهرام (1373). مروری بر روابط ایران و عربستان در دو دهه اخیر، قم، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.


• آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3، صص 147-178.


• اطاقوری سلیمان، تنهادخت (2/4/۱۳۹۵). «فراز و فرودهای روابط آمریکا و عربستان در سال‏های اخیر»، اندیشکده راهبردی تبیین، قابل دسترسی در آدرس: http://www.tabyincenter.ir


• جعفری ولدانی، اصغر (1388). «عربستان و رویای تسلّط بر یمن»، فصلنامه‌ رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره‌ 17.


• جعفری ولدانی، اصغر (1388). چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.


• جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.


• ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، صص 127-154.


• رضایی، فاطمه (4/7/1395). «بررسی روابط تسلیحاتی ایالات‌متّحده آمریکا و عربستان سعودی با نگاهی به شرکت‌های برتر نظامی جهان»، سایت یوریکا، قابل دسترسی در آدرس:  http://eurica.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=350< 9.


• زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.


• سرادار، حمید، موسوی، میرهادی (1394). «جایگاه یمن در سیاست خارجی عربستان سعودی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و نهم، شماره‌ 1، صص 75-96


• سلوکی، وحید (21/11/1397). «روابط نظامی عربستان با آمریکا»، مجله مرکز بین المللی مطالعات صلح.


• عمادی، سید رضی (27 خرداد 1396). «ارزیابی روابط آمریکا و عربستان سعودی از منظر تبادلات اقتصادی»، اندیشکده راهبردی تبیین، قابل دسترسی در آدرس زیر: http://www.tabyincenter.ir


• کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.


• گلی، محمد (20/8/1395). «بحران اقتصادی عربستان؛ دلایل و پیامدها»، اندیشکده راهبردی تبیین، قابل دسترسی در آدرس زیر: http://www.tabyincenter.ir


• Alaolmolki, Nozar (1977). “Emergence of a Regional Hegemonial Power: Iran as a Case Study in the Region of the Persian Gulf”, D. Thesis, Miami University.


• Noyes, James H (1982). The Clouded Lens: Persian Gulf Security and US Policy, 2^nd Stanford, CA: Hoover Institution Press.


• Quandt, William B (1981). Saudi Arabia in the 1980s: Foreign Policy, Security and Oil, Washington, D.C.: The Brookings Institution.


• Safran, Nadav (1988). Saudi Arabia: The Ceaseless Quest for Security. London: Cornell University Press


• Sampson, Anthony (1983). The Seven Sisters: The Great Companies and the World They Made, 6^th London: Coronet Books.


• Shoemaker, Christopher C. and Spanier, John (1984). Patron-Client State Relationships: Multilateral Crises in the Nuclear Age, New York: Praeger.


• Stivers, William (1986). America’s Confrontation with Revolutionary Change in the Middle East, 1948-83, London: Macmillan.


• Cordesman, Anthony (1984). The Gulf and the Search for Strategic Stability: Saudi Arabia, the Military Balance in the Gulf, and Trends in the Arab-Israeli Military Balance, Boulder and London: Westview Press and Mansell Publishing.


• Cordesman, Anthony H (1987). Western Strategic Interests in Saudi Arabia, London: Croom Helm.


• Cordesman, Anthony H (1988). The Gulf and the West: Strategic Relations and Military Realities, Boulder and London: Westview Press and Mansell Publishing.


• Gamlen, Elizabeth J (1993). “U.S. Strategic Policy toward the Middle East: Central Command and the Reflagging of Kuwait’s tankers” in Hooshang Amirahmadi, ed., The United States and the Middle East: A Search for New Perspectives, Albany: State University of New York Press.


• Gasiorowski, Mark J (1991). S. Foreign Policy and the Shah: Building a Client State in Iran, Ithaca and London: Cornell University Press.


• Grayson, Benson Lee (1982). Saudi-American Relations, Washington, D.C.: University Press of America.


• Job, Brian L., ed (1982). The Insecurity Dilemma: National Security of Third World States, Boulder and London: Lynne Rienner.


• Blanchard Christopher M (2017). Saudi Arabia: Background and U.S Relations, Congressional Research Services, at; https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33533.pdf


• Chughtai Alia and Saadani Hala (20 May 2017). U.S-Saudi relations: A Timeline, Aljazeera, at; http://www.aljazeera.com/indepth/interactive/2017/05/


• United States Congress (1981). Committee on Foreign Affairs, US Security Interests in the Persian Gulf, Report of a Staff Study Mission to the Persian Gulf, Middle East and Horn of Africa, October 21-November 13, 1980, Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1981.


• Wintour Patrick (25 May 2017). Saudi Arabia and UAE block Qatari media over incendiary statements, The Guardian.