سیاست روسیه در بحران سوریه و پیامدهای آن بر منافع ملی ایران

الموضوعات :

روح الله درآینده ¹ (دانشجوی دکترای روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
حمید احمدی ² (استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 22 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440

الکلمات المفتاحية: روسیه, جمهوری اسلامی ایران, بحران سوریه, منافع ملی, واقع‌گرایی ساختاری,

ملخص المقالة :

چکیده در چند سال اخیر، بحران سوریه به یکی از مهمترین موضوعات نظام بین الملل تبدیل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است. سوریه عرصه رقابت و محل جولان برخی از قدرت های منطقه ای و بین المللی گشته و هر یک بر اساس اهداف و منافع خود به ایفای نقش در آن می پردازند. در این بین، فدراسیون روسیه همواره یکی از اصلی ترین بازیگران بین المللی تأثیرگذار و دارای نقش تعیین کننده در این عرصه بوده است. لذا در این مقاله چرایی و چگونگی سیاست ها و اقدامات روسیه در قبال بحران سوریه مورد مطالعه قرار گرفته است. علاوه بر آن، با توجه به اینکه تحولات در سوریه و رویکرد روسیه در قبال آن، به شکل مستقیم و غیرمستقیم دارای پیامدهایی برای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است لذا در این مقاله، بررسی جامعی از این موضوع شده است. سوال اصلی آن است که سیاست روسیه در قبال بحران سوریه و پیامدهای آن بر منافع ملی ایران چه بوده است؟ فرضیه مقاله حاکی از آن است که سیاست روسیه در بحران سوریه تلاشی در جهت ایجاد موازنه در نظام بین الملل و مقابله با تهدیدات موجود از طرف غرب و آمریکا بر سر راه امنیت و منافع ملی این کشور است که همسویی مقطعی آن با سیاست های ایران تأمین کننده منافع ملی ایران می باشد ولی با این وجود، اختلاف رویکرد این دو کشور و نوع کنشگری آنها می تواند چالش هایی را ایجاد نماید.

المصادر:

منابع:

-      ایوانف، ایگور و شوری، محمود. (1395). همکاری­های ایران و روسیه، ابعاد و چشم انداز، تهران، موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس).

-      جکسون، رابرت و سورنسون، گئورک. (1385). درآمدی بر روابط بین­الملل، ترجمه مهدی ذاکریان، احمد تقی زاده و حسن سعیدکلایی، تهران، نشر میزان.

-      دهشیار، حسین. (1386). سیاست خارجی و استراتژی کلان ایالات متحده آمریکا، تهران، قومس.

-      دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال. (1389). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.

-      سیف زاده، سیدحسین. (1388). نظریه­ها و تئوریهای مختلف در روابط بین­الملل فردی- جهانی شده: مناسبت و کارآمدی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی. 

-      قوام، سید عبد العلی.(1394). اصول سیاست خارجی و سیاست بین­الملل، تهران: سمت.

-      قوام، سید عبد العلی. (1393). کاربرد نظریه­های روابط بین الملل: سیاست بین­­الملل در عرصه تئوری و عمل، تهران،انتشارات دنیای اقتصاد.

-     عسگریان، حسین. (1394). چشم انداز روابط ایران و روسیه، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر تهران. 

-      آجرلو، حسین. (1390). «تحولات سوریه: ریشه ها و چشم اندازها»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه. سال هجدهم، شماره 3، صص.77-55.

-      اشرفی، اکبر، بابازاده جودی، سعید. (1394). «سیاست خارجی روسیه و آمریکا نسبت به بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل. سال هشتم، شماره 32، صص. 65-43.

-      اصولی، قاسم، رسولی، رویا. (1392). «روابط ایران و روسیه: فرصت­ها، چالش­ها و سازوکارهای بسط روابط»، فصلنامه سیاست خارجی. سال بیست و هفتم، شماره 1، صص.98-71.

-      باقری دولت آبادی، علی.(1393). «رویکرد نظری به علت توسعه روابط ایران و روسیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی تاکنون»، مطالعات اوراسیای مرکزی. دوره 7، شماره 1، صص.56-37.

-      پولاب، ام البنین.(1396). «قدرت نمایی میزبان نشست سوچی»، دیپلماسی ایرانی. قابل دسترس در:  www.irdiplomacy.ir/fa/page/1973561   

-      جعفری، علی­اکبر، ذوالفقاری، وحید. (1392). «روابط ایران و روسیه، همگرایی یا واگرایی؟»، مطالعات اوراسیای مرکزی. سال ششم، شماره 12، صص40-21.

-      دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، مرادی، منوچهر. (1394). «آمریکا و روابط جمهوری اسلامی ایران- فدراسیون روسیه»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 89، صص 91-65.

-      ذوالفقاری، مهدی و عمرانی، ابوذر. (1396). «تأثیر ظهور داعش بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش­های جهان اسلام. سال هفتم، شماره 2، صص95-69.

-      ربیعی، حسین، نقدی، جعفر، نجفی، سجاد. (1396). «بحران سوریه و امنیت ملی ایران از دیدگاه نظریه موازنه تهدید»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی. دوره 9، شماره 30، صص. 88-61.

-      رجبی، سهیل. (1391). «واکاوی جایگاه و نقش استراتژیک سوریه در مناسبات منطقه­ای و بین­المللی (با نیم نگاهی به تحولات اخیر در سوریه)»، فصلنامه پانزده خرداد. سال دهم، شماره 34، صص. 150-123.

-      رستمی، محمد رضا. (1394). «جریانات افراطی و تکفیری در منطقه و راهکارهای مقابله با آنها با توجه به نقش خاورمیانه­ای روسیه»، فصلنامه سیاست خارجی. سال بیست و نهم، شماره 1، صص. 122-97.

-      زرگر، افشین. (1392). «مواضع روسیه در قبال تحولات سوریه 2013-2011»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 82، صص. 80-53.

-      زهرانی، مصطفی و فرجی لوحه سرا، تیمور. (1393). «منابع بین­المللی راهبرد امنیت ملی 2020 فدراسیون روسیه»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 85، صص.95-67.

-      شیخ الاسلامی، محمد­حسن، و میثم بیکی. (1392). «واکاوی نقش آفرینی و سیاست های فدراسیون روسیه در قبال بحران سوریه»، فصلنامه آفاق امنیت. سال ششم، شماره 20، صص166.-137.

-      صادقی، سید شمس الدین، لطفی، کامران. (1395). «جایگاه راهبردی سوریه در معادلات نظامی- امنیتی روسیه»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 93، صص.122-99.

-      صادقی، سید شمس الدین، مرادی، سمیران. (1396). «تحلیل ائتلاف ایران و روسیه در پرتو بحران سوریه»، فصلنامه اوراسیای مرکزی. دوره 10، شماره 1، صص.170-153.

-      عباس­زاده فتح­آبادی، مهدی و مهدی­پور، میلاد. (1393). «انگیزه­های روسیه در پشتیبانی از دولت سوریه»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره 297، صص.33-20.

-      قربانی، مصطفی. (1392). «مروری بر مبانی حمایت روسیه از سوریه»، خبرگزاری فارس، قابل دسترس در:  www.farsnews.com/printable.php?nn=13920807000422

-      کوژانف، نیکولای. (2016). «نگاه­های روسیه و ایران در باب وضعیت خاورمیانه: آینده منطقه چگونه به نظر می­آید؟»، مؤسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس). صص.14-1.

-      کولایی، الهه، سلطانی­نژاد، الهه. (1395). «علل و انگیزه­های عملیات نظامی روسیه در سوریه»، فصلنامه مطالعات راهبردی. سال نوزدهم، شماره سوم، صص.136-115.

-      محمدی، مصطفی. (1391). «مثلث ایران، روسیه و چین در بحران سوریه»، پیام انقلاب. شماره 66.

-      نوری، علی­رضا. (1391). «اندیشه قدرت بزرگ و قمار سوریه»، تحلیل ماه موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران.

-      نیاکویی، سید امیر و بهمنش، حسین. (1391). «بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها»، فصلنامه روابط خارجی. شماره 4، صص. 135-97.

 

-      Adams, Simon. (2015), “Failure to Protect: Syria and UN Security Council”, Global Center for the Responsibility to Protect. No. 5.pp. 1-32.

-      Allcock, Simon. (2016), “Explaining Russia's Intervention in Syria in September 2015”, E-International Relations Students.  

-      Asseburg, Muriel& Wimmen, Heiko. (2013), “The civil war in Syria and the importance of international politics”, In: Marc v. Boemcken et al. (ed.): Peace Report 2013. LIT-Verlag.pp. 70-83.

-      Bagdonas, Azuolas. (2012) “Russia's Interest in the Syrian Conflict: Power, Prestige, and Profit”, European Journal of Economic and Political Studies (EJEpS), Vol. 5, No. 2. pp. 55-77.

-      Bajoria, Jayshree and Mcmahon. (2013), “The Dilemma of Humanitarian Intervention”, Global Policy Forum (GPF). Council on Foreign Relations.

-      Guzzini, Stefano. (1998), Realism in International Relations and International Political Economy, The Continuing Story of a Death Foretold, London and New York.

-      Hinnebusch, Raymond. (2012),“Syria: From Authoritarian Upgrading to Revolution”, International Affairs. No. 88. Vol. 1, pp. 95-113.

-      Malyshev, Dina. (2015)“Middle East Turbulence”, Journal World Economy and International Relations. No.10: pp.113-118.

-      Ozertem, Hasan Selim. (2015), “Russia's Shifting Strategy in Syria and its Implications for Turkish Foreign Policy”, International Strategic Research Organization, Policy Brief, No: 21.

-      Sandikli, Atilla & Semin, Ali. (2014), “The Syria Crisis and Turkey”, BILGESAM Publications. Wise Men Center for Strategic Studies, pp. 1-69.

-      Rogers, Paul and Reeve, Richard. (2015) “Russia's Intervention Implications for Western Engagement”, Oxford Research Group (ORG). pp. 1-5.

-      Waltz, Kenneth. (1979). Theory of International Politics, New York: Random House.