مداخله‌گری‌های آمریکا د خیزش ها یا انقلابهای 2011 خاورمیانه و سناریوهای دخالت آمریکا در سوریه

الموضوعات :

محمد علی خسروی ¹ , رقیه مهاجری ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای

تاريخ الإرسال : 15 السبت , رجب, 1434 تاريخ التأكيد : 10 الإثنين , ذو القعدة, 1434 تاريخ الإصدار : 16 الأحد , ذو القعدة, 1434

الکلمات المفتاحية: آمریکا, خاورمیانه, انقلاب‌‌, مداخله‌گری, سوریه,

ملخص المقالة :

راهپیمایی‌های مردم تونس در ماه‌های پایانی سال 2010 میلادی که در اعتراض به نامطلوب بودن شرایط اجتماعی و اقتصادی، وجود فقر و نابرابری، گسترش فساد و بیکاری، نقض گسترده آزادی‌های سیاسی و فقدان سازوکار تحقق مردم‌سالاری بود به سرعت به سایر کشورهای عربی مانند مصر، لیبی، بحرین و یمن رسید و به جز بحرین، براندازی دیکتاتورهای این کشورها را در پی داشت. هر چند نوع مداخله آمریکا در خیزش های هر یک از این کشورها متفاوت بوده و هدف اساسی آن، انحراف خیزش ‌هایمردمی و حفظ منافع خود در منطقه استراتژیک خاورمیانه بود. تلاش برای حفظ حکومت بحرین از طریق سرکوب انقلابیون، نفوذ در انقلاب مردم یمن و حفظ ساختار سیاسی قبلی و جایگزینی فرد مورد نظر خود به جای عبدالله صالح، مداخله نظامی در لیبی، جلوگیری از حضور پرقدرت اسلام‌گرایان در تونس و استفاده از بقایای رژیم گذشته مصر در ساختار فعلی این کشور از مهم‌ترین اقدامات آمریکا در برخورد با انقلاب‌های اخیر خاورمیانه بوده است. در این میان سوریه که طی دو سال گذشته با ناآرامی و بحران مواجه بوده است، تنها کشور عربی است که در محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی قرار دارد. نظر به حمایت قاطعانه روسیه و چین از سوریه در شورای امنیت سازمان ملل متحد، به نظر نمی‌رسد که آمریکا بتواند از مداخله‌گری نظامی در این کشور استفاده کند. گزینه‌‌های محتمل مداخله آمریکا در سوریه عبارت خواهند بود از؛ اعطای کمک‌‌های مالی و نظامی به مخالفان حکومت بشار اسد، تشدید تحریم‌‌های اقتصادی علیه این کشور و حامیانش، دامن زدن به اختلافات مذهبی و حزبی و بالاخره نفوذ در گروه‌‌های مخالف و شناسایی نیروها و افرادی که در برنامه‌‌های آتی به آمریکا کمک کنند.

المصادر:

منابع

- احمدی، سید عباس و محمدرضا حافظ‌نیا (1389)، «موانع و شیوه‌های بازدارنده تجدید حیات شیعه در جهان»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه‌شناس، سال هشتم، شماره 30.

- اخوان کاظمی، مسعود و سارا ویسی (1391)، «علویان سوریه؛ از شکل‌گیری تا قدرت‌یابی»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعه‌شناسی، سال دهم، شماره 38.

- حافظ‌نیا، محمدرضا (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی.

- خبرگزاری آفتاب (1391)، «سفر هیأت اخوان‌المسلمین مصر به آمریکا»، کد مطلب 151008، 17 فروردین 1391، قابل دسترسی در سایت؛ www.aftabnews.ir.

- سلیمانی، رضا (1391)، «رویکرد تئوریک به سیاست آمریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در خاورمیانه»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال اول، شماره 2.

- مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست‌ جمهوری (1391)، «بیداری اسلامی: واکاوی نقش آمریکا در انقلاب‌های خاورمیانه و شمال آفریقا»، 22 آبان 1391، قابل دسترسی در سایت؛ www.nahad.gov.ir.

- مصلی‌نژاد، عباس (1391)، «هویت‌یابی شیعیان و ژئوپلیتیک نوین خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم، شماره اول.

- نیاکویی، سید امیر (1390)، «تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا: ریشه‌ها و پیامدهای متفاوت»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 4.

- نیاکویی، سیدامیر، و بهمنش، حسین (1391)، «بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 4.

- “A more secure world: our shared Responsibility”, Report of the High-level Panel on Threats, Challenges and Change, A/59/565, 2 December, 2004.

- Arieff, Alexis (2012), "Political Transition in Tunisia", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RS1666, 18 June 2012, Available at: www.crs.gov.

- Behr, Timo and Mike Altola (2011), "The Arab Uprising: Causes, Prospects and Implications", The Finnish Institute of International Affairs (FIIA), FIIA Briefing Paper 76, March 2011.

- Blanchard, Christopher (2011), "Libya: Unrest and U.S. Policy", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL33142, 18 March 2011, Available at: www.crs.gov.

- Blanchard, Christopher (2012), "Libya: Transition and U.S. Policy", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL33142, 18 October 2012, Available at: www.crs.gov.

-BP (2011), "BP Statistical Review of World Energy", Available at: www.bp.com.

- BP (2012), "BP Statistical Review of World Energy", Available at: www.bp.com.

- Dalacoura, Katerina (2012), "The 2011 Uprising in the Arab Middle East: Political Change and Geopolitical Implications", The Royal Institute of International Affairs.

- Fitzgerald, Shawn (2011), "Military Intervention in Libya: Humanitarian Assistance or Inevitable Regime Change?", Massachusetts Institute of Technology, Department of Political Science, 17.478, Military Intervention Term Paper, 12 December 2011,

- Katzman, Kenneth (2012), "Bahrain: Reform, Security, and U.S. Policy", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, 95-1013, 6 November 2012, Available at: www.crs.gov.

- Sharp, Jeremy (2012a), "Yemen: Background and U.S. Relations", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL34170, 1 November 2012, Available at: www.crs.gov.

- Sharp, Jeremy (2012b), "Egypt: Background and U.S. Relations", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL33003, 13 September 2012, Available at: www.crs.gov.

- Sharp, Jeremy and Christopher Blanchard (2012), "Armed Confilict in Syria: U.S. and International Response", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL33487, 21 August 2012, Available at: www.crs.gov.

- Sharp, Jeremy (2011), "Unrest in Syria and U.S. Sanctions Against the Asad Regime", Congressional Research Service (CRS), Report for Congress, RL33487, 9 August 2011, Available at: www.crs.gov.

- Smith, Ben (2011), "The Arab Uprisings", House of Commons Library, UK International Affairs and Defense, Research Paper, 11/73, 15 November 2011.

- Terrill, Andrew (2011), "The Arab Spring and the Future of U.S. Interests and Cooperative Security in the Arab World", 2 August 2011, Available at: www.strategicstudiesinstitute.army.mil.

- World Bank (2012), "World Development Indicators 2011".