تاثیرات بهار عربی و انقلاب‌‌های رنگی در آسیای مرکزی و قفقاز

الموضوعات :

حبیب اله ابوالحسن شیرازی ¹

1 - دانشیار دانشکده‌ علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاريخ الإرسال : 20 الثلاثاء , شعبان, 1433 تاريخ التأكيد : 20 الثلاثاء , محرم, 1434 تاريخ الإصدار : 07 الخميس , صفر, 1434

الکلمات المفتاحية: بیداری اسلامی, خاورمیانه, آسیای مرکزی و قفقاز, واژه‌گان کلیدی:بهارعربی, انقلاب‌‌های رنگی,

ملخص المقالة :

چکیده خیزش‌های عربی که از تونس آغاز و به مصر، مراکش، اردن، لیبی، سوریه، یمن و بحرین گسترش یافت، سوالات مختلفی را به ذهن متبادر نمود که آیا این خیزش‌ها می تواند به سایر مناطق جهان سرایت نماید؟ امکان بروز ناآرامی در دراز مدت در اورآسیا به طور عام و در آسیای مرکزی و قفقاز به طور خاص، نگرانی‌های جدی درباره وقوع خیزش‌های مشابه علیه رژیم‌های سیاسی حاکم در این مناطق ایجاد کرده است. خیزش‌های عربی منتهی به تاسیس رژیم‌های استبدادی و وضعیتی خواهد شد که مانع از توسعه جامعه آنها می شود. شباهت‌هایی میان جوامع کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی و جوامع عربی وجود دارد که فساد فراگیر، فقدان فضای سیاسی رقابتی و فاصله میان غنی و فقیر از آن جمله است. همچنین وقوع انقلاب‌های رنگی در برخی از کشورهای مشترک المنافع بازمانده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان حادثه‌ای غیرمترقبه در هزاره سوم تلقی گردید. تحولات گرجستان در سال 2003 که به انقلاب مخملی یا گل رز معروف شد بدان جهت بود که تغییر دولت گرجستان توسط مخالفان را بدون خونریزی شامل شد و دگرگونی‌هایی را در عرصه اوراسیا بوجود آورد. یک سال بعد ویکتور یوشچنکو با کسب 52 درصد آراء به ریاست جمهوری اوکراین انتخاب و رهبری انقلاب نارنجی را به عهده گرفت. در سال 2005 با وقوع انقلاب لاله‌ای در قرقیزستان، مجموعه انقلابهای رنگی در کشورهای مشترک المنافع اوراسیایی کامل گردید. تحولات سه کشور فوق گرچه در موضوعاتی همچون نارضایتی عمومی مردم از اوضاع اقتصادی کشور و کنار گذاشتن نسل نخبگان سابق به یکدیگر شباهت داشتند اما از نظر انگیزه‌های واقعی ناراضیان و نحوه خاتمه بحران‌ها هر کدام با یکدیگر تفاوت‌هایی داشتند که باید به طور دقیق بررسی گردند. این مقاله در صدد پاسخگویی به این سوالات است که بهارعربیچراوچگونهاتفاقافتاد؟ تاثیراتبهارعربیدرآسیایمرکزی و قفقازچگونه قابل بررسی و تحلیل است؟ همچنین این مقاله به بررسی چگونگی پیدایش انقلاب‌های رنگی در اوراسیا، علل و عوامل تأثیرگذار در تحولات گرجستان، اوکراین و قرقیزستان خواهد پرداخت.

المصادر:

منابع

- آلترمن، جان و آندرانیک میگرانیان، آلکسی مالاشنکو،سرگئی مارکدونوو، سوفیان زموخوو، دیمیتری سیز، مارک کاتز، توماس کاروترز، (1390)، معنای بهار عربی برای روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز، سایت دیپلماسی ایرانی

- ابوالحسن شیرازی، حبیب اله(1385)، پیدایش انقلاب های رنگی در اوراسیا، فصلنامه دانشنامه، شماره 63

- ابوالحسن شیرازی، حبیب اله(1386) کالبد شکافی انقلاب های رنگی، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم سیاسی و روابط بین الملل، شماره1

- ابوالحسن شیرازی، حبیب اله(1386)، از انقلاب نارنجی تا انقلاب آبی در اوکراین، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 58

- ابوالحسن شیرازی، حبیب‌اله( 1387)، تاثیر راهبرد آمریکا در انقلاب‌های رنگی اوراسیا، فصلنامه انجمن علوم سیاسی، شماره 1

- امیراحمدیان، بهرام(1384)، افسانه‌انقلاب‌های رنگی، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

- ایراس، خطر سرایت بهار عربی بهآسیای مرکزی، 28/10/1390

- ایران شرقی، تحلیل ژئوپلتیکی موج بیداری اسلامی، 6/9/1390

- بشیریه، حسین، (1382)، آموزش دانش سیاسی، مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی، چاپ سوم، تهران، نگاه معاصر.

- بهمن، شعیب، (1388)، انقلاب‌های رنگی و انقلاب اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

- جمعی از نویسندگان، (1389)، گذر از فتنه، 88 جلد اول (تحلیل و بررسی دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و حوادث پس از آن)، تهران، معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه.

- کولایی، الهه، (1384)، افسانه‌انقلاب‌های رنگی، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

- روزنامه‌ رسالت، مورخه 2/9/1388.

-http://www.strategicreview.org

-http://islamtimes.org

-http://www.fa.wikipedia.org/wiki/