بررسی تحلیلی مبناگرایی در معرفت شناسی لورنس بونجور
الموضوعات : پژوهشهای معرفت شناختی
عیسی موسی زاده
1
(دبیر تحریریه نقد و نظر)
مهدی عباس زاده
2
(عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)
الکلمات المفتاحية: معرفت, توجیه, مبناگرایی, بونجور, انسجام‌گرایی,
ملخص المقالة :
دست‌آوردها و جریان‌های مختلف بوجود آمده در حوزه‌های مختلف فکری و فلسفی در دوران معاصر، باعث توجه و گرایش به روشهای توجیهی‌ای مانند انسجام‌گرایی شده است که سرانجام‌شان تسلیم شدن در برابر نسبی‌گرایی و در نتیجه تخریب ارزشها و ملاکهای بشری در همه حوزه‌ها و بالمآل اومانیسم‌های مدرن و واگذاری انسان به حال خود یعنی خود‌محوری یا نهایتاً جامعه‌محوری است. مبناگرایی مهم‌ترین، جدی‌ترین و پرسابقه‌ترین رویکرد در برابر این جرایان است. پژوهش حاضر با هدف توجه، تقویت و غنا بخشیدن به رویکرد مبناگرایی و با روش توصیفی_تحلیلی به بررسی تحلیلی مبناگرایی در اندیشه لورنس بونجور پرداخته است. نگارندگان به این نتیجه رسیدند که بونجور با تاکید بر امکان مواجهه مستقیم بین واقعیت غیر مفهومی و مفاهیم توصیف کننده آن واقعیت از مبانی تجربی دفاع کرده و با پذیرش نقش توجیهی شهود عقلی به نوعی عقل‌گرایی گرایش دارد، ولی از آنجه که امکان خطا را در باورهایی مبنایی نفی نمی‌کند، در مبناگرایی خود یک اعتدال گرای کامل است.
بونجور، لورنس (1384)، به سوی دفاع از مبناگرایی، ترجمه رضا صادقی، در فصلنامه ذهن، شماره 24، ص3-28.
بونجور، لورنس (1382)، دفاع از خرد ناب، ترجمه رضا صادقی، قم: انتشارات مهر خوبان، چاپ اول.
بونجور، لارنس (1391)، مسائل و نظریههای ادراک حسی در فلسفه معاصر؛ مسائل معرفت‌شناختی ادراک حسی، ترجمه یاسر پور اسماعیل، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت.
عظیمی‌دخت شورکی، سید حسین (1384)، اصالت همبستگی لورنس بنجور و معرفت‌شناسی باور تجربی، در فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، شماره43، ص9-34.
BonJour, Laurence (1978), A Critique of Foundationalism, reprinted in: The Theory of Knowledge edited by Louis Pojman, California: Wadsworth, Inc. 1993, pp.214- 226.
BonJour, Laurence (2009), Epistemology: Classic Problems and Contemporary Responses, Second Edition.
BonJour, Laurence (1985), The Structure of Empirical Knowledge, Cambridge, MA: Harvard University Press.
_||_