اولویت بندی معیارهای ناکارایی شعب بانک ملی در ایران

الموضوعات :

علی طاهری ¹ , مهدی زاهد غروی ² , حمید آسایش ³

1 - گروه علوم اقتصادی،واحدالیگودرز،دانشگاه آزاد اسلامی،الیگودرز،ایران
2 - گروه اقتصاد، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، لرستان ایران
3 - گروه اقتصاد، دانشگاه آیت الله بروجردی،لرستان،ایران

تاريخ الإرسال : 18 الأحد , ذو الحجة, 1443 تاريخ التأكيد : 22 الأحد , صفر, 1444 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444

الکلمات المفتاحية: تحلیل سلسله مراتبی, سودآوری, ناکارایی, کاهش ریسک, واژه‌های کلیدی: بانک,

ملخص المقالة :

چکیدهدر زمینه کارایی و بهره وری سیستم بانکی ، تحقیقات مختلفی انجام شده است و مدل‌های مختلفی برای بررسی میزان ناکارایی بانکها وجود دارند. این تنوّع در مدل‌ها به‌دلیل ماهیّت مفهوم کارایی، به‌ویژه مرزهای نامشخص آن و به‌دلیل مفهوم‌سازی‌های متنوع کارایی سازمانی است. برخی از رویکردهای محاسبه ناکارایی براساس اهداف بانکها عبارتند از: مدل هدف، مدل سیستمی و مدل عدم کارایی. اما تحقیقات با دیدگاه جامع در زمینه ناکارایی شعب بانکی، یافت نشده است، در این تحقیق از همه رویکردهای در اختیار متخصصان شعب بانکی دارای تحصیلات و تجربه استفاده شده است. زیرا بکارگیری یک معیار واحد، برای شعب بانک مناسب نیست و هیچ معیار واحدی وجود ندارد که بتواند همه فعالیت های شعب بانک ها را تامین کند. لذا ضمن شناسایی معیارها و شاخص های آن با نظر متخصصان بانکی غربال شدهاند. این تحقیق براساس نظر خبرگان بانکی و تجزیه و تحلیل با روش دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتبی به این نتیجه رسیدند که نسبت های سود سپرده ها به سود تسهیلات پرداختی شعبه، دارایی شعب به درآمد حاصل از تسهیلات، مطالبات معوق و سررسید گذشته به کل مانده تسهیلات شعبه، نسبت وجوه آماده به وام به کل سپرده های شعبه، نسبت کل مطالبات نامطلوب به کل تسهیلات شعبه و نسبت نقدینگی به مجموع دارایی های شعبه، به ترتیب عدم کارایی شعبه را نشان می دهند و بانک ملی به دنبال اهداف مشابه اهداف بانک های متعارف می باشند که شامل سودآوری توام با کاهش ریسک های بانکی می باشند.

المصادر:

فهرست منابع 
آذر، عادل، رجب زاده ، علی ، 1381، تصمیم گیری کاربردی ، تهران ، نگاه دانش
اسلامی بیدگلی ، غلامرضا، کاشانی پور، محمد، 1383 ،  مقایسه و ارزیابی روش های سنجش کارائی شعب بانک و ارائه الگوی مناسب ،  مجله بررسی های حسابداری و حسابرسی ،  شماره 38 ،  3-27 
اشرف‌زاده، سیدحمیدرضا، مهرگان نادر، 1378، اقتصادسنجی پانل دیتا، انتشارات دانشگاه تهران
اصغریان، سولماز،  حسین زاده لطفی، فرهاد، کاظمی پور، حامد، 1394، کارایی کلی و دو مرحله ای شعب بانک به کمک مجموعه مشترک وزن با روش فازی، تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضیات کاربردی،  دوره  12 , شماره  2 (پیاپی 45) ، 89 -108 
  امام وردی،  قدرت الله ، احمدی، برزان، (1387)، اندازه گیری کارایی شعب بانک های ایران مطالعه موردی منطقه 4 بانک تجارت. فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 2، شماره 4،
امامی میبدی، علی، 1379، اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری موسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی
امیری ،  هادی،  رئیس صفری،  مجتبی، 1384، بررسی کارآیی بانکهای تجاری در ایران و عوامل نهادی مؤثر بر آن ،  جستارهای اقتصادی
امیری،  حسین، 1397، ارزیابی کارایی بانک‌های منتخب در ایران و ارتباط آن با متغیرهای درون بانکی و کلان اقتصادی، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 7، شماره 26، 114-89
 امیری، حسین، 1397، ارزیابی کارایی بانک های منتخب در ایران و ارتباط آن با متغیرهای درون بانکی و کلان اقتصادی، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایرانریال سال 7، شماره 26 
بافنده زنده ، علیرضا،  رفیعی،  سمیرا ،1394، ارزیابی کارایی سازمانی بر اساس تلفیق «کارت امتیازی متوازن» و «تحلیل پوششی داده های فازی» (مطالعه موردی: شعب بانک سپه شهر تبریز)، مدیریت بهره وری (فراسوی مدیریت) ، دوره  9 ،  شماره  34 ، 175 - 200 .
بحیرایی، علیرضا، حامدی، رضا، علی نیا، حمیرا ،  صنایعی، یاسمن، 1399، مدل‌سازی کارآیی بانک‌ها به روش داده‌های پوششی و برنامه‌نویسی ژنتیک  ، نشریه اقتصاد بانکداری ، دوره ۹، شماره ۳۱ 
برادران حسن زاده، رسول، نژاد ایرانی، فرهاد، لطف اللهی حقی ، ماهرخ ، 1388 ، بررسی تطبیقی تاثیر معیارهای عملکرد مالی بر تصمیم گیری مدیران بانکها دولتی و غیردولتی با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی،  فراسوی مدیریت، سال سوم، شماره 11، 211-185
پناهیان ، حسن، ابیاک، حسن، 1392، تبیین اثرات ریسک بر کارایی بانک ها با استفاده از محاسبه ی کارایی به روش تحلیل پوششی داده ها، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، سال 4، شماره 17
پورحسن ، مائده، احمدی ، سید محمد مهدی، نوبخت ، جواد، 1397، بررسی عوامل موثر بر استفاده کارا از منابع (کارایی درونی) در صنعت بانکداری ایران ، اقتصاد کاربردی، دوره 8، شماره 24، 49-58
پورکاظمی، محمد حسین، غضنفری، سید حسن، 1384، ارزیابی کارایی کارخانجات قند کشور ' به روش تحلیل پوششی داده ها، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران ، سال هفتم، شماره 22، 90-69
ترخانی، عطیه ،  نظری،  عظیم ، نیلوفر، پریسا ، 1399، بررسی عوامل مؤثر بر کارا 1-41یی صنعت بانکداری ایران (روش دو مرحله‌ای سیمار و ویلسون)، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 65،
جعفرنژاد احمد، شاوردی میثم، اکبری مهسا، 1389، به کارگیری روش های تحلیل سلسه مراتبی فازی، تاپسیس و وایکور جهت ارزیابی عملکرد بانک های خصوصی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن، نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، سال نهم، شماره 24
حجازی، رضوان، حسینی، عارفه، 1389، مقایسه رابطه ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادی با معیارهای حسابداری در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهشنامه اقتصادی
حسین زاده بحرینی، محمد حسین، ناجی میدانی، علی اکبر، چمانه گیر، فرشته، 1387، مقایسه کارایی اقتصادی بانک های خصوصی و دولتی در ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی  فراگیر داده ها، مجله داتش و توسعه  علمی و پژوهشی، سال پانزدهم، شماره 25
حقیقت، جعفر، نصیری، ناصر، 1382، «کارایی سیستم بانکی با کاربرد تحلیل پوششی داده‌ها»، فصلنامه پژهش‌های اقتصادی، شماره 9و10، 
ختایی، محمود، عابدی فر، پژمان، 1379، تخمین کارایی فنی صنعت بانکداری در ایران، فصلنامه پژوهش های اقتصادی
خدیور، آمنه، محمدی، زهرا، 1394، طراحی سیستم پشتیبان تصمیم برای رتبه بندی شعب بانک (مطالعه موردی: بانک تجارت)، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 7 ، شماره 2 
خلیلی عراقی، مریم، عایقلی، منصوره، محمدی ، جواد، 1392، بررسی توان پیش بینی درآمد بالقوه مشتریان در مقابل سابقه اعتباری آنها جهت بازپرداخت تسهیلات دریافتی در بانک ملت (مطالعه موردی بانک ملت استان زنجان)، مطالعات کمی در مدیریت ، سال چهارم، شماره دوم، ت154-127
داودی، پرویز، صمصامی، حسین، 1388، پول و بانکداری، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
دروری، هما، امینی، محمدباقر،  (1398) ، سنجش کارایی نسبی و رتبه بندی شعب بانکها، رویکرد پنجره ای: مطالعه موردی استان زنجان، فصلنامه اقتصاد مالی، سال سیزدهم ،  شماره 48
  دژپسند، فرهاد ، امینی ، علیرضا ، احمدی کبیر ، مهدی، (1398)، تحلیل عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل:مطالعه موردی بانکهای منتخب تخصصی و تجاری دولتی و خصوصی ایران ، فصلنامه اقتصاد مالی، سال سیزدهم ، شماره 49
دهقانی، محمد علی، 1390، ساختار و عملکرد صنعت بانکداری ایران، رساله دکترای اقتصاد ، دانشگاه تربیت مدرس
رضایی، جواد، 1382، ارزیابی کارایی نواحی یازده گانه راه آهن جمهوری اسلامی ایران به روش تحلیل پوششی داده ها، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه شهید بهشتی
رمضانیان ،محمدرحیم ، یاکیده،  کیخسرو ، اخوان دیلمی،  لعبت ، 1398، بررسی کارایی مدیریت بانک‌ها با استفاده از تکنیک DEA (مطالعۀ موردی شعب مختلف بانک‌های تهران)، نشریه مدیریت بهره وری، دوره 13، 2(49) ، 123-144
رنجبر، همایون، فروتن، فرناز، رجبی، مصطفی، (1388)، برآورد کارایی هزینهزای شعب بانک تجارت استان اصفهان و عوامل  مؤثر بر آن، فصلنامه مدلسازی اقتصادی (سال سوم، شماره 3 (9)
زراء نژاد، منصور، یوسفی نژاد حاجی آباد، رضا، 1388، ارزیابی بهره ور ی عوامل تولید بانک مسکن با استفاده از شاخص بهره وری مالم کوییست، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 2
سایت رسمی بانک ملی ایران http://www.bmi.ir
شجاع، تقی، ناصری، سید هادی، فرجی، حمید رضا، 1389، تحلیل کارایی عملکرد مدیریت بر پایه مرز کارایی و ناکارایی در DEA  مطالعه موردی: شعب منتخب بانک ملی ایران، فصلنامه مدیریت  پژوهشگر، سال هفتم، شماره 18
شعبانی جفرودی، ثریا ، محمدی فرد، فاطمه سادات ، آسایش،  حمید، 1391، بهره وری ومدیریت ریسک عملیاتی ، انتشارات کتب دانشگاهی
  شهرستانی، حمید، قبادی، صغری، (1387)، تاثیر ادغام بر کارآیی بانک ها در ایران، اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه،  فصلنامه اقتصاد مالی، دوره  2، شماره  5  
طیبی، سید کمیل، امیدی نژاد، محمد، مطهری نژاد، عباس، 1388، مقایسه کارایی بانک های خصوصی با بانک های  دولتی به روش پارامتر، فصلنامه پژوهش اقتصادی ایران، شماره 41
عالم تبریز، اکبر، رجبی پور میبدی، علیرضا، زارعیان، محمد، 1388، بررسی کارکرد تکنیک تاپسیس فازی در بهبود سنجش کارایی شعب بانک ها با استفاده از تکنیک DEA، مدیریت صنعتی، دوره 1، شماره 3، 99-118
عباسقلی پور، محسن، 1389، عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد بانک ها، بانک و اقتصاد، شماره 106 
علی زاد صانع،نیلوفر 1378، ارزیابی کارایی سیستم بانکی با استفاده از متدولوژیتحلیل پوششی داده ها مورد پژوهی شعب بانک صادرات ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه الزهراء دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد
عیسوی، محمود، تاری، فتح اله، انصاری سامانی، حبیب، عموزاد خلیلی، حسن ، (1397)، رابطه بین شاخص های ثبات با کارایی فنی بانک های ایران - ) طی سال های 1391-1395) ،فصلنامه اقتصاد مالی،  سال دوازدهم ، شماره 44
فاتحی، زمانعلی، شرفی، فائزه، 1390، نقش مدیریت شعب در تحقق اهداف بانکهای دولتی وچالش های مرتبط با آن،اداره تحقیقات و کنترل ریسک بانک سپه
  کردبچه، جمید، (1390)، تخمین شبه پارامتریک استوار در تعیین عوامل ناکارایی در نظام بانکی ایران : روش بوت استرپ، مجله تحقیقات اقتصادی ایران، 95 
لنگرودی، حسین، 1381، اندازه گیری بهره وری در واحدهای بانکی مطالعه موردی بانک کشاورزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دهم، شماره 39
مجتهد، احمد، حسن زاده، علی، 1384، پول و با نکداری و نهادهای مالی،تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی ایران
موتمنی علیرضا، جوادزاده محمد، تیزفهم مهدی، 1389، ارزیابی عملکرد راهبردی بانک ها، مطالعات مدیریت راهبردی، 11:141-159.‏
موسویان، سید عباس، 1380، بانکداری اسلامی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، 
نادری کزج محمود، صادقی حسین،1382،  بررسی کارآیی بانکداری بدون ربا در کشورهای مختلف و مقایسه‎ ‎بانکهای غیر ‏ربوی با بانکهای ربوی در جهان با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها‎ ‎مجله پژوهش های‎ ‎اقتصادی مدرس - ‏شماره 9و10
نعمتی، مهرداد ، طباطبایی ، سید علی اکبر، 1396، تعیین عوامل مؤثر بر ناکارایی هزینه در بانک ها )مطاله موردی: بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران(، فصلنامه اقتصاد مالی سال 31، شماره 13
  نعمتی، مهرداد، طباطبایی، سید علی اکبر، (1395)، تعیین عوامل موثر بر ناکارایی هزینه در بانک ها ( مطالعه موردی : بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار) ، فصلنامه اقتصاد مالی، سال 10، شماره 26
نوری بروجردی، پیمان، جلیلی، محمد، مردانی، فاطمه، )1389(، بررسی تاثیر تمرکز و سایر عوامل موثر در صنعت بانکداری بر سودآوری بانک های دولتی، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 5
هادیان، ابراهیم، عظیمی حسینی، آنیتا،1383، محاسبه کارایی نظام بانکی در ایران با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده  ها
هاشم زاده همایونی، سیده آناهیتا، 1389، بررسی و الویت بندی شاخصهای ارزیابی عملکرد بانک پاسارگاد با استفاده از مدل کارت امتیازی متوازن و تحلیل سلسله مراتبی فازی، یان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان
الوانی، سید مهدی ،  جندقی،  غلامرضا ،  رییس صفری ،  مجتبی ،  1389 ،  طراحی و تبیین سیستم ارزیابی عملکرد شعب بانک ها با توجه به محرک های کلیدی اقتصاد مطالعه موردی شعب بانک سپه ،  مدیریت فرهنگ سازمانی ،  سال هشتم ،  شماره بیست و دوم ،  51-68
الوانی، سید مهدی ، 1379 ، مدیریت عمومی، تهران، نشر نی ،  چاپ چهاردهم 
یوسفی حاجی آباد، موسیوند، زهره ، خوشنویس، مریم، 1396، بررسی اثرات متقابل ریسک، ناکارایی و انباشت سرمایه در نظام بانکداری ایران، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال بیست و دوم ، شماره 73  

Asayesh, h, hosseini nasab, s.e, sahabi, b., 2015, comparing technical efficiency in Iranian public and private banks with SFA in 2006-2009, International of review in life sciences, volume 5, Issue7
Barth, J.R., Caprio, G., Levine , R., 2004 , Bank Regulation and Supervision : What Works Best? , Journal of Financial Intermediation, No 13 , 205-248
Bay yurt, N., 2013, Ownership Effect Decision Making Approaches on Foreign and DomesticTurkish Banks, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 99 , 919 – 928
Bonin , J., Hasan, I., Wachetel, P., 2005, Bank performance Efficiency and Ownership in transition Countries, Journal of Banking & Finance, No 29, 31-53
Chiang Lee C., Fen M.,Hsieh b, Yang, S.j.,2014, The relationship between revenue diversification and bank performance: Do financial structures and financial reforms matter?, Japan and the World Economy 29 , 18–35
  Cornet , M.M., Guo , L., Khaksari,S., Tehranian, H., 2010, The Impact of State owner ship on performance Differrence in privately – Owned Versus State-Owned Banks: An International Comparison, Journal of financial Intermediation, no 19, 74-94
  Cornet, M.M., Guo, L., Khaksari, S., Teranian , H., 2005, The impact of Corporate Governance on performance differences in privately- owned versus state-owned nanks: An international comparison , Southern Illonois university ar carbondale
  Delis, M., Iosifidi, M., & Tsionas, M. G. (2017). Endogenous bank risk and efficiency. European Journal of Operational Research, 260(1), 376-387
Dimova, D., 2004, The Benefits of privatizing bank to Strategic Foreign Investment : A Survey of Centeral andvEastern Europe, Standford university
  Efthymios G. Tsionasa, Sarantis E.G., Lolosb, 2003, The performance of the Greek banking system in view of the EMU: results from a non-parametric approach, Dimitris K. Christopoulosb, Economic Modelling , 20. 571_592
Fujii, H., Managi, S., Matousek R., 2014, Indian bank efficiency and productivity changes with undesirable outputs: A disaggregated approach, Journal of Banking & Finance 38, 41–50
Gopal, M.; Dev, S. 2006, Productivity and Profitability of Select Public Sector and Private SectorBanks in India: An Empirical Analysis, The ICFAI Journal of Bank Management, Vol.5, No.4, 59‐67.
Halk,s, George E Dimitrios S. . and Salamouris . 2004. EfficiencyMeasurement of the Greek Commercial Bank with the Use of Financial Ratios: a DEA Approach. Management Accounting Research. 152. 201-224
Harris , T., (2015), Credit scoring using the clustered support vector machine, Expert Systems with Applications 42, 741–750
http://www.cbi.ir
http://www.sid.ir
Jiang, C., Yao, S., Feng G.,2013, Bank ownership, privatization, and performance: Evidence from a transition country, Journal of Banking & Finance, 37 , 3364–3372
Kumar S., Gulati, R., 2010, Measuring efficiency, effectiveness and performance of Indian public sector banks, International Journal of Productivity and Performance Management, Vol. 59 Iss: 1, 51 – 74
La porta, r., Lo Pez-de-silances, F., shlefer, A., Vishny, R.W., 2002, Investor Protection and Coparate Valuation, Journal of Finance, No 57, 1147-1170
Lee J., Y., Kim, D., 2013, Bank performance and its determinants in Korea, Japan and the World Economy 27, 83–94
Moradi-Motlagh Amir, Salman Saleh Ali, Abdekhodaee Amir, 2011, Ektesabi Mehran, Efficiency, Effectiveness and Risk in Australian Banking Industry , World Review of Business Research Vol. 1. No. 3. 1-12
Nakane, M., Weintraub, D., 2005, Bank privatization and productivity:Evidence for Brazil, Journal of banking and finance, No 29, 2259-2289
Omran, M., 2006, privatization , State ownership and Bank performance in Egypt, Word Development , Vol 35, No 4,714-733
Raphael, G., 2013, Measuring efficiency, effectiveness and performance of Tanzanian commercial banks: A two stage analysis, European Journal of Business and Management , Vol.5, No.7
Roghanian, P ., Rasli, A, Gheysari, H., 2012 , Productivity Through Effectiveness and Efficiency in the Banking Industry,  Procedia - Social and Behavioral Sciences, 40 , 550 – 556
Secme, Y. N., Bayrakdaroglu, A., & Kahraman, C. 2009, Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS, Expert System with application, 36, 11699-11709
Siregar Reza, Akkharaphol, Chabchitrchaidol, 2013, Enhancing the Effectiveness of CMIM and AMRO: Selected Immediate Challenges and Tasks, ADBI Working Paper Series, No. 403.
Soleimani-damaneh, M., Zarepisheh, M., 2009, Linear transformations to decrease computational requirements of solving some known linear programming models, Annals of Operations Research, 17-21
  Stewart, C., Matousek, R., & Nguyen, T. N. (2016). Efficiency in the Vietnamese banking system: A DEA double bootstrap approach. Research in International Business and Finance, 36, 96-111.
Yang C., Liu H.M.,2012,  Managerial efficiency in Taiwan bank branches: A network DEA, Economic Modelling , No. 114, 450–461
Kamarudin  F., Fadzlan Annuar Md. S., Nassir, Mohamad Anwar , N.A., Hussain, H.I., (2019),Bank Efficiency in Malaysia a DEA Approach , , Journal of Central Banking Theory and Practice , V 8: I 1 
Batir , T.E., Volkman D.A. , Gungor, B., (2017), Determinants of bank efficiency in Turkey: Participation banks versus conventional banks, Borsa Istanbul Review , V 17, I 2
Belasri, S., Gomes, M., ijourlet, G., (2020), Corporate social responsibility and bank efficiency, Journal of Multinational Financial Management, V 54,
Chen, X., chengLu, C.(2020), The impact of the macroeconomic factors in the bank efficiency: evidence from the Chinese city banks, The North American Journal of Economics and Finance , Available online 28
Luo , Y., Tanna , S.,  De Vita a G., (2016), Financial openness, risk and bank efficiency: Cross-country evidence,  Journal of Financial Stability V 24,  132-148
Nguyen, T.L.A.,(2018), , Diversification and bank efficiency in six ASEAN countries, Global Finance Journal , V 37,  57-78
TuanDoan, A, LiLin, K, Doong, S.C., (2018), What drives bank efficiency? The interaction of bank income diversification and ownership, International Review of Economics & Finance, V 55, 203-219