ارائه الگوی روحیه مالیاتی با رویکرد تئوری زمینه بنیان

الموضوعات :

حامد ربیع بیگی ¹ (گروه حسابداری، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران)
رحمت الله محمدی پور ² (گروه حسابداری، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران)
ایرج نوروش ³ (گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
رضا صالحی ⁴ (گروه آمار و ریاضی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران)

تاريخ الإرسال : 15 الخميس , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 22 الأحد , ذو القعدة, 1444 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: H21, واژه‌های کلیدی: مالیات, روحیه مالیاتی, موسسات رسمی, موسسات غیر رسمی, تئوری زمینه بنیان طبقه بندی JEL : F38 H26, H71,

ملخص المقالة :

چکیده مالیات یک جنبه اساسی از زندگی مدرن است. بودجه هایی که دولت ها از مالیات بدست می آورند، برای ارائه خدمات ضروری و کالاهای عمومی، پرداخت می شود. لذا تمایل افراد به پرداخت مالیات، نقش مهمی در ایجاد رفاه اقتصادی و اجتماعی هر کشوری دارد. این مطالعه با هدف ارائه الگوی روحیه مالیاتی با رویکرد تئوری زمینه بنیان انجام شده است. رویکرد این پژوهش ترکیبی از روش های کمی و کیفی است که در بخش کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد مدل خود را ارائه می دهد و در بخش کمی از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی شامل 12 نفر از خبرگان و نخبگان سازمان امور مالیاتی و نخبگان دانشگاهی با تجربه بالا انجام شد که با روش گلوله برفی انتخاب شدند و از مصاحبه، برای گردآوری داده‌های موردنیاز استفاده گردید. در بخش کمی نیز جامعه آماری بر اساس توصیه های استفاده از مدل های تاییدی 270 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان امور مالیاتی انتخاب شدند. داده‌های متنی پس از پیاد‌ه‌سازی با استفاده از سه مرحله متوالی کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند و درنهایت مدل پارادایمی پژوهش تدوین شد. نتایج نشان می‌دهد که الگوی روحیه مالیاتی حول مقوله محوری فضای مجازی، دموکراسی و تبلیغات قرار دارد که تحت تأثیر شرایط علی شکل می‌گیرد. این فرآیند با شرایط علی آغاز می‌گردد و موجب شکل‌گیری مقوله محوری می شود که با استفاده از راهبردها به تقویت روحیه مالیاتی کمک می کنند و پیامد آن بهبود شاخص های اقتصادی، بهبود شاخص های اجتماعی و مبارزه با پولشویی است. عدم عدالت مالیاتی، چابک سازی و پیچیدگی قوانین مالیاتی نیز از شرایط مداخله‌گر بر الگوی روحیه مالیاتی است و فرهنگ سازی و برقراری عدالت مالیاتی از جمله راهبردهای تقویت روحیه مالیاتی محسوب می‌شوند

المصادر:

فهرست منابع

• اسداله زاده بالی، سید رستم، دامن کشیده، مرجان، هادی نژاد، منیژه، گرائی نژاد، غلامرضا، مومنی، صالیان، هوشنگ. (1398). نگرشی بر ارتباط میان بار مالیاتی و اثرگذاری آن بر اقتصاد پنهان در ایران (رهیافتی از الگوی .(ARDL اقتصاد مالی.13)49(، 131-152.


• حیدرزادی، حسین، خداپناه، مسعود، منتظرحجت، امیرحسین. (1401) بررسی عوامل تعیین کننده فرار مالیاتی در اقتصاد ایران با رویکرد اقتصادسنجی بیزین. پژوهشنامه مالیات؛ ۳۰ (۵۳) :۱۲۲-۹۷


• حیدری، رضا، حیدرپور، فرزانه، جهادنشاد، آزیتا(1399) شناسایی ریسک تمکین مالیات مشاغل با روش نظریه پردازی زمینه بینان، پژوهشنامه مالیات(45)93 : 89-118.


• رحمت الهی، حسین، حبیب نژاد، سید احمد، ایزدی، سلمان(1399) الگوی مطلوب تمکین مالیاتی در ایران: الگویی ترکیبی، پژوهشنامه مالیات،(45)93 : 155-181.


• کامیاب تیموری, رضا, کیقبادی, امیررضا, فرساد امان الهی, غلامرضا. (1400). شناسایی ریسک‌های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری Identify controllable risks of tax non-compliance with the structural equation modeling. اقتصاد مالی, 15(56), 269-302.


• مکیان، سید نظام الدین، توکلیان، حسین، نجفی فرا شاه، سید محمد صالح. (1398). بررسی اثر شوک مالیات‌های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. اقتصاد مالی.13)49(. 1-46.


• نجفی، سمیه، صالحی، اله‌کرم، امیری، هوشنگ.(1401). ارائه الگویی برای کشف تقلب مالیاتی بر اساس تیپ‌های شخصیتی مدیران مالی شرکتها با استفاده از رویکرد شبکه‌های عصبی. پژوهشنامه مالیات؛ ۳۰ (۵۳) :۹۶-۷۱

• ALASFOUR, F., SAMY, M. AND BAMPTON, R. (2016). “The determinants of tax morale and tax compliance: evidence from Jordan”. In Hasseldine, J. (Ed.), Advances in Taxation, Emerald Group Publishing, Bingley, pp. 125-171.


• ALM, J. A. T., B. (2011). “Do Ethics Matter? Tax Compliance and Morality”. Journal of Business Ethics, Vol. 101, pp. 635-651.


• AMAR, H. H. M. (2017). Exploring the Critical Success Factors of Virtual-Agile IT Projects: A Grounded Theory Study. International Journal of Innovation، Management & Technology،, 8(6), 427-434.


• ANDRIANI, L. (2016). “Tax morale and prosocial behaviour: evidence from a Palestinian survey”. Cambridge Journal of Economics, Vol. 40 No. 3, pp. 821-841.


• BRINK, W. D. A. P., T.M. (2016). The impact of culture and economic structure on tax morale and tax evasion: a country-level analysis using SEM”. in Hasseldine, J. (Ed.), Advances in Taxation (Advances in Taxation, , Vol. 23, Emerald Group Publishing, Bingley, pp. 87-123.


• ÇEVIK, S. (2016). “Tax morale and tax compliance in socio-political context”. in Aydin, M. and Tan, S.S. (Eds), Political Economy of Taxation,IJOPEC Publication, Istanbul, , pp. 37-57.


• CHAN, H. F., SUPRIYADI, M.W. AND TORGLER, B. (2018). “Trust and tax morale”, in Uslaner, E.M. (Ed.). The Oxford Handbook of Social and Political Trust, Oxford University Press, New York, NY, pp. 1-71.


• DELL’ANNO, R. (2009). “Tax evasion, tax morale and policy maker’s effectiveness”. The Journal of Socio-Economics, Vol. 38 No. 6, pp. 988-997.


• DWENGER, N., KLEVEN, H., RASUL, I. AND RINCKE, J. (2016). “Extrinsic and intrinsic motivations for tax compliance: evidence from a field experiment in Germany”. American Economic Journal: Economic Policy, Vol. 8 No. 3, pp. 203-232.


• EDMOND OFORI. (2020) Contribution of Tax Morale and Compliance Costs to Tax Compliance of Micro and Small Scale Enterprises in Ghana. International Journal of Arts and Commerce, (9)8: 33-52.


• FLINT, D. G. B. M. I. P. T. L. (2012). . A reviewer's guideto the grounded theory methodology in logistics and supply chain managementresearch. International Journal of Physical Distribution and Logistics Management، 794-803.


• Fotiadis, Konstantinos and Chatzoglou, Prodromos, (2021), Tax Morale: Direct and Indirect Paths between Trust Factors: Empirical Evidence from Greece, Journal of Economic Issues, 55, issue 4, p. 1066-1100


• Garson GD.2016, Partial least squares: regression & structural equation models. Asheboro (NC): Statistical Associates Publishers


• Gefen, D., Straub, D., & Boudreau, M.- C. (2000). Structural equation modeling and regression: Guidelines for research practice. Communications of the association for information systems, 4(1), 7.


• GOKSU, G. G. A. S., K.I. (2015). “Comparison of tax morale of Turkish and Spanish higher education students: the samples of Sakarya University and the University of Zaragoza”. Procedia – Social and Behavioral Sciences,, Vol. 186, , pp. 222-230.


• HALLA, M. (2012). “Tax morale and compliance behavior: first evidence on a causal link”. The B.E.Journal of Economic Analysis & Policy, Vol. 12 No. 1,, pp. 1-27.


• HALLSWORTH, M., LIST, J.A., METCALFE, R.D. AND VLAEV, I. (2017). “The behavioralist as tax collector: using natural field experiments to enhance tax compliance”. Journal of Public Economics, Vol. 148, pp. 14-31. .


• HORODNIC, A. V. A. W., C.C. (2018). “Informal payments by patients for health services: prevalence and determinants”. The Service Industries Journal, Vol. 38 Nos 11-12, pp. 841-855.


• HORODNIC, I. A. A. W., C.C. (2016). “An evaluation of the shadow economy in Baltic States: a tax morale perspective”. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, Vol. 28 Nos 2-3,, pp. 339-358.


• IBRAHIM, M., MUSAH, A. AND ABDUL-HANAN, A. (2015). “Beyond enforcement: what drives tax morale in Ghana?” Humanomics, 31(4): 399-414.


• KAZI ABDUL, M. A. K. M., FARHANA AND G M OMAR FARUQUE, CHOWDHURY (2021). Social Network and Tax Evasion: Theoretical Model and Empirical Evidence in Bangladesh. Published in: The Cost and Management, Vol. 49, No. 2 (2021): pp. 14-32.


• KIRCHLER, E., MUEHLBACHER, S., KASTLUNGER, B. AND WAHL, I. (2007), . “Why pay taxes? A review of tax compliance decisions”, International Studies Program Working Paper No. 07-30, Andrew Young School of Policy Studies, Georgia State University, Atlanta, GA, Decembe.


• KONDELAJI, M. H., SAMETI, M., AMIRI, H. AND MOAYEDFAR, R. (2016). “Analyzing determinants of tax morale based on social psychology theory: case study of Iran”,. Iranian Economic Review, Vol. 20 No. 4, pp. 581-598.


• LEONARDO, G. A. M.-V., J. (2016) , “Politicians, bureaucrats, and tax morale: what shapes tax compliance attitudes?”, International Studies Program Working Paper No. 16-08, Andrew Young School of Policy Studies, Georgia State University, Atlanta, GA, August.


• LUTTMER, E. F. P. A. S., M. (2014), “Tax morale”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 28 No. 4, pp. 149-168.


• MARTINS, A. A. G., C. (2014), “Tax morale, occupation and income level: an analysis of Portuguese taxpayers”, Journal of Economics, Business and Management, Vol. 2 No. 2, pp. 112-116.


• MEHRA، A, S. B. R. D. A. L. R. B. (2006). Distributed Leadership in Teams: The Network of eadership Perceptions and Team Performance. The Leadership Quarterly، 17، 232-245.


• MOLERO, J. C. A. P., F. (2012), “Walking inside the potential tax evader’s mind: tax morale does matter”, Journal of Business Ethics, Vol. 105 No. 2,, pp. 151-162.


• Nadirov, O.; Aliyev, K.; Dehning, B.; Sharifzada, I.; Aliyeva, (2021). R. Life Satisfaction and Tax Morale in Azerbaijan: Mediating Role of Institutional Trust and Financial Satisfaction. Sustainability 13, 12228.


• ROBBINS, B. G., KISER, E. (2020). STATE COERCION, MORAL ATTITUDES, AND TAX COMPLIANCE: EVIDENCE FROM A NATIONAL FACTORIAL SURVEY EXPERIMENT OF INCOME TAX EVASION1. Social Science Research.


• Sá, C., MARTINS, A. AND GOMES, C. (2015). “Tax morale determinants in Portugal”. European Scientific Journal, ESJ August 2015 Special Edition, pp. 236-254.


• STARK, J. A. A. K., E. (2017). “Inheritance tax compliance – earmarking with normative value principles”. International Journal of Sociology and Social Policy, Vol. 37 Nos 7-8, pp. 452-467.


• STEINMO, S. (2017). “Trustworthy institutions: a cognitive theory of tax morale”. Tax_Morale


• VYTHELINGUM, P., SOONDRAM’, H. AND JUGURNATH, B. (2017). “An assessment of tax morale among Mauritian taxpayers”. Journal of Accounting and Taxation, Vol. 9 No. 1, pp. 1-10.


• WILLIAMS, C. C. A. K., B. (2017). “Evaluating the individual- and country-level variations in tax morale: evidence from 35 Eurasian countries”. Journal of Economic Studies, Vol. 44 No. 5,pp. 816-832.