ارزیابی تاثیر توسعه مالی بر اقتصاد زیرزمینی در ایران (مبتنی بر چارچوب مدل TVP-FAVAR)
الموضوعات :
سید محمد رضا شریفی
1
(دانشجوی دکتری،گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
علی حقیقت
2
(استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران،)
مهرزاد ابراهیمی
3
(استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
عباس امینی فرد
4
(استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
الکلمات المفتاحية: توسعه مالی, C53, H26, E26, اقتصاد زیرزمینی, مدلTVP-FAVAR. طبقه بندی JEL : G29,
ملخص المقالة :
توسعه مالی با الزاماتی که برای فعالیت های اقتصادی ایجاد و با اعطای امتیازاتی که به گیرندگان وام می دهد، یکی از عوامل مهم درکوچک تر شدن اقتصاد زیرزمینی می باشد. در این تحقیق یک الگوی (TVP-FAVAR)[i]با هدف بررسی تأثیر توسعه مالی بر بخش زیرزمینی اقتصاد ایران تصریح شده است. به این منظور از داده های سری زمانی در بازه 1350 تا 1394 و دو ابزار توابع واکنش آنی و تجمعی استفاده شده است. نتایج نشان می دهدکه پویایی اقتصاد زیرزمینی در واکنش به اعمال شوکی به اندازه یک انحراف معیار درتوسعه مالی و رشد تولید ناخالص داخلی، نزولی است و بر اثر تکانه های نقدینگی، درآمد مالیاتی و نرخ ارز روند صعودی دارد.بر این اساس پیشنهاد به اعمال سیاست هایی می شود که توسعه مالی را افزایش دهد و با استفاده از اصلاح سیستم بانکی ازجمله رهنمودهای مبارزه با پول شویی و ایجاد انگیزه مالی و مالیاتی، موجب کوچکتر شدن اقتصاد زیرزمینی نسبت به اقتصاد رسمی گردد. [i] Factor Augmented Time-Varying Parameter VAR Financial development is one of the main factors behind the reduction of the underground economy with the requirements for economic activities, as well as by granting concessions to borrowers. In this research, a TVP-FAVAR model was designed to investigate the effect of financial development on the underground economy of Iran. For this purpose, time series data from 1350 to 1394 and two tools of instantaneous and cumulative reaction functions have been used. The results of this study indicate that the dynamics of underground economy is declining in response to shock as a standard deviation in financial development and growth of gross domestic product, and is driven by liquidity fluctuations, tax revenues and exchange rates. Accordingly, the proposal is to apply policies to increase financial development and to reduce the underground economy than the formal economy by using a reform of the banking system, including anti-money-laundering guidelines and financial and tax incentives. Keywords: underground economy, financial development, TVP-FAVAR model JEL Classification: G29, E26, H26, C53
1) آذرمند، حمید (1378)، ارزیابی اقتصاد زیر زمینی در ایران، فصلنامه حسابهای اقتصادی ایران، شماره 3،ص 37-25.
2) امیدی پور،رضا؛ پژویان، جمشید و محمدی، تیمور و معمار نژاد، عباس(1394)، بررسی حجم اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی:تحلیل تجربی در ایران، پژوهشنامه مالیات، شماره28 ، ص 94-70.
3) امین خاکی، علیرضا (1390)، براورد فرار مالیاتی و عوامل تعیین کننده آن در اقتصاد ایران، رساله دکتری اقتصاد، مازندران، دانشگاه مازندران.
4) باقری گرمارودی، احمدرضا (1377)، اقتصاد زیرزمینی، تخمین و آثار آن بر کسری بودجه و سرمایه گذاری بخش خصوصی طی سال های 1374-1350، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
5) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سری زمانی.
6) پیرایی، خسرو و رجائی، حسینعلی (1394)، اندازهگیری اقتصاد زیرزمینی در ایران، ابعاد و آثار آن، فصلنامه سیاستهای راهبردی و کلان، شماره 9، ص42-21.
7) حسن پور صباغی، مریم (1378)، برآورد فرار مالیاتی در ایران و اهمیت آن در ساختار مالیاتی کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد، مازندران، دانشگاه مازندران.
8) خلعتبری، فیروزه (1369)، اقتصاد زیرزمینی، مجله رونق، سال اول، شماره 1، ص 11-5.
9) عبداله میلانی، مهنوش و اکبرپور روشن، نرگس (1391)، فرار مالیاتی ناشی از اقتصاد غیر رسمی در ایران، پژوهشنامه مالیات، شماره 13، ص 167-141.
10) عرب مازار یزدی، علی (1380)، اقتصاد سیاه در ایران، اندازه و آثار آن در سه دهه اخیر، مجله برنامه و بودجه، شماره 62، ص 102-61.
11) علیزاده، هانیه و غفاری، فرهاد (1392)، برآورد اندازه اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 25، ص 69-31.
12) فطروس، محمد حسن و دلائی میلان، علی (1395)، بررسی اقتصادی زیرزمینی و فرار مالیاتی در مدل DSGE، فصلنامه علمی پژوهشی رشد و توسعه اقتصادی، شماره 25 ، ص 80-61.
13) محمدزاده اصل، نازی؛ حسن نژاد، کیژان و سرخلیل، شبنم (1395)، چگونگی اثرگذاری کانال توسعه مالی بر نوسانات نرخ ارز و رشد اقتصادی، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 37، ص 110-93.
14) محمدی، افشین (1377)، براورد آثار اقتصادی و فرار مالیات در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
15) Blackburn, K., Bose, N., & Capasso, S. (2012). Tax evasion, the underground economy and financial development. Journal of Economic Behavior & Organization, 83(2), 243-253.
16) Bose, N., & Cothren, R. (1996). Equilibrium loan contracts and endogenous growth in the presence of asymmetric information. Journal of Monetary Economics, 38(2), 363-376.
17) Busato, F., & Chiarini, B. (2004). Market and underground activities in a two-sector dynamic equilibrium model. Economic Theory, 23(4), 831-861.
18) Draeseke, R., & Giles, D. E. (1999, July). A Fuzzy Logic Approach to Modelling the Underground Economy. In Proceedings of the International Conference on Modelling and Simulation (MODISM 99) (Vol. 2, pp. 453-458).
19) Tanzi, V. (1980). The underground economy in the United States: estimates and implications. PSL Quarterly Review, 33(135).
20) Thomas, J. (1999). Quantifying the black economy: ‘measurement without theory ‘yet again?The Economic Journal, 109(456), 381-389.
21) Tullio,J& Capasso,s.(2013)“Financial development and the underground economy”. Elsevier - Science Direct Volume 101, March 2013, Pages 167–178.
یادداشت‌ها
