بررسی تطبیقی توسعه بازارهای مالی بر تأثیرپذیری ادوار تجاری و رشد اقتصادی از نوسانات قیمت نفت در کشورهایی با نظام بانکداری اسلامی و کشورهای نظام بانکداری متعارف

الموضوعات :

علی رضا گلزار ¹ , هوشنگ مومنی وصالیان ²

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی دانشگاه آزاد تهران مرکز
2 - استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .تهران.ایران

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: بازارهای مالی, نوسانات قیمت نفت, ادوار تجاری, بانکداری اسلامی, بانکداری متعارف,

ملخص المقالة :

بازارهای مالی در چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل در جهان است. تمامی بازارهای مالی در پی جمع‌آوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه و دارندگان سرمایه هستند. مطالعه حاضر به بررسی تطبیقی تاثیر توسعه بازارهای مالی بر تأثیرپذیری ادوار تجاری و رشد اقتصادی از نوسانات قیمت نفت در نظام‌های بانکی کشورهای منتخب می‌پردازد. مطالعه حاضر برای دوره زمانی 2021-2000 و با بکارگیری مدل پانل ور (Panel Var) در منتخبی از کشورهای اسلامی شامل؛ ایران، امارات، قطر، کویت، عربستان سعودی، بحرین، عمان، الجزایر، اردن، مالزی، ترکیه و تونس و کشورهای با نظام بانکی متعارف شامل: استرالیا، سوئیس، دانمارک، هلند، آلمان، ایرلند، امریکا، کانادا، نیوزلند، نروژ، سوئد، انگلیس، ایسلند، کره جنوبی و ژاپن انجام شده است. همچنین داده‌های کلان اقتصادی کشورها از پایگاه بانک جهانی (WDI) و اطلاعات ترازنامه ای بانک‌ها از Bank Scope استخراج و گردآوری شده است. نتایج مطالعه برای کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد که افزایش شوک قیمت نفت درکشورهای توسعه یافته باعث کاهش رشد اقتصادی و افزایش شکاف تولید شده و این اثر رفته رفته بعد از سپری کردن نقطه حضیض روند کاهشی یافته است و در بلند مدت به صفر رسیده است. همچنین برای کشورهای در حال توسعه؛ یک انحراف معیار از ناحیه شوک قیمت نفت بر رشد اقتصادی و شکاف تولید، این متغیرها تا دو دوره افزایش از خود نشان داده و و بعد از 2 دوره روند کاهشی یافته است. بحران‌های مالی نیز منجر به افزایش شکاف تولید در این گروه کشورها شده است.

المصادر:

ابراهیمی، محسن و سالاریان، محمد (1388). بررسی پدیده ي نفرین منابع طبیعی در کشورهاي صادرکننده ي نفت و تأثیر حضور در اوپک بر رشد اقتصادي کشورهاي عضو آن. فصلنامه اقتصاد مقداري (بررسی‌هاي اقتصادي سابق)، دوره 6، شماره 1، بهار 1388 ، صفحات 77-100
ابریشمی, حمید, بهرادمهر, نفیسه, & طهماسبی, نرگس. (1397). ارزش‌گذاری قراردادهای سوآپ نفت‌خام ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر با رویکرد مشتقات مالی. مجله تحقیقات اقتصادی, 53(4), 755-778. doi: 10.22059/jte.2018.232802.1007578
افشاری؛ زهرا، نوشین محمودی؛ رضا بوستانی (1393)، ارزیابی مدل رشد نئوکلاسیک در تبیین چرخه‌های تجاری ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، مقاله 11، دوره 3، شماره 9، بهار 1393، صفحه 189-204
امامی، کریم و مهدی ادیب پور (1388). بررسی اثرات نامتقارن شوکهای نفتی بر تولید. فصلنامه مدلسازی اقتصادی. سال سوم. شماره4. پیاپی 10. زمستان 1388. صص 26-1
انصاری، زمیفرا و شهرکی، شقایق،1397،تاثیر شوک های نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران،سومین کنفرانس بین المللی حسابداری، مدیریت و نوآوری در کسب و کار،کرج،https://civilica.com/doc/787189
آرمن سيدعزيز، پيرو فرزانه (1394) بررسي عدم تقارن در ادوار تجاري ايران و نقش تکانه‌هاي نفتي در ايجاد آن، فصلنامه اقتصاد مقداري (فصلنامه بررسيهاي اقتصادي): زمستان 1392، دوره 10 , شماره 4 (پياپي 39)، از صفحه 113 تا صفحه 146.
راستی، محمد (۱۳۸۸)، بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک: آزمون فروض پاتریک، فصلنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره ۳۸، آذر و دی ۱۳۸۸. صفحات ۶۷-۵۹.
شريف آزاده محمدرضا، کاغذيان سهيلا (1387) بررسي عوامل موثر بر ادوار تجاري در اقتصاد ايران، جستارهاي اقتصادي: بهار و تابستان 1387 ، دوره 5 ، شماره 9 ، از صفحه 199 تا صفحه 238 .
شفیعی، سعیده و صبوری دیلمی، محمدحسن (1388) برسی میزان اثرپذیری متغیرهای کلان اقتصاد ایران از بحران مالی جهانی. مجله بررسی‌های بازرگانی، شماره 39، صص 16-2
صمدی، سعید و جلائی، سیدعبدالمجید (1383)؛ تحلیل ادوار تجاری در اقتصاد ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66:139 - 153.
طیب‌نیا، علی و قاسمی، فاطمه (1385)؛ نقش تکانه‌های نفتی در چرخه‌های تجاری اقتصادی ایران، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 23: 49 - 80.
عباسی‌نژاد، حسین؛ شاهمرادی، اصغر و کاوند، حسین (1388)؛ برآورد یک مدل چرخه­های تجاری واقعی برای اقتصاد ایران با استفاده از رهیافت فیلتر کالمن و حداکثر راستنایی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 89: 185- 214.
کمیجانی ا.، سبحانیان م. ه.، بیات س. " اثرات نامتقارن رشد درآمدهاي نفتي بر تورم در ايران با استفاده از روش VECM". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی-ایرانی)، سال دوازدهم، شماره 45، تابستان 1391، صفحات 226-201
کمیجانی، اکبر و محمد نادعلی (۱۳۸۶)، بررسی رابطه علی تعمیق مالی و رشد اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ۴۶، پاییز ۱۳۸۶. صفحه های ۴۷-۲۳.
هژبر کیانی، کامبیز و مرادی علیرضا (1390) تعیین نقاط چرخش در دوره‌های تجاری اقتصاد ایران با استفاده از الگوی خودبازگشتی سوئیچینگ مارکف. مدلسازی اقتصادی، صص 25-1
هژیر کیانی و سید یحیی ابطحی (1387) "آزمون دیدگاه‌های کینزی جدید پیرامون اثرات نامتقارن شوکهای پولی بر تولید در اقتصاد ایران با استفاده از مدلهای چرخش رژیم مارکوف" پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی- علوم اقتصادی، سال هشتم، شماره 3 (پیاپی 30)، پاییز 1387
دودانگه, صدیقه, حسینی, سید شمس الدین, غفاری, فرهاد. (1402). تاثیر توسعه مالی و اندازه آن بر رشد در اقتصاد ایران با رویکرد غیر خطی. اقتصاد مالی, 17(63), 227-246. doi: 10.30495/fed.2023.702192
مظفرنیا, مهدی, فلاح شمس لیالستانی, میر فیض, زمردیان, غلامرضا. (1402). سرریز پویای میان بازارهای ارز و سهام در چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران. اقتصاد مالی, 17(63), 355-374. doi: 10.30495/fed.2023.702198
Balke, N. S., & Brown, S. P. (2018). Oil supply shocks and the US economy: An estimated DSGE model. Energy policy, 116, 357-372.
Balke, N. S., Brown, S. P. A., Yucel, M. K. (2002), “Oil price shocks and the U.S. Economy: where does the asymmetry originate?” Energy Journal, 23(3), 27-52.
Balke, N. S., Brown, S., & Yücel, M. (2010). Oil price shocks and US economic activity: an international perspective. Available at SSRN 1647807.
Baltaji, B.H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. Third Edition, UK, John Wiley & Sons.
Barsky, R.B and L.Killian, (2004), Oil and the Macroeconomy since the 1970s, Jounal of Economic Perspectives, 18(4).
Bernanke, Ben S. (2004), “What Policymakers Can Learn from Asset Prices,” April 15, 2004 speech before the Investment Analysts Society of Chicago, Illinois, available at www.federalreserve.gov/boarddocs/
Berument, Hakan, and Tasci, Hakan, (2002), Inflationary effect of crude oil prices in Turkey, Physica A, 316, 568-580.
Blacchard, Oliver, J., Gali, Jordi, (2007), the macroeconomics effects of oil shocks: Why are the 2000s so different from the 1970s? NBER working paper series, P. w13368.
Blake McLean, (2006), "Middle East Oil Production and Export Risks", Submitted to GP200A
Chen, Shiu-sheng, (2008), Oil price pass-through into inflation, Energy Economics (August, 2008).
Farzanegan, Mohammad Reza and Gunther, Markwardt (2007), the effects of Oil Price Shocks on Iranian Economy.
Fathin Faizah Said, AbdGhafar Ismail. (2008). “Monetary Policy, Capital Requirement and lending behavior of Islamic Banking in Malaysia”, Journal of Economic Cooperation, 29, 3 (2008). 1-22
Hamilton, James D. "Oil and the macroeconomy since World War II." Journal of political economy 91.2 (1983): 228-248.
Handoyo, Rossanto Dwi, Fadhlillah Aji Wibowo, Miguel Angel Esquivias Padilla, Abdul Rahim Ridzuan, and Mohamad Idham Md Razak. "The Impact of Oil Shock on Domestic Economy: The Case of Indonesia." International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences 10, no. 1 (2020): 334-344.
Herrera, Ana María, Mohamad B. Karaki, and Sandeep Kumar Rangaraju. "Oil price shocks and US economic activity." Energy policy 129 (2019): 89-99.
Hylmun Izhar, Dr. Mehmet Asutay (2007) “the Controllability and Reliability of Monetary Policy in Dual Banking System: Evidence from Indonesia”. Review of Islamic Economics, Vol. 11, No. 2, pp. 17-29, 2007
Jiménez-Rodríguez, R. and Sánchez (2005), Oil Price Shocks and Real GDP Growth: Empirical Evidence for some OECD Countries, Applied Economics 37.
Juncal Cunado and Fernando DeGracia (2004), Oil Prices, Economic Activity and Inflation: Evidence for Some Asian Countries. Working paper.
Koop, G. & Onorante, L. (2012), "Estimating Phillips Curves in turbulent times using the ECB’S survey of professionl forecasters". European Central Bank,Working Paper Series, February 2012, NO 1422
LeBlanc, Michael, Chinn, Menzie, D. (2004), Do high oil prices presage inflation? Business Economics, 39(2), 38-48.
Levin, Andrew, Chien-Fu Lin and James Chu (2002), Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite Sample Properties, Journal of Econometrics 108.
Mork, K. A. (1989). Oil and the macroeconomy when prices go up and down: an extension of Hamilton's results. Journal of political Economy, 97(3), 740-744.
Mory, Javier F (1993), Oil Price and Economic Activity: Is the Relationship Symmetric? The Energy Journal, 14(4).
Olomola Philip Akanni (2007),Oil Wealth and Economic Growth in oil Exporting African, Countries, Departement of Economics, Obafemi Awolowo University.
Olomola, P. A. & A. V. Adejumo (2006), "Oil Price Shock and Macroeconomic Activities in Nigeria", International Research Journal of Finance and Economics, Vol. 3, PP. 28-34.
Salina H.Kassim, M.Shabri Abd. Majid and Rosylin Mohd Yousof (2009). “Impact of Monetary policy shoks on the conventional and Islamic banks in a Dual Bnking System: Evidence from Malaysia”. Journal of Economic Cooperation and Development, 30, 1 (2009), 41-58
Schøne, Pål, and Marte Strøm. "Regional Oil-shock and Household Adaption." Available at SSRN 3765446 (2021).
Xu, Y., & Fu, Q. (2020). The Impact of Oil Shock on Canadian Economy. International Journal of Social Science and Education Research, 3(12), 1-8.