تهیه اظهارنامه برآوردی؛ گزارشگری مالی یا حسابرسی مالیاتی

محمد برزگری ¹ ( دانشگاه تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی )
احمد یعقوب نژاد ² ( گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
امیررضا کیقبادی ³ ( گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
آزیتا جهانشاد ⁴ ( گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )

تاريخ الإرسال : 14 الأربعاء , جمادى الثانية, 1442 تاريخ التأكيد : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: اظهارنامه برآوردی, حسابرسی مالیاتی, گزارشگری مالی, زمینه بنیان,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با هدف تعیین الگوها و قواعد بهینه برای تهیه (تولید) اظهارنامه برآوردی در راستای اجرای ماده 97 قانون مالیات های مستقیم به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا فرآیند تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی، انجام حسابرسی مالیاتی محسوب می¬شود یا اینکه بخشی از فرآیند گزارشگری مالی با هدف اعلام درآمد مشمول مالیات است و یا اینکه روشی منحصر به ‎فرد در اجرای قوانین و مقررات مالیاتی است که هر دو مفهوم را در بر می گیرد. جامعه آماری پژوهش، نخبگان و صاحب‌نظران حوزه مالیاتی بوده که با روش نمونه‌گیری گلوله برفی یا زنجیره‌ای و به صورت هدفمند برای مصاحبه انتخاب شده‌اند. بعد از گرفتن نظرات 24 نفر از خبرگان و صاحب نظران در سال جاری، تعداد 18 مورد از تشابهات مفاهیم اساسی جهت مطابقت‌دهی فرآیند و بهره‌گیری از آنها در تعیین الگوها و روشهای تهیه اظهارنامه برآوردی شناسایی شدند. در مرحله بعد، براساس روش کدگذاری باز و محوری، موارد شناسایی شده در شش بخش طبقه‌بندی شدند. اولویت‌بندی ابعاد مطابقت‌دهی شده با استفاده از روش سلسله‌مراتبی نشان می‌دهد مفاهیم طبقه‌بندی شده به ترتیب (1) موضوع فرآیند، (2) محصول فرآیند (3) هدف فرآیند، (4) مسئولیت اجرا و طریقه اجرا، (5) استانداردهای حاکم و طریقه اجرا و (6) ذینفعان فرآیند در تعیین الگوها و روش‌های تهیه (تولید) اظهارنامه برآوردی اثرگذار هستند. این روش‌ها و معیارها می‌بایست به گونه‌ای طراحی و پیاده‌سازی شوند تا ضمن فراهم نمودن شواهد لازم برای اجرای تکالیف مقرر، موجبات دستیابی به ارزش‌های محوری اشاره شده در سند چشم‌انداز توسعه سازمان امور مالیاتی (1399)، را فرآهم نماید. واژگان کلیدی: اظهارنامه برآوردی، گزارشگری مالی، حسابرسی مالیاتی طبقه بندی : JEL M42,H29,H20

المصادر:

منابع و مآخذ:
- اسداله زاده بالی، سیدرستم، دامن کشیده، مرجان، هادی نژاد، منیژه، گرائی نژاد، غلامرضا، مومنی وصالیان، هوشنگ (1398) نگرشی بر ارتباط میان بار مالیاتی و اثرگذاری آن بر اقتصاد پنهان ایران (رهیافتی از الگوی ARDL)، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 49، 152-131.
- آقاملایی، مقداد، حسابرسی و انواع آن (1399)، aghaair63.blogfa.com
- آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات‌های مستقیم، اصلاحیه 31/04/94 به شماره 180718 مورخ شماره 13/09/1398 ، سازمان امور مالیاتی کشور
- بیگ پور، محمد علی (1395)، حسابرسی مالیاتی، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه خوارزمی.
- پورحیدری، امید، فدوی، محمدحسن و امینی نیا، میثم (1393) بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 52، 85-69.
- پیشوایی، سیدتقی،(1395)، سیر تکاملی حسابرسی در جهان و ایران، کنفرانس جامع علوم مدیریت و حسابداری، تهران.
- تاری‌وردی، یدالله، 1395، حسابداری مالی، مهربان نشر، جلد اول، چاپ چهاردهم.
- حسینی، سیدجواد و کرمانشاهی بهنام، (1391) بهبود گزارشگری مالی و حسابرسی، فصلنامه پژوهش حسابداری و حسابرسی شماره 2، 21-1.
- خالقی بایگی، احمد و حساس یگانه، یحیی،(1383) فاصله انتظاراتی بین حسابرسان و استفاده‌کنندگان از نقش اعتباردهی حسابرسان مستقل، ژرنال بررسی‌های حسابداری و حسابرسی دوره 11 شماره 1, 44-29.
- دوانی، غلامحسین،(1389) مروری بر سیر تاریخی حسابرسی در ایران، بازار و سرمایه اسفند 1389 - شماره 13، 107-104.
- سجادی، سیدحسین و امامی، محمدرضا، (1386) مقایسه استانداردهای حسابرسی برآوردهای حسابداری، مجله حسابدار شماره 190، 19-11.
- سلیمانی امیری، غلامرضا و فرشی، زهرا(1391) بررسی تاثیر تامین مالی از بانک‌ها و اهداف مالیاتی بر رابطه کیفیت گزارشگری مالی و کارایی سرمایه گذاری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله دانش حسابداری، شماره 11، 83-57.
- سند چشم انداز توسعه سازمان امور مالیاتی کشور (1399).
- صفری گرایلی، مهدی و رعنایی، فاطمه (1396) بررسی ارتباط بین گزارشگری مالی با کارآیی و تاثیر سرمایه‌گذاری و تاثیر ساختار سررسید بدهی‌ها بر این رابطه، مجله علمی پژوهشی مدیریت دارایی و تامین مالی دانشگاه اصفهان، دوره 5، شماره 1، شماره پیاپی16, 98-83.
- طاهری، محمدرضا، (1370)، نقش اطلاعات حسابداری در تصمیم گیری، مجله دانش مدیریت، شماره 13، 29-21.
- کامیاب تیموری، رضا، کیقبادی، امیررضا و فرساد امان الهی، غلامرضا، (1400)، شناسایی ریسک های قابل کنترل عدم تمکین مالیاتی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 56، 302-269.
- کلانتر مهرجردی، امیر و همکاران،(1396)، حسابرسی تقلب در حسابداری الکترونیک، مجله پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، شماره 20, 98-83.
- ماست‌بند زاده، مهدی، ملکیان، اسفندیار و سروه، فرزاد، 1395،تأثیر حسابرسی مالیاتی بر رابطه مالیات ابرازی ، تشخیصی و قطعی، مطالعه موردی استان‌های آذربایجان شرقی، غربی، و شرق و جنوب تهران، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 33, 64-51.
- مداحی، آزاده (1392) تدوین مدل کیفیت حسابرسی به‌کارگیری نظریه پردازی زمینه‌بنیان. فصلنامه بورس اوراق بهادار .شماره 137،23-103.
- مسیحی، محمد ، یعقوب نژاد، احمد، کیقبادی، امیررضا و ترابی، تقی،(1398) استفاده از تکنیک داده‌کاوی برای سنجش ریسک مالیاتی مودیان مالیات بر ارزش افزوده، فصلنامه علمی و پژوهشی سرمایه گذاری، شماره 32, 363-347.
- مشایخی، بیتا و فرهادی، سوران، 1392، تأثیر اندازه شرکت بر رابطه بین کیفیت افشا و هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، مجله حسابداری مدیریت، شماره 19، 115-101.
- مکیان، سیدنظام الدین، توکلیان، حسن، نجفی فراشاه، سیدمحمد صالح، (1398) بررسی اثر شوئک مالیات های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران در چارچوب یک مدل تعادلی عمومی پویای تصادفی، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 49، 45-1.
- ناصری، احمد و مختاری، مهدی و زارعی، حمید(1396)، تاثیر به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی بر نظام مالیاتی ایران، پژوهش‌های تجربی حسابداری، شماره 24، 175-151.
- یوسفی‌پور، محمدحسین،(1398)، کتاب انواع حسابرسی و ارتباط حسابداری و حسابرسی.

- Beatty, R., 1989, Auditor Repurtations and the pricing of initial public offerings, The Acconting review, pp: 693-709.
- Bell, T., and Knechel, W.R., Empirical Analysis of Errors Discovered in Audit of Property and Casulty Insurers, 1994, Auditing: A Journal of Practice and Theory, pp: 84-100.
- Burgstahger, D, Haili, L. and Leuz, C. (2006) the importance of reporting incentives: Earnings management in European private and public firms. The Accounting Review, Vol.81, pp.983-1016.
- Deangello, I., 1981, Auditor saiz dnd Auditor quality, journal of accounting and economics, pp: 27-113.
- Khwaja, M.S., Rajul, A., and Jan, L., 2011, Risk-Based Tax Audits: Approaches and Country Experiences, The International Bank for Reconstruction and Development.
- Menon, K., and Williams, D., 1991, Auditor Credibility and initial public offering, The Accounting Review, pp:32-313.