بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تولید ناخالص داخلی در ادوار تجاری ایران

الموضوعات : Financial Economics

نگین رحیمی ¹ , رویا آل عمران ² , حسین پناهی ³ , حسین اصغرپور ⁴

1 - گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - گروه اقتصاد ، دانشکده علوم اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4 - استاد تمام گروه علوم اقتصادی دانشگاه تبریز

تاريخ الإرسال : 27 الأحد , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 27 الأربعاء , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , محرم, 1447

الکلمات المفتاحية: اثرات نامتقارن, نرخ ارز, تولید ناخالص داخلی, چرخه‌های تجاری, ایران,

ملخص المقالة :

نرخ ارز، متغیری کلیدی در اقتصاد هر کشوری محسوب می‌شود. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تولید‌ناخالص‌داخلی در ادوار تجاری در کشور منتخب مورد بررسی ایران است. برای این منظور در این پژوهش از داده‌های سری‌زمانی سالانه اقتصاد ایران طی دوره زمانی (1360- 1398) و در چارچوب مدل‌های اقتصادسنجی با بهره‌گیری از تکنیک هم‌انباشتگی یوهانسون- جوسیلیوس بررسی شده است. یافته‌های تجربی تحقیق نشان می‌دهد دلالت بر وجود اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تولید‌ناخالص‌داخلی در دوران رونق و رکود اقتصادی است. به‌طوری‌که اثرات نرخ ارز در دوران رونق از رکود اقتصادی بیشتر است. با توجه به اهمیت موضوع در سیاست‌گذاری‌ها و امکان اثرگذاری بر تولید از طریق نرخ ارز، بنابراین لازم است دولت در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی به شرایط رکود و رونق اقتصادی کشور و نظارت بیشتر بر بازار پول و کاهش سطح نوسانات و شوک‌های ارزی ناشی از سفته‌بازی به منظور افزایش ثبات و پایداری کشور را مد‌نظر قرار دهد.

المصادر:


فهرست منابع
افلاطونی، عباس و لیلی نکبخت (1389)، کاربرد اقتصادسنجی در تحقیقات حسابداری، مدیریت مالی و علوم اقتصادی، چاپ اول، تهران: انتشارات ترمه.
الهی، ناصر، فرزین‌وش، اسدالله، کیاالحسینی، سیدضیاء، خطیبی، مانوش و مهدی صارم (1395). نقش شوک های ساختاری و نوسان های ارزی بر پویایی متغیرهای کلان اقتصادی. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. دوره5. شماره18. ص197-219.
امامی، کریم و الهه ملکی (1393)، بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر اشتغال در ایران. فصلنامه اقتصاد مالی. دوره8، شماره 26، ص95-112.
توکلی، اکبر، فیروزه، نگین و فرزاد کریمی (1394)، تاثیر نوسان های نرخ ارز بر رشد اقتصادی و نرخ تورم ایران:1388-1340. دوفصلنامه علمی- تخصصی اقتصاد و توسعه و برنامه ریزی. سال چهارم. شماره اول. ص1-19.
دائی‌کریم‌زاده، سعید، امام‌وردی، قدرت‌الله و شایسته افسانه (1393). بررسی تاثیر نرخ ارز واقعی بر صادرات غیرنفتی ایران. فصلنامه اقتصاد مالی. دوره 8، شماره29. ص151-168.
سامتی، مرتضی، خانزادی، آزاد و مهدی یزدانی (1389)، بررسی فرضیه وجود اثرات نامتقارن شوک‌های نرخ ارز بر سطح تولید و قیمت (مطالعه موردی:کشور ایران). فصلنامه پژوهش‌های پولی- بانکی. شماره4، ص 35-58.
شقاقی، وحید، چهره گشا، مینا و نرگس ناظری (1393). بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید بخش صنعت در ایران1352-1385. اولین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در هزاره سوم.
طهرانچیان، امیر منصور، راسخی، سعید و یلدا مصطفی پور (1397). اثرات آستانه ای نوسانات نرخ ارز بر ارزش افزوده بخش های اقتصاد ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. شماره28. دوره7. ص61-85.
عزیزنژاد، صمد و اکبر کمیجانی(1396). تغییرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در ایران. فصلنامه پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). دوره 17. شماره1. ص121-143.
فرجی‌تبریزی، ارشیا، هژبرکیانی، کامبیز، معمارنژاد، عباس و فرهاد غفاری (1400)، بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تولید ناخالص داخلی ایران : رویکرد NARDL. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 12، شماره 48، شماره پیاپی48.
فلاحی، فیروز، محمدزاده، پرویز، رضازاده، علی، محمدپور، سیاوش و محمدحسین شررخواه (1391)، بررسی اثرات نامتقارن نوسانات دلار و یورو بر تولید و قیمت در ایران: رهیافت غیرخطی مارکوف سوییچینگ. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی ( رویکرد اسلامی- ایرانی) ، دوره 12، شماره 26، ص 117-130.
کازرونی، علیرضا، اصغرپور، حسین، محمدپور، سیاوش و صابر بهاری (1391)، اثرات نامتقارن نوسانات نرخ واقعی ارز بر رشد اقتصادی در ایران: رهیافت مارکوف- سوئیچینگ. مجله اقتصادی- دو‌‌ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، دوره7، شماره8، ص5-26.
کازرونی، علیرضا و نسرین رستمی (1386)، اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت در ایران دوره 1340-1381. پژوهشنامه اقتصادی، دوره 7، شماره 25، ص177-196.
لعل‌خضری، حمید و احمد جعفری‌‌صمیمی (1399)، تاثیر نامتقارن تکانه‌‌های نرخ ارز بر توزیع درآمد در ایران: رویکردNARDL. فصلنامه اقتصاد مالی. سال چهاردهم. شماره53. ص45-63.
محمدی، مسعود، پورصفر، زینب و عباس آزادی (1394). اندازه گیری رشد بهره وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی و ارزیابی نقش آن بر رشد ارزش افزوده و صادرات این بخش با استفاده از تکنیک هم انباشتگی یوهانسون. فصلنامه اقتصاد کاربردی. سال پنجم. ص57-67.
محمدپور،، سعید (1390). بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید و قیمت در ایران: رهیافت مارکوف-سوئیچینگ. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی. گروه اقتصاد.
مطهری، محب‌اله، لطفعلی‌پور، محمدرضا و محمدطاهر احمدی‌شادمهری (1396)، اثرات نرخ ارز واقعی بر رشد اقتصادی در ایران: یافته‌های جدید با رویکرد غیرخطی. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره4، شماره4، شماره پیاپی15، ص175-198.
معیری، فرزاد، زاینده‌رودی، محسن، اسفندآبادی، سیدعبدالمجید و حسین مهرآبی‌بشرآبادی (1395)، بررسی تاثیر جهش پولی نرخ ارز بر وقوع چرخه‌های تجاری در اقتصاد ایران با استفاد از روش تجربی لوکاس. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشگاه علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، دوره11، شماره37.
معیری، فرزاد، زاینده‌رودی، محسن، جلایی‌اسفندآبادی، سیدعبدالمجید و حسین مهرابی‌بشرآبادی (1396)، بررسی تاثیر جهش پولی نرخ ارز بر وقوع چرخه‌های تجاری در اقتصاد ایران (با استفاده از روش تجربی لوکاس و مدل رگرسیون خود‌توضیح برداری). فصلنامه مدلسازی اقتصاد‌سنجی. دوره2، شماره3، ص9-31.
میرانی، نینا، برادران خانیان، زینب و محمدرضا سلمانی بیشک (1394). تحلیل تجربی نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز بر رشد اقتصادی در ایران. نشریه تحلیل‌های اقتصادی توسعه ایران. سال سوم. شماره1. پیاپی6.
ناظمی، بهروز، شریفی‌رنانی، حسین و سعید دائی‌کریم‌زاده‌ (1399)، بررسی اثرات نامتقارن کوتاه‌مدت و بلندمدت نرخ ارز بر تولید‌ناخالص‌داخلی کشورهای منتخب: رویکرد NARDL-PMG. دو فصلنامه مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، دوره7، شماره1، ص233-256.
نجارزاده، رضا، عاقلی، لطفعلی، شهرزاد سادات آل‌داوود (1394)، تاثیر نوسانات نرخ ارز بر تولید، قیمت، مصرف و سرمایه‌گذاری در ایران. کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی، دوره2.
نظریان، رافیک، محرابیان، آزاده و برژانگ مرادی (1396). بررسی اثر چرخه‌های اقتصادی بر عملکرد بانک‌ها در ایران مطالعه موردی بانک ملی ایران1368-1393. فصلنامه اقتصاد مالی. سال یازدهم. شماره40. ص117-138.
ورتابیان‌کاشانی، هادی (1392). تحلیل منشأ نوسانات نرخ ارز طی سال‌های1389-1391. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال اول، شماره 4، ص131-154.
یحیی‌آبادی، ابوالفضل، صمدی، سعید و مصطفی جهانتیع‌الهی (1392)، تحلیل تغییرپذیری قیمت نفت، نرخ ارز و تحریم اقتصادی روی رشد اقتصادی. همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصادی ایران.
Alagidede, P., Ibrahim, M. (2018). On the causes and Effects of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Evidence from Ghana, Journal of African Business, Vol.18, pp. 169-193.
Azid ,T. Jamil, M., Kousar,A. (2005). Impact of Exchange rate Volatility on Growth and Economic Performance: A Case Study of Pakistan, 1973-2003. The Pakistan Development Review, vol. 44, issue 4, 749-775.
Bhar, R., Mallik, G. (2010). Inflation Uncertainty and Output Growth in the USA, 389: 5503-10.
Bahmani-Oskooee, M., Bahmani-Oskooee, A. (2016). Asymmetry effects of exchange rate changes on domestic production: evidence from nonlinear ARDL approach. Australian Economic Papers, doi: 10.1111/1467-8454.12073. Bahmani-Oskooee, M., Aftab,M. (2017). On the asymmetric effects of exchange rate volatility on trade flows:new evidence from US-Malaysia trade at industry level, Econ Model, Vol 63, pp 86-103.
Gumus, I., Taspinar, Z.T.(2015). Real exchange volatility and business cycles in emerging market economies, economics Letters, No. 134.
Hussain, I., Jawad Hussain, A. A. K., & Yahya, K. (2019). An analysis of the asymmetric impact of exchange rate changes on G.D.P. in Pakistan: application of non-linear A.R.D.L, Economic Research-Ekonomska Istrazivanja, Vol.32, No. 1, pp.3100-3117.
Johansen, S., Juselius. K. (1992). Testing structural hypothesis in a multivariate cointegration analysis of the PPP and UIP for UK. Journal of Econometrics, 53. 211-244.
Kandil, M. (2008), The Asymmetric Effects of Exchange Rate Fluctuations on Output and Prices: Evidence from Developing Countries, The Journal of International Trade & Economic Development, Vol.17, No.2.
Mlambo, C. (2020). Exchange rate and manufacturing sector performance in SACU states. Business & Management,7:1787735. https://doi.org/10.1080/23311975.2020.1787735.
Morina, F., Hysa, E., Ergun, U., Panait, M., & Catalin Voice, M. (2020). The Effect of Exchange Rate Volatility on Economic Growth: Case of the CEE Countries. J. Risk Financial Manag. 13(8), 177; https://doi.org/10.3390/jrfm13080177.
Nishiyama, H. (2017). The effect of exchange rate fluctuation on intra-industry reallocation in a firm heterogeneity model with trade and foreign direct investment, The Quarerly Review of Economics and Finance, Elsevier,Vol.64(c), pp.32-43.
Nusair, S. (2021). The Asymmetric Effects of Exchange Rate Changes on Output: Evidence from Asian Countries. The International Trade Journal.
Oriji, A., Ogbuabor, J. E., Okeke, C., & Oriji, O. A. (2019). Another side of the coin: exchange rate movements and the manufacturing sector in Nigeria. Journals.sagepub. /doi/abs/10.1177/0974930618811499.
Okereke J, U. (2017). Foreign Exchange Rate Dynamics And Manufacturing Firms: Performance In Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science Invention. Vol 6. Issue9. pp 9-14.
Ozata, E.(2020). The Effect of Exchange Rate Volatility on Economic Gowth in Turkey, Journal of Business, Economics & Financ.
Sharaf, M., Shahen, A. (2022). Asymmetric Impact of Real Effective Exchange Rate Changes on Domestic Output Revisited: Evidence from Egypt. Faculty of arts, Department of Economics. No.2022-06.