چالش‌ها و راهکارهای حسابرسی مستقل صورتهای مالی بانک‌ها و موسسات اعتباری بر مبنای رویکرد نظارت بانکی موثر مبتنی بر اسناد کمیته بال

الموضوعات : Financial Economics

سیدمحمدرضا رضوی عراقی ¹ , آزیتا جهانشاد ²

1 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444 تاريخ الإصدار : 14 السبت , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: نظارت بانکی, حسابرسی مستقل, کمیته بال, روش دلفی-فازی, معادلات ساختاری,

ملخص المقالة :

جایگاه نظام بانکی در اقتصاد کشور و وابستگی سایر بخش‌های اقتصادی به آن، طوری است که هرگونه اخلال در عملکرد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، موجب عملکرد نامطلوب بقیه بخش‌های اقتصادی خواهد شد. این پژوهش درصدد شناسایی چالش‌ها و موانع موجود در فرآیند حسابرسی مستقل بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و همچنین ارائه راهکارهای لازم به منظور بهبود فرآیند مزبور بر مبنای رویکرد نظارت بانکی موثر و سپس تعیین رابطه بین متغیرهای شناسایی شده با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری است. در بخش کیفی برای شناسایی چالش‌ها و راهکارها از روش نمونه‌گیری هدفمند به منظور انتخاب و مصاحبه با خبرگان حوزه بانکی و حسابرسی و از روش دلفی-فازی استفاده شد. موارد مرتبط با چالش‌های حسابرسی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در سه بعد چالش‌های درونی، چالش‌های فرآیندی و چالش‌های محیطی و تعداد 29 گویه شناسایی شدند. راهکارهای احصا شده نیز در قالب ابعاد راهکارهای مرتبط با حسابرسان مستقل و راهکارهای مرتبط با ناظران بانکی و تعداد 26 گویه مشخص گردیدند و سپس در بخش کمی و به منظور تدوین الگوی پژوهش، پرسشنامه‌ها بین کارشناسان و ناظران بانکی و حسابرسان مستقل توزیع گردید و به کمک مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد، هر سه بعد شناسایی شده مرتبط با چالش‌های حسابرسی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری تاثیر منفی و معنادار و همچنین راهکارهای پیشنهادی مرتبط با حسابرسان مستقل و ناظران بانکی نیز تاثیر مثبت و معناداری بر فرآیند حسابرسی مستقل بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دارند.

المصادر:


فهرست منابع
احمدیان، اعظم، و داوودی، آزاده (1391). اثر نظارت بانکی بر کاهش مطالبات معوق. نشریه حسابداری مدیریت، دوره 5، شماره12، 117-125.
پورغلامرضائی محمد، سالاری، یاسر، سلاجقه، سنجر، و مهدیزاده فرسنگی، سمانه (1400). میزان شناخت از عقود بانکداری اسلامی )مورد مطالعه: یک بانک خصوصی)، فصلنامه علمي اقتصاد و بانکداري اسلامي، شماره سي و هفتم، 203-225.
بوستانی، فرخ، دارابی، رویا. و حیدرپور، فرزانه (1401). رویکرد تحلیل ساختار در الگوی رتبه‌بندی مؤسسات حسابرسی، اقتصاد مالی، 16(60)، 171-194. .Doi:10.30495/FED.2022.697610
تاجمیر ریاحی، حامد، یارمحمدی، رضا، و رحمتی، محمد (1398). شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های کارایی حسابداری در صنعت بانکداری با تأکید بر بانکداری بدون ربای ایران، نشریه علمی حسابداری و منافع اجتماعی، دوره 10، شماره 4، 111-140.Doi : 10.22051/JAASCI.2021.28896.1558
جعفری، کرامت، آزادی، کیهان، و فدایی، مهدی (1400). ارایه الگویی برای شناسایی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت حسابرسی با بکارگیری روش دلفی و منطق فازی، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 10، شماره 38، 269-284.
جلالی، رستم (1391). نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، سال اول، شماره 4، 310-320.
حبیبی، آرش، و عدن‌ور، مریم (1396). مدل‌یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی (آموزش کاربردی نرم‌افزار LISREL)، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.120ص.
رشیدی، محسن، غریبی، طیبه، و شریف خفری، سهیلا (1400). نقش سازوکارهای راهبری شرکتی و تخصص حسابرس در سخت‌گیری در قرارداد بدهی، فصلنامه پژوهش‌های پولی و بانکی، سال چهاردهم، شماره 49، 509-534.
رضوی عراقی، سید محمدرضا (1403). حسابرسی بانک‌ها با رویکرد نظارت بانکی موثر، انتشارات انجمن حسابداران خبره ایران، تهران.
رضوی عراقی، سید محمدرضا، و جهانشاد، آزیتا (1402). ارائه الگوی عوامل مؤثر بر حسابرسی مستقل بانک‌ها و مؤسسات اعتباری بر مبنای رویکرد نظارت بانکی موثر. حسابداری و منافع اجتماعی, 13(1)، Doi: 10.22051/jaasci.2023.41991.1734.
ساروخانی، باقر (1382). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
شفائی یامچلو، حسن‌پور، سمیرا، رنجبر، و اسماعیل، محمدحسین (1402). شناسایی آسیب ها و استراتژی‌های مورد نیاز الگوی مدیریت چرخه عمر برای توسعه خدمات بانکی (مطالعه موردی: بانک پارسیان)، اقتصاد مالی، 17(63)، 335-354. Doi: 10.30495/fed.2023.702197
طباطبایی حکیم، سید محمدرضا، گرکز، منصور، و عبدلی، محمدرضا (1401). ارائه الگوی اثرگذاری تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان بورس تهران، فصلنامه علمي اقتصاد و بانکداري اسلامي، شماره سي و هشتم، 367-412.
عرفانی، علیرضا، و محمدمرادی، صدیقه (1400). مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی بانک‌ها در ایران، فصلنامه پژوهش‌های پولی و بانکی، سال چهاردهم، شماره 49، 535-560.
محمود دهنوی، زهره (1395). استفاده از فناوری اطلاعات در حسابرسی مستقل در ایران؛ موانع و مشكلات، نشریه علمی حسابداری و منافع اجتماعی، دوره 6، شماره2، 55-70. .Doi: 10.22051/ijar.2016.2431
منصوری نیا، الهام، و یدالهی، نگار (1401). نقش کیفیت کمیته حسابرسی بر عملکرد مالی بانک‌های دولتی و خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. چشم انداز حسابداری و مدیریت. 5(67). 107-125.
میرزایی، حسین، رضایی، مهرداد، صلاحی، جواد، و افشاری راد، مجید (1401). ارزیابی تأثیر دوره مصونیت از ورشکستگی غیر ممکن بانک‌ها بر میزان سپرده‌ها در بانک‌های خصوصی و دولتی ایران (رهیافت داده‌های تابلویی پویا). اقتصاد مالی. 16(60). 281-304. Doi: 10.30495/fed.2022.697615
میرعمادی، سیدعلی‌اکبر، رضازاده، جواد، و خدارحمی، بهروز (1401). الگوی گزارشگری قسمت‌های عملیاتی در صنعت بانکداری ایران، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 14، شماره 53، 103-134. Doi: 10.30495/faar.2022.691689
Al-Ajmi, J. (2009). Audit and Reporting Delays: Evidence from an Emerging .Market. Advances in Accounting, Vol. 24, Issue. 2, pp. 217-226.
Doi.org/10.1016/j.adiac.2008.08.002.
Anas Jameel, Muhammad, Danish Ahmed Siddiqui. (2023). The Effect of Credit, and Liquidity Risk, along with Capital Adequacy and Audit Quality on Bank's Financial Stability: a Comparative Study between Islamic and Conventional Banks of Pakistan, www.ssrn.com ,April 28, 2023. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4432060.
Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R.(1995). The partial least squares approach to causal modeling: personal computer adoption and use as an illustration, technological studies, 2(2), 285-309.
Basel Committee on Banking Supervision. (2014).External Audits of banks, Bank for International Settlements, www.bis.org. March.
Basel Committee on Banking Supervision .(2012). Core Principles for Effective Banking Supervision, Bank for International Settlements, www.bis.org .September.
Basel Committee on Banking Supervision.(2020) .Supplemental note to External audits of banks – audit of expected credit loss, Bank for International Settlements, www.bis.org. December.
Cheng, C. H., & Lin, Y. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European journal of operational research, 142(1), 174-186. https://doi.org/10.1016/S0377-2217(01)00280-6.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences,(2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
Dantas, José Alves ; Costa, Fábio Moraes da ; Niyama, Jorge Katsumi ; Medeiros, Otávio Ribeiro de.(2014). Audit regulation in banking systems: analysis of the international context and determining factors R. Cont. Fin. – USP, São Paulo, v. 25, n. 64, p. 7-18, jan./fev./mar./abr.
Davis, E.P., Obasi, U. (2009).The Effectiveness of Banking Supervision. Brunel University, Economics and Finance Working Paper Series, Working Paper, No.09-27, June.
Doehr Benjamin. (2015). The Effect of Terminating Enforcement Actions on the Nation’s problem banks. Undergraduate Economic Review, 11 (1).
Hair, J. F., Sarstedt, M., Ringle, C. M., & Mena, J. A. (2017). An Assessment of the Use of Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Marketing Research, Journal of the Academy of Marketing Science, 40(3), 414-433. doi.org/10.1007/s11747-011-0261-6
Henseler, J., & Fassott, G. (2009). Testing moderating effects in PLS path models: Anillustration of available procedures In: V. Esposito Vinzi, W. W. Chin, J. Henseler &H. Wang (Eds), Handbook of partial least squares: Concepts, methods, and applications.Berlin: Springer (in print).
Hirtle, Beverly, Anna Kovner and Matt Plosser. (2020). The Impact of Supervision on Bank Performance, Journal of Finance, no. 5 (July): 2765-2808. doi.org/10.1111/jofi.12964
Jensen, M.C., and Meckling W.H., (1976). Theory of the firm: managerial behavior, agency costs and ownership structure, Journal of Financial Economics (October): 305-360
Kenneth. Unuafe Okaro, Afolabi M. Adeniyi,( 2014) Prediction of Bank Failure Using Camel and Market Information: Comparative Appraisal of Some Selected Banks in Nigeria. Research Journal of Finance and Accounting, Vol.5, No.3.
Kladakis, George. Lei Chen. Sotirios K. Bellos. (2022). Bank regulation, supervision and liquidity creation. Journal of International Money and Finance, Volume 124, June. doi.org/10.1016/j.jimonfin.2022.102629
Manita,Riadh.Elommal,Najoua. Baudier , Patricia. Hikkerovad ,Lubica. (2020). The digital transformation of external audit and its impact on corporate governance, Technological Forecasting & Social Change. Volume 150, January.
doi.org/10.1016/j.techfore.2019.119751
Masciandaro. Donato, Oana.Peia, Davide.Romellic (2020)Banking supervision and external auditors: Theory and empirics, Journal of Financial Stability, Volume 46, February 2020, 100722. doi.org/10.1016/j.jfs.2019.100722
Merrouche, O., Nier, E., (2010).What Caused the Global Financial Crisis; Evidence onthe Drivers of Financial Imbalances 1999: 2007. IMF Working Paper.
Ricquebourga, AlanDuboisée .Maroun,Warren (2022)How do auditor rotations affect key audit matters? Archival evidence from South African audits, The British Accounting Review. Available online. May. doi.org/10.1016/j.bar.2022.101099.
Singh, D. (2013). The role of external auditors in bank supervision: a supervisory gatekeeper?, Int. Lawyer 47 (1), 101–166.
Wallace .Wanda, A. (1980). The Economic Role of the Audit in Free and Regulated Markets, Graduate School of Mangement, University of Rochestor, NY.
Werts, C.E., Linn, R.L., & Joreskog, K., G. (1974). Intra class reliability estimates; Testing structural assumptions, educational and psychological measurement, 34(1), 177.
Wetzels, M., Odekerken-Schorder, G., & Van Oppen, C. (2009) Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration, MIS Quarterly, 33, (33), 177-1
Willenborg, M. (1999) Empirical analysis of the economic demand for auditing in the initial public offering market, Journal of Accounting Research, 37, 225−238.
Wu, Chih-Hung; Fang, Wen-Chang. (2011) Combining the Fuzzy Analytic Hierarchy Process and the fuzzy Delphi method for developing critical competences of electronic commerce professional managers,Qual Quant, Vol. 45, PP. 751–768.