بررسی تطبیقی حرکات جسمی در شعر سعدی و متنبّی

الموضوعات : مطالعات نقد ادبی

علیرضا باقر ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , ذو الحجة, 1435 تاريخ التأكيد : 06 السبت , رجب, 1436 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , شعبان, 1436

الکلمات المفتاحية: شعر, سعدی, متنبّی, حرکات جسمی, حرکت شناسی,

ملخص المقالة :

انسان اگرچه برای بیان مقاصد خویش سخن می‌گوید، امّا این یگانه راه برای این کار نیست و او بخش عمده‌ای از مقاصد خود را به کمک حرکات و حالات اندامش به دیگران می‌فهماند. این چیزی است که امروزه زبان بدن نام دارد و دانش حرکت‌شناسی که شاخه‌ی نوینی از زبان‌شناسی است به بررسی آن اختصاص یافته است. بیان این حرکات در سخن منظوم یا منثور، خیال‌انگیزی و تصویرگری آن را بسیار سرشار و استوار می‌سازد و از این رو بررسی آن در متون ادبی سودمند است. نوشتار پیش رو به مقایسه‌ی حرکات جسمی در شعر دو شاعر توانا، سعدی و متنبّی که می‌توان ایشان را از بهترین نمایندگان شعر فارسی و عربی دانست، پرداخته است و به این نتیجه‌ی روشن رسیده است که سعدی در این زمینه نیز در کمّیّت و کیفیّت، بسی برتر از متنبّی بوده است و این وجه شاعریِ وی هم از او قوی‌تر می‌نماید.

المصادر:

قرآن کریم

ابن‌جنی، ابوالفتح عثمان.(بی تا). الخصائص، به کوشش محمد علی النجار،بیروت: عالم الکتب.

ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد.(بی تا). تاریخ ابن‌خلدون (مقدمة)، ط 4، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

اولمن، استیون.(1962م). دور الکلمة فی اللغة، ترجمه کمال بشر، قاهره.

جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر.( 1418 ق / 1998 م). البیان والتبیین، تحقیق عبدالسلام هارون، ط7 ،مکتبة الخانجی، قاهره : دار صعب.

ردینی، محمد علی.( 1423 ق/2002 م). فصول فی علم اللغة العام، ط 1، بیروت: عالم الکتب

سعدی، شیخ مصلح الدین.( 1366 ش). کلّیّات سعدی، به کوشش محمّدعلی فروغی،چاپ ششم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

سعران، محمود.(1985م).  اللغة والمجتمع، المطبعة الأهلیة، بنغازی.

عزاوی، نعمه رحیم.( 1425 ق / 2004 م).  فصول فی اللغة والنقد، ط 1، بغداد: المکتبة العصریة.

مبارک، مبارک.(1995م).  معجم المصطلحات الألسنیة، بیروت: دار الفکر اللبنانی.

متنبّی.(2001م).  دیوان المتنبّی مع شرح البرقوقی، ط 1، دار الکتب العلمیّه.

محجوب، فاطمه.(1967م).  دراسات فی علم اللغة، قاهره: دارالنهضة العربیة.

وندریس، ژوزف.(1950م).  اللغة، ترجمه عبدالحمید الدواخلی و محمد القصاص، مطبعة الأنجلو العربیة.

Birdwhistell, Ray,(1970). Kinesics and Context Essays on Body Motion Communication, University of Pennsylvania.