بررسی تطبیقی ایجاب عام در بیع
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللی
صادق مرادی
1
()
محمدرضا پیرهادی
2
()
الکلمات المفتاحية: ایجاب عام, تخاطب, معاطات, نمایش کالا, شرایط‌ایجاب عام, مصادیق ایجاب عام,
ملخص المقالة :
بر خلاف دیدگاهی که‌ایجاب عام را استثنا و مختص برخی از عقود مثل جعاله می داند، با توجه به سابقه ی تاریخی ایجاب عام و تحولاتی که در روابط حقوقی اشخاص صورت گرفته است، این دیدگاه محل تأمل و اشکال است. ایجاب عام در بیع معاطاتی مثل‌ایجاب فروش روزنامه به عموم‌یا اجاره ی مختلط مثل‌ایجاب عام در حمام عمومی به عموم یا ایجاب عام در وسائط نقلیه ی عمومی‌به عموم از مصادیق بارز ایجاب عام است که در زمان های گذشته نیز رواج داشته است. با تحولات قرون اخیر و خصوصاً دهه های اخیر ایجاب عام از طریق آگهی در روزنامه یا آگهی در‌اینترنت و نظایر آن رواج یافته است و اشخاص گاهی با قصد ایجاب عام اقدام به عرضه و فروش کالای خود به عموم می نمایند. حقوق برخی از کشورها با این تحولات رفتاری متحول شده است و در برخی از قوانین موضوعه یا در رویه ی قضایی برخی از کشورها، ایجاب عام در بیع پذیرفته شده و شرایط تحقق آن تبیین شده است و گاه ضمانت اجرایی آن نیز پیش بینی شده است. برخی از شرایط ایجاب عام با ایجاب به فرد‌یا افراد معین یکسان است، ولی در مواردی شرایط ایجاب عام متفاوت و دارای قیود و شرایط صریح یا ضمنی است که در‌این نوشته بررسی گردیده است.
کتابهای فارسی
1. پیرهادی، محمد رضا، انتقال مالکیت در بیع (مطالعه تطبیقی)، چاپ دوم، انتشارات جنگل، جاودانه، 1390
2. کاتوزیان، دکتر ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، چاپ 2، انتشارات مدرس، با همکاری بهمن برنا، 1372
3. محقق داماد، دکتر مصطفی، عبدی پور، دکتر ابراهیم، قنواتی، دکتر جلیل، وحدتی شبیری، دکتر سید حسن، حقوق قراردادها در
فقه امامیه، ج 2، توافق اراده ها، شرایط متعاقدان و مورد معامله چاپ اول، ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389
کتابهای عربی فقهی و حقوقی
1. الاصفهانی، الشیخ محمد حسین، حاشیه کتاب مکاسب، ج 5، الطبعه الثانیه، الناشر ذوی القربی، 1427
2. الانصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج 3، ناشر المؤتمر العالمی بمناسبه الذکری المئویه الثانیه لمیلاد الشیخ الانصاری، 1420
3. الانصاری الشیخ مرتضی، کتاب المکاسب، ج 4، الطبعه ثانیه، المطبعه شریعت، قم، صفر المظفر 1422 ه. ق،
4. الحسینی المراغی، سید میر عبد الفتاح، العناوین الفقهیه، ج 2، چ اول، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه ی مدرسین، قم، 1417
5. الخراسانی، الاخوند محمد، کاظم حاشیه المکاسب، ج 1، الطبعه الاولی، وزارت الارشاد الاسلامی، 1406 ه. ق، ص 128 و 129
6. سعد، الدکتور نبیل ابراهیم، العقود المسماة، الجزء الاول، البیع، الناشر دارا النهضه العربیه، الطبعه الاولی، بیروت 1997
7. السنهوری، دکتر عبدالرزاق احمد، نظریه العقد، الجزءالاول، منشورات الحلبی الحقوقیه، بیروت، 1998
8. الطباطبایی الیزدی، السید محمد کاظم، حاشیه کتاب المکاسب، ج 1، الطبعه الثانیه، نشر طلیعه نور، مؤسسه طیبه لاحیاء التراث،
1429
9. الطباطبائی الیزدی، السید محمد کاظم، العروة الوثقی، مع تعلیقات عدة من الفقهاء العظام، الجزء السادس، الطبعه الاولی، مؤسسه
النشر الاسلامی قم، 1423 ه.ق
10 . الطوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن بن علی الطوسی ( شیخ طوسی )، المبسوط فی فقه الامامیه، ج 6، ناشر المکتبۀالمرتضویه،
1387
11 . الکاشانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنایع، الطبعه الاولی، المکتبه الحبیبیه پاکستان، 1409
بررسی تطبیقی ایجاب عام در بیع.................................................................................... 29
12 . المفید، ابو عبدالله محمد بن محمد بن النعمان العکبری، الملقب بالشیخ المفید، المقنعه؛ الطبقه الاولی، موسسه النشر الاسلامی،
قم، 1410
13 . مروج جزایری سید محمد جعفر، هدی الطالب فی شرح المکاسب، ج 2، چ اول، ناشر مؤسسه دار الکتاب، قم، 1416
14 . مغنیه، محمد جواد، فقه الامام الصادق (ع)، ج 4، چ دوم، مؤسسه انصاریان، قم، 1421
15 . الموسوی الخمینی، سیدروح الله، کتاب البیع، ج 4، الطبعه الرابعه، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1410
16 . نجفی، شیخ محمد حسن، جواهر الکلام، ج 35 ، چاپ سوم، نشر دارالکتب اسلامیه، 1367
کتابهای انگلیسی
١. Hector L. Macqueen, Reinhard Zimmermann, European Contract Law: Scots and South African
Perspectives. Contributors, Publisher: Edinburgh University Press, Edinburgh, ٢٠٠۶
٢. honnold, John, uniform law of international sales, under the ١٩٨٠ united nations convention, second
ed., kluwer, usa, ١٩٩١
٣. Chitty on contracts, twenty-ninth edition, volume I General principles, London, sweet & Maxwell,
٢٠٠۴
٤. graziano, Thomas kadner, comparative contract law, cases, materials and exercises, translations by
Eleanor grant, first published in English by Palgrave Macmillan, great Britain, ٢٠٠٩
٥. Markesinis, Sir Basil, Hannes Unberath, Angus Johnston, The German law of contract, A
comparative treatise, second edition, Oxford and Portland, Oregon, published in US and Canada by,
Hart publishing c/o, international specialized book services, ٢٠٠۶
٦. Salzedo, Simon, Brunner, Peter, Briefcase On Contract Law, Third Ed, Cavendish, Great Britain, ١٩٩٩, p ٣
٧. Schlechtriem, Peter, commentery on the un convetion on the international sale of goods (CISG),
Translated by Geoffreythomas, second ed., oxford, ١٩٩٨
٨. Stone, Richard, The Modern Law of Contract Eighth Ed, Taylor & Francis e-Library,
