آثار وکالت بلاعزل بر روابط موکل و وکیل
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللیمجید عباس آبادی 1 , پرویز رضایی 2
1 - استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
الکلمات المفتاحية: وکالت بلاعزل, توکیل, سلب حق, آثار وکالت,
ملخص المقالة :
سلب حق عزل وکیل آثاری را به دنبال دارد که اغلب بستگی به شرایط، نوع قرارداد، اراده و توافق طرفین عقد وکالت دارد. چنین وکالتی اگر در مقام صرف وکالت منعقد گردد تمام آثار و احکام وکالت در مورد آن جاری و اعمال خواهد شد و موکل می تواند موضوع وکالت را خود انجام داده و یا حتی ضم وکیل یا امین و یا ناظر نماید. اما اگر این نوع وکالت با هدف تضمین حق وکیل و یا فروش مال و یا انتقال حقوق منعقد گردد و یا این که موکل ضمن عقد لازم حق انجام مورد وکالت را از خود ساقط کند علاوه بر اسقاط این حق، وی در برابر وکیل نیز متعهد می گردد عمل مغایری با وکالت انجام ندهد. بنابراین اثر وکالت بلاعزل به دو صورت آشکار می شود: گاهی وکالت بلاعزل اثری فراتر از وکالت ایجاد می کند که در این حالت، رابطه‌ی طرفین فراتر از عقد وکالت است و گاهی در وکالت فقط حق عزل وکیل اسقاط شده است، با این که موکل قادر به عزل وکیل نیست ولی خود می تواند موضوع وکالت یا معامله را انجام دهد. شرط بقای وکالت بعد از فوت موکل معتبر نبوده و تنها در مواردی که وکالت برای تضمین انجام تعهدی داده می شود و یا مدلول آن فروش مال یا انتقال حق است به استناد حقی که برای وکیل ایجاد می گردد با فوت پایان نمی یابد.
1- آذرپور، حمید و حجتی اشرفی، غلامرضا، مجموعه محشای بخش نامه های ثبتی، چاپ نهم، انتشارات گنج دانش، تهران، 1385
2- امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ هفتم، کتاب فروشی اسلامیه، تهران، 1371
3- امیری قایم‌مقامی، عبدالمجید، انقضای نمایندگی ارادی و مساله وکالت غیرقابل عزل، نشریه‌ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 12، زمستان 1351
4- بازگیر، یدالله، قانون مدنی در آیینه آرای دیوان عالی کشور (وکالت و عقد ضمان)، چاپ اول، انتشارات فردوس، تهران، 1379
5- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، رهن و صلح، چاپ دوم، گنج دانش، تهران، 1370
6- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، فلسفه‌ی حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ دوم، گنج دانش، تهران، 1390
7- رضایی، پرویز، شرط عدم عزل وکیل در وکالت نامه اولیه و اختیار وکلای توکیلی برای انتخاب وکیل بلاعزل، مجله‌ی کانون سردفتران و دفتریاران، ضمیمه‌ی شماره‌ی 53، سال چهل و هفتم، دوره دوم
8- غریبه، علی، قابلیت عزل وکیل با واسطه در وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر، نشریه‌ی فلسفه، کلام و عرفان، شماره 9، بهار 1385
9- قاسم‌زاده، سیدمرتضی، وکالت بدون فسخ، مجله‌ی دیدگاه های حقوقی، شماره‌ی 3، پاییز 1375
10- کاتوزیان، ناصر، عقود اذنی و وثیقه های دین، جلد چهارم، چاپ ششم، شرکت سهامی‌انتشار، تهران، 1389
11– کاشانی، محمود، قراردادهای ویژه، چاپ اول، نشر میزان، تهران، 1388
12– کاشانی، محمود، وکالت بلاعزل، ماهنامه‌ی قضاوت، شماره 51، خرداد و تیر 1387
13- ناظمی، صابر، ضم وکیل، مجله‌ی کانون سردفتران و دفتریاران، شماره 125، سال پنجاه و سوم، دوره دوم، بهمن 1390
14- وحیدی، امیر حسین، وکالت، بدون حق فسخ، مجله‌ی کانون سردفتران و دفتریاران، شماره‌ی 54، سال چهل و هفتم، دوره دوم، دی و بهمن 1383
عربی
15- اردبیلی، احمد بن‌محمد، مجمع‌الفائده و البرهان فی شرح‌الارشاد الاذهان، جلد نهم، چاپ اول، دفتر انتشارات اسلامی‌وابسته به جامعه مدرسین حوزه‌ی علمیه قم، قم،1403ه.ق
16- جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، جلد سوم، چاپ اول، دارالثقلین، بیروت، 1419 ه.ق
17- حیدر، علی، درر الاحکام، شرح مجله الاحکام، مجلد سوم، جلد یازدهم، چاپ اول، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1411 ه.ق
18– رستم باز لبنانی، سلیم، شرح المجله، چاپ سوم، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بی تا
19- سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد هفتم، مجلد اول، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بی تا
20- سنهوری، عبدالرزاق احمد، عقد وکالت، ترجمه‌ی حسین قلی حسینی نژاد، چاپ اول، نشر حقوق دان، تهران، 1376
21- طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، تکمله العروة الوثقی، جلد اول، چاپ اول، کتاب فروشی داوری، قم، 1414 ه.ق
22- طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، جلد ششم، چاپ اول، مؤسسه‌ی نشر اسلامی، قم، 1420 ه.ق
23- عاملی، سید محمد جواد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، جلد پنجم، چاپ اول، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بی تا
24- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، جلد بیست و پنجم، چاپ هفتم، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت، 1404 ه.ق
25- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، جلد بیست و هفتم، چاپ هفتم، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت، 1404 ه.ق
