اثر‌بخشی آموزش خودنظم‎دهی بر کنش‎های اجرایی دانش‎آموزان با ناتوانی‌های یادگیری

الموضوعات :

زینب خانجانی ¹ (دانشگاه تبریز)
رضا فرجی ² (کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی)
پریا فاروقی ³ (دانشگاه تبریز)

تاريخ الإرسال : 25 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1435 تاريخ التأكيد : 09 السبت , جمادى الأولى, 1436 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , ذو الحجة, 1436

الکلمات المفتاحية: ناتوانی‌های یادگیری, کنش‌های اجرایی (حافظه کاری و برنامه‌ریزی–سازمان‌دهی ), خودنظم دهی,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر اثربخشی آموزش خودنظم‎دهی برکنش‎های اجرایی (حافظه کاری وسازمان‌دهی) دانش‎آموزان با ناتوانی‎های یادگیری مقطع ابتدایی شهرستان سقز را بررسی کرد. این مطالعه از نوع شبه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه مورد مطالعه شامل دانش‌آموزان 8 و 9 ساله مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری در شهر سقز بود. 60 دانش‎آموز با ناتوانی‌های یادگیری به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. دانش‌آموزان به صورت تصادفی به گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. برای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش از آزمون ‌اشکال پیچیده ری‌ـ‌اوستریت (1942) و حافظه عددی مقیاس هوش وکسلر (1974) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادند گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه افزایش معناداری در نمره‎های برنامه‌ریزی‌ـ‌سازمان‌دهی و حافظه کاری داشت.یافته‌ها نشان‎دهنده اثربخشی آموزش خودنظم‌دهی بر کنش‎های اجرایی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری در مقطع ابتدایی بود.

المصادر:

احدی، ح. و کاکاوند، ع. (1388). اختلال‌های یادگیری (نظریه تا عمل). تهران: انتشارات ارسباران.

امین‌زاده، ا. و حسن‌آبادی، ح. (1389). نارسایی‌های شناختی زیربنایی در ناتوانی ریاضی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 6 (23)، 200-187.

بروجردی، م.(1391). بررسی اثربخشی آموزش انگیزش و پیشرفت بر ادراک از ساختار کلاس و درگیری تحصیلی دانش آموزان راهنمایی شهرستان سقز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.

بهرامی، ه. (1391).مبانی آزمون‌های روانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

جانه، م.، ابراهیمی ‌قوام، ص. و علیزاده، ح. (1390). بررسی کارکـردهای اجـرایی استـدلال، برنامه‌ریزی-سازمان‌دهی و حافظه کاری در دانش‌آموزان دختر با و بدون اختلال‌ ریاضی مقطع  دبستان استان تهران. روا‌‌ن‌شناسی افراد استثنایی، 2، 42-21.

سیف، ع. ا. (1388). روان‌شناسی پرورشی نوین (یادگیری و آموزش). تهران: نشر دوران.

شمسی،ع.، عابدی،ا.، صمدی،م. و احمدزاده، م.(1392). فراتحلیـل اثربخشـی مداخـلات روان‌شنـاختی و آموزشی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2(4)،81-61.

شهیم، س.(1387). مقیاس تجدید نظر شده هوشی وکسلر برای کودکان: انطباق و هنجاریابی. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.

عابدی، ا. و آقابابایی، س.(1389). اثربخشی آموزش حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با ناتوانی‌های یادگیری. مجله روان‌شناسی بالینی،4،81-73.

قره‌گوز، ع. و سیف‌نراقی، م.(1387). اثربخشی وسیله آموزشی سینا در کاهش خطای خواندن کودکان نارساخوان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 4(16)، 353-343.

قمری‌گیوی، ح.، نریمانی،م. و محمودی، ه. (1391). بررسی اثر‌بخشی نرم‌افزار پیش‌برد شناختی بر کارکردهای اجرایی، بازداری پاسخ و حافظه کاری کودکان دچار اختلال نارساخوانی و نقص توجه/بیش‌فعالی دانش‌آموزان 9 تا12 ساله شهر اردبیل. مجله ناتوانایی‌های یادگیری، 1،113-98.

قمری گیوی ،ح. (1388). مقایسه کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش‌فعالی، ناتوانی در یادگیری وکودکان بهنجار. مجله اصول بهداشت روانی، 44، 333-322.

کدیور، پ. (1386). روان‌شناسی یادگیری. تهران: انتشارات سمت.

محسنی، ن. (1383). نظریه‌ها در روا‌‌ن‌شناسی رشد. تهران: انتشارات پردیس.

مشهدی، ع.، رسول‌زاده‌طباطبایی، ک.، آزادفلاح، پ. و سلطانی‌فر، ع. (1389). توانایی برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه‌/ فزون‌کنشی. مجله مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 11(1)، 170-151.

مصرآبادی، ج. (1382). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری برسرعت خواندن، یادداری، و درک متون مختلف. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی وعلوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

میرهاشمی، م. (1374). هنجاریابی آزمون تصاویر درهم آندره ری در دانش‌آموزان 7 تا 15 سال و بزرگسالان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی. دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

میر‌مهدی، س. ر.، علیزاده، ح. و سیف‌نراقی، م. (1387). تأثیر آموزش کارکردهای اجرایی برعملکرد ریاضی وخواندن دانش‌آموزان دبستانی با ناتوانی‌های یادگیری ویژه. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 1، 12-1.

نریمانی، م. و سلیمانی، ا. (1391). اثر‌بخشی توان‌بخشی شناختی بر کارکرد‌های اجرایی (حافظه کاری) و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2(3)، 115-91.

هالاهان، د.، پی‌لوید، ج.، کافمن، ج.، ویس، م. ومارتینز، ا. (1391). اختلال‌های یادگیری: مبانی، ویژگی‌ها و تدریس مؤثر. ترجمه ح. علیزاده. تهران: انتشارات ارسباران (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2005).

یعقوبی، ا.، محققی، ح.، اسکندری، ا. و یاری‌مقدم، ن. (1393). تاثیر آموزش راهبرد خودتنظیمی بر نشانه‌های نارسایی توجه و عملکرد ریاضی دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 4(13)، 148-131.

Adkins, M. H., & Gavins, M. V. (2012). Self-regulated strategy development and generalization instruction: Effects on story writing and personal narratives among students with severe emotional and behavioral disorders. Exceptionality, 20(4), 235-249.

Acar,E., & Aktamis, H. (2010). The relationship between self-regulation strategies and prospective elementary school teachers’ academic achievement in mathematics teaching course. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5539-5543.

Anderson, V. A., Anderson, P.,Northam, E., Jacobs, R., & Catroppa, C. (2001).Development of executive functions through late childhood and adolescence in an Australian sample. Develop-mental Neuropsychology, 20(1), 385-406.

Berdine, W. (2001). Students with mental retardation: Introduction to speciel education (3rd ed). New York: McGraw-Hill.

Bull, A., & Screrif, Y. (2001). Goal directed upper limb movments by children with and without DCD: A window into perceptuo-motor dysfunction. Phisio-therapy International Journal, 9(3), 1-12.

Cole, j., Logan, T. K., & Walker, R. (2011). Social exclusion, personal control, self-regulation, and stress among substance abuse treatment clients. Drug and Alcohol Dependence, 113, 13-20.

Fuster, J. M. (2008). The prefrontal cortex (4th ed).New York: Academic Press.

Geek, B. (2001). Analysis of cognitive and meta-cognitive skills in solving mathematics problems. Journal of Applied Behavior, 36(5), 21-33.

Graham, S., & Harris, K.R. (2003). Students with learning disabilities and the process of writing: A meta-analysis of SRSD studies. In H. L. Swanson, K. R. Harris, & S.Graham (Eds.), Handbook of learning disabilities (pp. 323-334). NewYork: Guilford Press.

Klassen, R. M., & Lynch, S. L. (2007). Self-efficacy from the perspective of adolescents with learning disabilities and their specialist teachers. Journal of Learning Disabilities, 40, 494-507.

Kaneda, M., & Osaka, N. (2008). Role of anterior cingulated cortex during semantic coding inverbal working memory. Journal of Neuroscience Letters, 436, 57-61.

Lee Swanson, H., Harris, K., & Graham, S. (2013). Handbook of learning disabilities (2nd ed). New York: Guilford Press.

Lezak, M. D., Howieson, D. B., & Loring, D. W. (2004). Neuropsychological Assessment (4th ed). New York: Oxford University Press

Meltzer, L. (2004). Executive function in the classroom: Metacognitive strategies for fostering academic success and resilience. Paper presented at the Learning Differences Conference, Cambridge, MA.

Mclean, K., & Hictch, J. (2001). Executive functions in students with and without mathematics disorder. Journal of Learning Disabilities, 30, 214-225.

Molly, D., Gisher, A., Hiller, J., Mumford, S., & Brent, R. (2005). Introduction to special educa- tion (2nd ed). London: Routledge.

Reiter, A., Tucha, O., & Lange, K. W. (2005). Execu- tive functions in children with dyslexia. Dyslexia, 11, 116-131.

Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2007). Kaplan & Sadock's comprehensive textbook of psychiatry (8th ed). Lippincott: Williams and Wilkins.

Silver, H., Ruff, M., Iverson, L., Barth, T., Broshek, K., & Wechsler, D. (1991). Manual for the Wechsler Intelligence Scale for Children (3rd ed). San Antonio, Tx: Psychlogiccal Corporation.

Van der Sluis, S., de Jong, P. F., & Van der Leij, A. (2004). Inhibition and switching in children with learning deficits in arithmetic and reading. Journal of Experimental Child Psychology, 87, 239-266.

Wong, B. Y. L., Harris, K. R., Graham, S., & Butler, D. L. (2003). Cognitive strategies instruction research research in learning disabilities. In H. L. Swanson, K. R. Harris, & S.Graham (Eds.).Hand-book of learning disabilities. 383-402. New York: Guilford Press.

Zimmerman, B. J. (1989). A asocial cognitive view of self-regulated academic learning. Journal of Educa-tional Psychology, 81,339-329