بررسی روان‌شناسانة رویاهای شاهنامه
الموضوعات :خیرا... محمودی 1 , مهرنوش دژم 2
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
الکلمات المفتاحية: شاهنامه, یونگ, رویا, فروید, روان‌شناسی,
ملخص المقالة :
رویا از پدیده‌های شگفت‌انگیزی است که از دیرباز مورد توجه آدمی بوده و در برابر آن رفتارهای گوناگونی نشان داده شده است. انسان بدوی رویا را یک پدیدة روان‌شناسی تلقی نمی‌کرد؛ بلکه آن را تجربیات واقعیت روح که در هنگام خواب از بدن جدا شده است، می‌دانست. امروز روان‌شناسان این پدیده را با نگاه علم روان‌شناختی بررسی کرده و منطبق با اصول و تجربه روان‌شناسی می‌دانند.در این مقاله رویاهای اساطیری که در شاهنامه فردوسی روایت شده است با دیدگاههای روان‌شناسان بررسی شده است.
کتابنامه
ادموند، لیچ. 1350. لوی اشتراوس. ترجمة دکتر حمید عنایت.تهران: خوارزمی.
الیاده، میرچا. 1368. "ادبیات شفاهی". ترجمة جلال ستاری. تهران: مجلة نمایش.
ــــــــــ . 1372. رساله در تاریخ ادیان. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
ــــــــــ . 1373. آیین گــنوسی و مانوی. ترجمة دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
پاولف. 1374. خواب و رویــا. ترجـمة غلامـرضا اربابی. تهران: موسسة مطبوعاتی فرخی.
پورداوود، ابراهیم. 1377. یشت‌ها. تهران: اساطیر.
جوادی، جواد. 1370. فریدونیان، ضحاکیان، مردمیان. چ1. تهران: ناشر مؤلف.
رضوان‌طلب، محمدرضا. 1371. رویا از نظر دین و روان‌شناسی. تهران: شفق.
طحان، احمد. 1384. دگـرگـونی مـفـاهیم اساطـیری در متون حماسی. شیراز: دانشگاه شیراز. (پایان‌نامه دکتری)
فردوسی. 1384. شاهنامه. به کوشش دکتر سعید حمیدیان.بر اساس چاپ مسکو. چ7. تهران: قطره.
فروم، اریک. بی تا. زبان از یاد رفته. ترجمة ابراهیم امانت. تهران: مروارید.
فروید. 1382. تعبیر خواب و بیماری‌های روانی. چ 5. تهران: علمی.
کیا، خجسته. 1369. شاهنامه فردوسی و تراژدی آتنی. چ 1. تهران: علمی فرهنگی.
کی ولز. 2536. نقدی بر فرویدیسم از دیدگاه روان‌شناسی علمی. ترجمة نصرالله کسرائیان. چ 1. تهران: شبگیر.
مختاری، محمد. 1367. حماسه در رمز و راز ملی. تهران: قطره.
نولدکه، تئودور. بی‌تا. حماسه ملی ایران. تـرجـمة بزرگ علوی. چ 2. تهران: سپهر. مهاجرانی، سید عطاء الله. 1382. گزند باد. چ 6. تهران: اطلاعات.
یونگ، کارل گستاو (با همکاری ماری لویزفون فرانتس و دیگران). 1378. انسان و سمبل‌هایش. ترجمة
کتابنامه
ادموند، لیچ. 1350. لوی اشتراوس. ترجمة دکتر حمید عنایت.تهران: خوارزمی.
الیاده، میرچا. 1368. "ادبیات شفاهی". ترجمة جلال ستاری. تهران: مجلة نمایش.
ــــــــــ . 1372. رساله در تاریخ ادیان. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
ــــــــــ . 1373. آیین گــنوسی و مانوی. ترجمة دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
پاولف. 1374. خواب و رویــا. ترجـمة غلامـرضا اربابی. تهران: موسسة مطبوعاتی فرخی.
پورداوود، ابراهیم. 1377. یشت‌ها. تهران: اساطیر.
جوادی، جواد. 1370. فریدونیان، ضحاکیان، مردمیان. چ1. تهران: ناشر مؤلف.
رضوان‌طلب، محمدرضا. 1371. رویا از نظر دین و روان‌شناسی. تهران: شفق.
طحان، احمد. 1384. دگـرگـونی مـفـاهیم اساطـیری در متون حماسی. شیراز: دانشگاه شیراز. (پایان‌نامه دکتری)
فردوسی. 1384. شاهنامه. به کوشش دکتر سعید حمیدیان.بر اساس چاپ مسکو. چ7. تهران: قطره.
فروم، اریک. بی تا. زبان از یاد رفته. ترجمة ابراهیم امانت. تهران: مروارید.
فروید. 1382. تعبیر خواب و بیماری‌های روانی. چ 5. تهران: علمی.
کیا، خجسته. 1369. شاهنامه فردوسی و تراژدی آتنی. چ 1. تهران: علمی فرهنگی.
کی ولز. 2536. نقدی بر فرویدیسم از دیدگاه روان‌شناسی علمی. ترجمة نصرالله کسرائیان. چ 1. تهران: شبگیر.
مختاری، محمد. 1367. حماسه در رمز و راز ملی. تهران: قطره.
نولدکه، تئودور. بی‌تا. حماسه ملی ایران. تـرجـمة بزرگ علوی. چ 2. تهران: سپهر. مهاجرانی، سید عطاء الله. 1382. گزند باد. چ 6. تهران: اطلاعات.
یونگ، کارل گستاو (با همکاری ماری لویزفون فرانتس و دیگران). 1378. انسان و سمبل‌هایش. ترجمة دکتر محمود سلطانیه. تهران: جام.
_||_
References
Edmund, Leach. (1971/1350H). Lévi-Strauss. Tr. by Hamid Enayat. Tehran: kharazmi.
Eliade, Mircea. (1989/1368H). “Adabiāt-e Shafāhi”. Tr. by Jalāl Sattāri. Tehran: Majale-ye Namāyesh.
--------. (1993/1372H). Resāleh dar Tārikh-e Adiyān (Traité D’Histoire Des Religions). Tr. by Jalāl Sattāri. Tehran: Toos.
--------. (1994/1373H). Ayin-e Genosi va Manavi. Tr. by Abolghasem Esma’eel Pour. Tehran: Fekr-e Rooz.
Ferdowsi. (2005/1384H). Shahnameh. With the efforts of Saeed Saeediān. Based on the book published in Moscow. 7th ed. Tehran: Ghatreh.
Freud. (2003/1382H). Ta’bir-e Khāb va Bimāri-hāye Ravāni (Interpretation of Dreams). 5th ed. Tehran: Elmi.
Fromm, Erich. (n.d.). Zaban-e az yad rafteh (The Forgotten Language). Tr. by Ebrahim Amānat. Tehran: Morvarid.
Javadi, Javad. (1991/1370H). Fereidooniān, Zahhakiān, Mardomiān. 1st ed. Tehran: Nasher-e Moallef.
Jung, Carl Gustav (with Marie-Luise von Franz et al). (1999/1378H). Ensān va Sambol-hāyash (Man and His Symbols). Tr. by Mahmood Soltaniyyeh. Tehran: Jām.
Key Wells (2536). Naghdi bar Freudism az didgāh-e Ravanshenāsi-e Elmi. Tr. by Nasrollah Kasrā’īiān. 1st ed. Tehran: Shabgir.
Kia, Khojasteh. (1990/1369H). Shahname-ye Ferdowsi va Tragedy-e Otni. 1st ed. Tehran: Elmi Farhangi.
Mohājerāni, Seyyed Atāollah. (2003/1382H). Gazand-e Bād. 6th ed. Tehran: Ettelā’āt.
Mokhtāri, Mohammad. (1988/1367H). Hemāseh dar Ramz va Rāz-e Melli. Tehran: Ghatreh.
Nöldeke, Theodor. (n.d.). Hemāse-ye Melli-e Iran (Das Iranische Nationalepos). Tr. by Bozorg Alavi. 2nd ed. Tehran: Sepehr.
Pavlov. (1995/1374H). khāb-o Roya. Tr. by Gholām Reza Arbābi. Tehran: Moassese-ye Matbu’āti-e Farrokhi.
Poor Dāvood, Ebrahim. (1998/1377H). Yasht-ha. Tehran: Asātir.
Rezvān Talab, Mohammad Reza. (1992/1371H). Roya az Nazar-e Din va Ravānshenāsi. Tehran: Shafagh.
Tāhān, Ahmad. (2005/1384H). Degargooni-e Mafāhim-e Asātiri dar Motoon-e Hamāsi (Doktoral Dissertation). Shiraz: University of Shiraz.
