تحلیل و بررسی نگره تطبیقی چهرة هادیان ارواح در آیینه اساطیر

الموضوعات :

شهین قاسمی ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
معصومه میرآب ² (کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاداسلامی، رامهرمز، ایران)

تاريخ الإرسال : 28 السبت , ربيع الأول, 1442 تاريخ التأكيد : 23 الإثنين , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , شعبان, 1443

الکلمات المفتاحية: مرگ, برزخ, اساطیر, هادی ارواح, متوفی,

ملخص المقالة :

یکی از مباحث مهم در اساطیر ملل، داشتن باورهای متفاوتی از نحوه ورود و هدایت ارواح به جهان پسین است. اعتقاد به جاودانگی، دین، فرهنگ و چگونگی اندیشیدن مردم در اساطیر مختلف سبب شده است تا دنیایی برای خود تصور کنند که با توجه به کردار و اعمالشان، هادی در آن نقش فرستندة ارواح مردگان به جایگاه ابدیشان دارد. در این پژوهش با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی به انواع هادیان ارواح و رابطه هادی با جنسیت متوفی، برهة زمانی همراهی روح از لحظه جدایی روح از بدن تا پایان رسیدن به جایگاه ابدیش و چهره ارواح در اساطیر ایران و جهان پرداخته شده است تا مردم به درک عمیق از زندگی پس از مرگ و کاهش ترس و اضطراب و رسیدن به آرامش در کردار و اخلاق نفسانی خود در گذر این جهان برسند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نحوة عملکرد هادیان روح بر اساس میزان خوبی یا بدی اعمال متوفی ارزیابی می‌شود و نقش هادی در هر اسطوره متفاوت از اساطیر دیگر کشورهاست و اعتقادات هر کشوری تأثیر بسیار زیادی در نشان دادن چهرة هادی و نحوة برخورد با شخص متوفی دارد.

المصادر:

قرآن کریم

آرام، محمدرضا. ١٣٨٧. «سیر تاریخی فرجام شناسی در دین یهود».مقاله علمی پژوهشی- نشریه تاریخ.ش 11، دوره 3، صص 5-34

آزادگان، جمشید. ١٣٩١. تاریخ ادیان ابتدایی و قدیمی. چ6. تهران: سمت.

برون، استیوارد. ١٣٨١. شناخت اساطیر رم. ترجمه محمد حسین باجلان فرخی. تهران: اساطیر.

بیرلین، ج.ف. ١٣٩٢. اسطوره‌های موازی. ترجمه عباس مخبر. چ4. تهران: نشرمرکز.

پاریند، جئوفری.١٣٩۰. شناخت افریقا. ترجمه محمد حسین باجلان فرخی. چ2. تهران: اساطیر.

پپیگوت، ژولیت.١٣٧٣. شناخت اساطیر ژاپن. ترجمه محمد حسین باجلان فرخی. تهران: اساطیر.

داتی، ویلیام. ۱۳۹۲. اساطیر جهان. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: اسطوره.

هینلز، جان راسل. ١٣٨٨.  اسطوره های ایرانی. ترجمه مهناز شایسته فر، چ1، تهران: مطالعات هنر اسلامی.

رضایی، مهدی. ١٣٨٨. آفرینش و مرگ در اساطیر. تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی.

رضایی، مهدی و حشمت الله آذرمکان. 1390. «مقایسه جاودانگی در اساطیر زرتشتی و سامی». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ش25. دوره٧.صص65ـ50.

رضی، هاشم. ١٣٨١. آیین مهر (تاریخ آیین رازآمیز میترایی در شرق و غرب از آغاز تا امروز)، ج 1 و 2، تهران: بهجت.

صابری ورزنه ، حسین و سعید رضا منتظری. ١٣٩٨. «گونه‌شناسی منشا^ء مرگ در اساطیر جهان». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، س15، .ش56. صص 283 – 218.

علیمردی، محمدعلی و بنفشه متقی.1394.«روح و سرنوشت آن بعد از مرگ در آیین جینه». الهیات تطبیقی(علمی-پژوهشی). س6. ش14. صص124ـ107.

فضایلی، سودابه. 1384. «فرهنگ غرایب». ج١. تهران: افکار.

کاوندیش، ریچارد. ١٣٨٧. «اسطوره‌شناسی دایرةالمعارف مصّور اساطیر و ادیان مشهور جهان». ترجمه رقیه بهزادی. تهران: علم.

جین‌گرین، میراندا. 1387.  اسطوره های سلتی. ترجمه عباس مخبر. تهران: مرکز.

گاندولین، لیک. 1389. فرهنگ اساطیر شرق باستان. چ2. ترجمه رقیه بهزادی. تهران: طهوری.

مترلینگ، موریس. ١٣٨٨. دروازة زندگی و مرگ. ترجمه ذبیح‌الله منصوری. چ1. تهران: نگارستان کتاب.

معصومی، غلام‌رضا. 1386. مقدمه‌ای بر اساطیر و آیین‌های باستانی جهان. تهران: سوره مهر.

معین، محمد.١٣٧١. فرهنگ فارسی. ج1. تهران: امیرکبیر.

هادی، سهراب. ١٣٧٧. شناخت اسطوره های ملل. تهران: تندیس.

Alī-mardī, Mohammad-alī and Banafše, Mottaqī. (2016/1394SH). “Rūh va Sarnevešte ān Ba’d az Marge Āyīne Jīne” (Its soul and destiny after death in this jinn). Comparative theology (Scientific-research). 6^th Year. No. 14. Autumn and Winter. Pp. 107-124.

Ārām, Mohammad-rezā. (2009/1387SH). “Seyre Tārīxī-ye Farjām Šenāsī dar Dīne Yahūd” (The Historical Context of Apocalypse in judaism). The scientific research paper- Jornal of Histore. No. 11. 3^rd Year. Pp. 5-34.

Āzādegān, Jamšīd. (2013/1391SH). Tārīxe Adyāne Ebtedāyī (History of early and ancint). 6^th ed. Tehrān: Samat.  

Bierlein, J. F. (2014/1392SH). Ostūrehā-ye Movāzī (Paraller myths). Tr. by Abbās Moxber. 4^th ed. Tehrān: Markaz.

Cavendish, Richard. (2009/1387SH). “Ostūre-šenāsī-ye Dāyerato al-ma’ārefe Mosavvare Asātīr va Adyāne Mašhūre Jahān” (Mythology: an illustrated encyclopedia). Tr. by Roqayye Behzādī. Tehrān: Elm.

Doty, William G. (2014/1392SH).  Asātīre Jahān (The Times world mythology). Tr. by Abo al-qāsem Esmā’īl-pūr. Tehrān: Ostūre.

Fazāyelī, Sūdābe. (2006/1384SH). “Farhange Qarāyeb”. 1^st Vol. Tehrān: Afkār.

Hādī, Sohrāb. (1999/1377SH). Šenāxte Ostūrehā-ye Melal. Tehrān: Tandīs.

Hinnells, John Russell. (2010/1388SH). Ostūrehā-ye Īrānī (Persian mythology). Tr. by Mahnāz Šāyeste-far. 1^st ed. Tehrān: Motāle’āte Honare Eslāmī.

Holy Qor’ān.

‎Green, Miranda Jane. (2009/1387SH). Ostūrehā-ye Saltī (Celtic myths). Tr. by Abbās Moxber. Tehrān: Markaz.

Leick, Gwendolyn. (2011/1389SH). Farhange Asātīre Šarqe Bāstān (The Culture of Ancient Eastern Mythology). 2^nd ed. Tr. by Roqayye Behzādī. Tehrān: Tahūrī.

Maeterlinck, Maurice. (2010/1388SH). Darvāze-ye Zendegī va Marg (The gate of life and death) (‎La mot et la vie). Tr. by Zabīho al-llāh Mansūrī. 1^st ed. Tehrān: Nagārestāne Ketāb.

Ma’sūmī, Qolām-rezā. (2008/1386SH). Moqaddameh-ī bar Asātīr va Āyīnhā-ye Bāstānī (An introduction to the ancient mytys and rituals of the world). Tehrān: Sūreh Mehr.

Mo’īn, Mohammad. (1993/1371SH). Farhange Fārsī (Persian culture). 1^st Vol. Tehrān: Amīr Kabīr.

Parrinder, Edward Geoffrey. (2012/1390SH). Šenāxte Āfrīqā (African mythology). Tr. by Mohammad-hoseyn Bājelāne Farroxī. 2^nd ed. Tehrān: Asātīr.

Perown, Stewart. (2003/1381SH). Šenāxte Asātīre Rom (Roman mythology). Tr. by  Mohammad-hoseyn Bājelāne farroxī. Tehrān: Asātīr.

Piggott, Juliet. (1995/1373SH). Šenāxte Asātīre Žāpon (Japanese mythology). Tr. by Mohammad-hoseyn Bājelāne Farroxī. Tehrān: Asātīr.

Razī, Hāšem. (2003/1381SH). Āyīne Mehr (Tārīxe Āyīne Rāz-āmīze Mītrāyī dar Šarq va Qarb az Āqāz tā Emrūz). 1^th & 2^nd Vol. Tehrān: Behjat.

Rezāyī, Mahdī. (2010/1388SH). Āfarīneš va Marg dar Asātīr. Tehrān: Mo’asses-ye Motāle’āte Honare Eslāmī.

Rezāyī, Mahdī and Hešmato al-llāh Āzar-makān. (2012/1390SH). ”Moqāyese-ye Jāvdānegī dar Asātīre Zartoštī va Sāmī”. Quarterly Journal of Mytho- Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch. No. 25. 7^th Year. Pp. 85-105.

Sāberī Varzaneh, Hoseyn and Sa’īd Rezā Montazerī. (2020/1398SH). Gūne-šenāsī-ye Manša’e Marg dar Asātīre Jahān (Typology of the origin of death in world mythology). Quarterly Journal of Mytho- Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch. 15^th Year. No. 56. Pp. 218-283.