تحلیل عناصر آشوب ازلی

شعبانلو, علیرضا

رقم المقالة : MMLQ-1607-1232 (R2) زيارة : 265 الصفحة: 147 - 172

نوع المخطوط: ابحاث

تحلیل عناصر آشوب ازلی

الموضوعات :

علیرضا شعبانلو ¹

1 - استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

تاريخ الإرسال : 03 الإثنين , جمادى الثانية, 1439 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , جمادى الثانية, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الأحد , جمادى الأولى, 1439

الکلمات المفتاحية: اسطوره, زمان, آب, تاریکی, آشوب ازلی,

ملخص المقالة :

اساطیر از دیدگاهی، روایت‌هایی مقدّس دربارة مبدأ و مقصد جهان و توجیه امور مهم هستی‌اند. در اساطیر ملل با آنکه دیدگاه‌های ظاهراً متفاوتی دربارة چگونگی و مبدأ و مادّة آفرینش وجود دارد امّا این دیدگاه‌ها در ژرف‌ساخت، بسیار مشابه و حتی یکسان‌اند. این داستان‌ها بر مبنای الگویی کهن پرداخته شده‌اند؛ بدین گونه که قبل از آفرینش، فقط آشوب و نابسامانی است و دیگر هیچ. از دلِ این آشوب، نخستین موجود پیدا می‌شود و دیگر چیزها نیز از آن آفریده می‌شوند. چرخة پیدایش آشوب و تبدیل آن به نظم همواره در زندگی عینی و ذهنی بشر در جریان است و در داستان‌ها به صورت اژدها یا دیو، نمادینه شده است. با پیدایش دیو و اژدها سامان هستی از میان می‌رود امّا با کشته شدن آن، موانع برقراری نظم بر طرف می‌شود و اوضاع نخستین یعنی آرامش باز می‌آید. در پژوهشِ تطبیقی و تحلیلی اساطیرِ برخی ملل، مشخص شد که فرایندِ پیدایشِ آشوب و انتقال از آن به نظم، عملی روانی و شناختی است و به دلیل اشتراک قوای شناختی انسان‌ها، اسطوره‌های بسیاری در میان ملل گوناگون یافت می‌شود که از لحاظ بن‌مایه و هدف و کارکرد یکسان و تنها از لحاظ بیان متفاوت‌اند از جمله اسطورة آشوب.

المصادر:

کتابنامه

ارداز، ریچارد و آلفونسو اریتز. 1378. اسطوره‌ها و افسانه‌های سرخ‌پوستان آمریکا. ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: چشمه.

افلاطون. 1392. چهار رساله (منون، فدروس، ته‌تتوس، هیپیاس بزرگ). ترجمة محمود صناعی. تهران: هرمس.

الیاده، میرچا. 1384. اسطورة بازگشت جاودانه. ترجمة بهمن سرکاراتی. تهران: طهوری.

ـــــــــــ .1391. تصاویر و نمادها. ترجمة محمد کاظم مهاجری. تهران: کتاب پارسه.

ایگلتون، تری. 1380. نظریة ادبی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.

بورلند، سی.ای. 1387. اسطوره‌های حیات و مرگ. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: علم.

بیرل، آن. 1384. اسطوره‌های چینی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.

بیرلین، ج. ف. 1386. اسطوره‌های موازی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.

سگال، رابرت آلن. 1394. اسطوره. ترجمة فریده فرنودفر. تهران: بصیرت.

فریزر، جیمز جرج. 1386. شاخة زرّین. ترجمة کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.

کمبل، جوزف. 1380. قدرت اسطوره. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.

کندی، میک دیکسون. 1385. دانشنامة اساطیر یونان و روم. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: طهوری.

گاتری، ویلیام کیت چمبرز. 1375. تاریخ فلسفة یونان (1). ترجمة مهدی قوام صفری. تهران: فکر روز.

مک کال، هنریتا. 1379. اسطوره‌های بین‌النهرین. ترجمة عباس مخبر. چ 3. تهران: مرکز.

مولوی، جلال الدّین محمد. 1371. کلیّات شمس تبریزی. به کوشش بدیع‌الزّمان فروزانفر. تهران: نگاه.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1382. مثنوی. به کوشش توفیق سبحانی. تهران: روزنه.

میلز، دانلد. اچ. 1393. قهرمان و دریا. ترجمة آرتمیس رضاپور و افشین رضاپور. تهران: ققنوس.

نامور مطلق، بهمن. 1392. درآمدی بر اسطوره‌شناسی. تهران: سخن.

هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. 1384. کشف المحجوب. به کوشش محمود عابدی. تهران: سروش.

یونگ، کارل گوستاو. 1372. روان‌شناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمة محمد علی امیری. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

ــــــــــــــــــــ . 1387. انسان در جست‌وجوی هویت خویشتن. ترجمة محمود بهفروزی. تهران: جامی.

English soursec

Britannica. http://www.britannica.com (acc.2/1/2018).

Girardot, N.J. 1987. »CHAOS«. The Encyclopedia of Religion. Vol. 3. New York: Macmillan.

Refrences

Aflatun (plato).(2014/1392 SH). Čahār resāle (Meno, Phaedrus, Theaetetus, Hippias). Tr. by Mahmūd Sana'ī. Tehrān: Hermes.

Bierlein, j.f. (2008/1386 SH). Ostūre-hā-ye mowāzī (Parallel Myths). Tr. by Abbās moxber. Tehrān: markaz.

Birrell, Anne (2006/1384 SH). Ostūre-hā-ye čīnī (Chinese myths). Tr. by Abbās moxber. Tehrān: markaz.

Burland ,Cottie Arthur (1994/ 1372 SH). Ostūre-hā-ye hayāt o marg (Myths of Life and Death). Tr. by Roqayye Behzādī. Tehrān: Elm.

Campbell, Joseph. (2002/1380 SH). Qodrat-e ostūre (‎The Power of myth). Tr. by Abbās moxber. Tehrān: markaz.

Eagleton,Terry (2002/1380 SH), Nazarīye-ye adabī (Literary Theory), Tr. by Abbās moxber. Tehrān: markaz.

Eliade, Mircea. (2006/1384 SH). Ostūre bāzgašt-e jāvedāne (The myth of the eternal return, or, cosmos and history). Tr. by Bahman Sarkārātī. Tehrān: Tahūrī.

____________. (2013/1391 SH). Tasāvīr va namād-hā (Images and symbols). Tr.by Mohammad kāzem mohājerī. Tehrān: pārse.

Erdoes, Richard & Alfonso Oritz. (2009/1387 SH). Ostūre-hā va afsāne-hā-ye Sorx-pūstān-e āmrīkā (American Indian Myths and Legends). Tr. by Abolqāsem Esmā’īlpūr. Tehrān: Češme.

Frazer, James George. (2008/ 1386 SH). Šāxe-ye zarrīn (The Golden Bough). Tr. by Kāzem Fīrūzmand, Tehrān: Āgāh.

Guthrie, William Keith Chambers. (1997/1375 SH). Tārīx-e falsafe-ye yūnān (‌A history of Greek philosophy). Tr. by Mahdī Qavām Safarī. Tehrān: fekr-e rūz.

Hojvīrī, Abolhasan Alī ibn e Osmān. (2006/1384 SH). Kašf ol mahjūb. Ed. byMahmūd Ābedī. Tehrān: Sorūš.

Jung, Carl Gustav .(1994/1372 SH). Ravān-šenāsī-ye zamīr-e nāxodāgāh (Uber die psychologie des unbewussten). Tr. by Mohammad Ali Amīrī. Tehrān: Entešārāt o Āmūzeš-e Enqelāb-e Eslāmī.

__________________ .(2009/1387 SH). Ensān dar jost–o-jū-ye hovīyyat-e xīštan (Le'homme a la d'ecouvete de son ame; structure et fonctionnement). Tr. by Mahmūd Behforūzī. Tehrān: jāmī.

Kennedyy, Mike Dixon. (2007/1385 SH) Dāneš-nāme-ye asātīr-e yūnān va rūm (Encyclopedia of Greco-Roman Mythology). Tr. by Roqayye Behzādī. Tehrān: Tahūrī.

McCall, Henrietta. (1995/1373 SH). Ostūre-hā-ye beyno nnahreynī (Mesopotamian myths). Tr. by Abbās Moxber. Tehrān: markaz.

Mills, Donald H (2015/1393 SH). Qahramān va daryā (The Hero And The Sea: Patterns Of Chaos In Ancient Myth). Tr. by Artemīs Rezāpūr & Afšīn Rezāpūr. Tehrān: Qoqnūs.

Mowlavī, jalāl al-dīn Mohammad. (1993/1371 SH). Kolliyāt -e šams- e tabrīzī. Ed. by Badī’ al- zamān forūzānfar, Tehrān: Negāh.

_____________________________. (2004/1382 SH). Masnavī. Ed. by Tofīq Sobhānī. Tehrān: rowzane.

Nāmvar motlaq, Bahman. (2014/1392SH). Darāmadī bar ostūre-šenāsī. Tehrān: Soxan.

Segal, Robert Alan. (2016/1394SH). Ostūre (Myth). Tr. by Farīde Farnūdfar. Tehrān: Basīrat.

_||_