مبانی آزادی از دیدگاه اسلام با تأکید بر مبانی انسان‌شناختی
الموضوعات : نامه الهیات
محمد معرفت
1
(استادیار و عضو هیأت علمی گروه معارف اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. m.marefat@iau-tnb.ac.ir؛)
الکلمات المفتاحية: مبانی ـ آزادی ـ مبانی آزادی ـ مبانی فلسفی ـ مبانی انسان‌شناختی,
ملخص المقالة :
آزادی در نظام اجتماعی به‌ویژه جامعة دینی با رعایت حدود و مرزهای آن، فواید و آثار مهمی دارد؛ برای نیل به چنین آرمانی باید به‌طور دقیق مبانی آزادی از نظر اسلام تحلیل و بررسی شود. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به آموزه‌های اسلامی و واقعیت‌های فلسفی و روان‌شناختی، مبانی آزادی چیست و مبانیِ انسان‌شناختیِ آن کدامند؟ در این مقاله، با اتخاذ روش توصیفی ـ تحلیلی روشن شد که مبانی آزادی، گزاره‌های خبری هستند که یا بدیهی می‌باشند یا در علوم دیگر اثبات می‌شوند و برای تعیین اصول، اهداف، عوامل، روش‌ها، مراحل و موانع آزادیِ مشروع به‌کار می‌روند؛ همچنین می توان مبانی آزادی را به سه نوعِ دینی, علمی و فلسفی تقسیم کرد. بر اساس استقرا، مبانی فلسفی به پنج شاخة معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی، الاهیّاتی، ارزش‌شناختی و انسان‌شناختی تقسیم می‌شوند. شناخت انسان و ویژگی‌های او، از پیش‌نیازهای اصلی مسألة آزادی است. در این تحقیق، چهارده مبنا از مهم‌ترین مبانی انسان‌شناختی اسلامیِ مؤثر در مطالعات علوم انسانی از جمله مسأله آزادی شناسایی شد.
_||_
