کارکردهای اجتماعی طریقة خاکساریه در دوره‌های صفوی و قاجار
الموضوعات : نامه الهیات
1 - گروه ادیان و عرفان، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
الکلمات المفتاحية: اصناف, واژگان کلیدی: خاکساریه, تصوف صفوی, تصوف قاجاری, اهل فتوت,
ملخص المقالة :
چکیدهطریقة خاکساریه که از دورة صفوی به‌این‌سو در ایران قوت‌گرفت، در این دوره و پس از آن منشاء تحولات اجتماعی بسیاری بود و با نهادهای گوناگون جامعه تعامل داشت. اعضای این طریقة شیعی با مداحی و روضه‌خوانی در ترویج فرهنگ تشیع سهیم بوده و با جنبش‌های برآمده از شیعه(همانند بابیت) به مخالفت می‌پرداخته‌اند. آنان ضمن ترویج اخلاق مدارا و پرهیز از خشونت در میان مردم، ارتباط بین اقوام ایرانی را قوت بخشیده و مواریث مهم فرهنگی آنان را با ابزاری چون شعر، خط، موسیقی، نقاشی و پرده‌خوانی حفظ و منتقل می‌کردند. آنها با نگارش رسائلی عملی و عرفانی(همانند فتوت‌نامه‌ها)،افزون بر فعالیتی ادبی، کوشیدند تا اخلاق عرفانی را در میان اصناف و پیشه‌وران نهادینه ساخته و تصوف را در قالب آنان عرضه دارند. خاکساریه خود را شیعة اثنی‌عشری می‌دانند. آنها در متون خود از ائمة شیعه با احترام یاد کرده و به آنها متوسل می شوند. از این‌رو ایشان را باید در شمار تقویت‌کنندگان سنت توسل دانست، سنتی که اغلب از سوی مخالفان تشیع مورد ایراد بوده‌است. واژگان کلیدی: خاکساریه، تصوف صفوی، تصوف قاجاری، اصناف، اهل فتوت
_||_
