سنتز فضاگزین 2،´2-آزان‌دی‌ایل‌دی‌فومارات‌ها و 2-بنزوئیل‌فومارات‌ها با کاتالیست تری فنیل‌فسفین: تهیه مشتق‌های داروی تکفیدرا
الموضوعات : شیمی آلی
سید جواد حسینی
1
,
صفا علی عسگری
2
1 - استادیارگروه شیمی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
2 - استادیارگروه شیمی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
الکلمات المفتاحية: تری فنیل فسفین, دی آلکیل استیلن دی کربوکسیالت, تتراآلکیل 2´, 2-آزان دی ایل دی فومارات, 2-بنزوئیل فومارات ها,
ملخص المقالة :
واکنش بین تری فنیل فسفین، دی آلکیل استیلن دی کربوکسیلات و آمونیم استات در استونیتریل، در دمای اتاق و شرایط ملایم، منجر به تولید 2،´2-آزان دی ایل دی فومارات ها با بازده خوب شد. همچنین، واکنش بین تری فنیل فسفین، دی متیل استیلن دی کربوکسیلات و بنزآلدهیدها در دی کلرومتان در شرایط ملایم منجر به تولید مشتق های 2-بنزوئیل فومارات با بازده مناسب شد. در هر دو واکنش، تری فنیل فسفین در نقش کاتالیست با حمله هسته دوستی به کربن استیلنی، حدواسط 3،1-دوقطبی را تولید می کند و در مرحله پایانی واکنش به عنوان گروه ترک کننده خارج شد. هر دو واکنش به صورت فضاگزین بودند. از بین همپارهای فضایی ممکن تنها یک همپار جداسازی شد. ترکیب های سنتزشده که به عنوان مشتق های داروی تکفیدرا (دی متیل فومارات) که در درمان بیماری ام اس استفاده می شوند، با اهمیت هستند. ساختار فراورده ها با داده های طیف سنجی های تشدید مغناطیسی هسته 1H (1H NMR) و 13C (13C NMR)، فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR)، تجزیه عنصری و پراش پرتو ایکس تک بلور مشخص شدند.
[1] Corbridge DE. Applications of phosphorous
compounds. Phosphorus. an outline of its
chemistry, biochemistry and technology. 5th ed.
Amsterdam: Elsevier Science; 1995.
[2] Yavari I, Adib M, Hojabri L.
Vinyltriphenylphosphonium salt mediated
serendipitous synthesis of
aryliminophosphoranes. Tetrahedron.
2002;58(36):7213-9. doi: 10.1016/S0040-4020
(02)00788-3
[3] Engel R. Synthesis of carbon-phosphorus
bonds. London: CRC press; 2003.
[4] Trost BM, Dake GR. Nucleophilic α-addition to
alkynoates: A synthesis of dehydroamino acids.
Journal of the American Chemical Society.
1997;119(32):7595-6. doi: 10.1021/ja971238z
[5] Mosslemin MH, Anary-Abbassinejad M,
Hassanabadi A, Mohebat M, Nateghi MR.
Reaction between triphenylphosphine and
acetylenic esters or acetylenic ketones in the
presence of mercaptoesters. Synthetic
Communications. 2009;39(19):3482-92. doi:
10.1080/00397910902778027
[6] Salehitabar L, Yavari I. One-pot synthesis of
phosphorylsuccinates and
triphenylphosphanylidenesuccinates containing
a thioamido group. Phosphorus, Sulfur, and
Silicon and the Related Elements.
2018;193(11):731-9. doi: 10.1080/10426507.
2018.1506784
[7] Nair V, Vinod AU, Nair JS, Sreekanth AR,
Rath NP. The reaction of cyclohexyl isocyanide
and dimethyl acetylenedicarboxylate with o-and
p-quinones: A novel synthesis of
iminolactones. Tetrahedron Letters.
2000;41(34):6675-9. doi: 10.1016/S0040-4039
[8] Yavari I, Hekmat-Shoar R, Zonouzi A. A new and
efficient route to 4-carboxymethylcoumarins
mediated by vinyltriphenylphosphonium salt.
Tetrahedron Letters. 1998;39(16):2391-2. doi:
10.1016/S0040-4039(98)00206-8
[9] Yavari I, Adib M, Hojabri L.
Vinyltriphenylphosphonium salt mediated
synthesis of functionalized coumarins.
Tetrahedron. 2001;57(35):7537-40. doi: 10.1
016/S0040-4020(01)00703-7
[10] Yavari I, Amiri R, Haghdadi M.
Triphenylphosphine-mediated synthesis of 5-
oxo-2, 5-dihydrofurans through the reaction of
dialkyl acetylenedicarboxylates and butane-2,
3-dione. Journal of Chemical Research.
2004;2004(11):766-7. doi: 10.3184/0308234
043431546
[11] Yavari I, Khajeh-Khezri A, Halvagar MR. A
Synthesis of Novel Perinaphthenones from
acetylenic esters and acenaphthoquinone–
malononitrile adduct in the presence of
triphenylphosphine. Synlett. 2018;29(15):2011-
4. doi: 10.1055/s-0037-1610253
[12] áSomarajan Nair J, Rath N.
Triphenylphosphine promoted addition of
dimethyl acetylenedicarboxylate to 1,2-
benzoquinones: Facile synthesis of novel γspirolactones. Journal of the Chemical Society,
Perkin Transactions 1. 1997(21):3129-30. doi:
10.1039/A706272I
[13] Nair V, Sreekanth AR, Abhilash N, Biju AT,
Devi BR, Menon RS, Rath NP, Srinivas R.
Novel pyridine-catalyzed reaction of dimethyl
acetylenedicarboxylate with aldehydes and NTosylimines: Efficient synthesis of 2-
Benzoylfumarates and 1-Azadienes. Synthesis.
2003;2003(12):1895-902. doi: 10.1055/s-2003-
41000
[14] Lategan TW, Wang L, Sprague TN, Rousseau
FS. Pharmacokinetics and bioavailability of
monomethyl fumarate following a single oral
dose of Bafiertam™ (monomethyl fumarate) or
Tecfidera® (dimethyl fumarate). CNS drugs.
2021;35:567-74. doi: 10.1007/s40263-021-00
799-9
[15] Linker RA, Haghikia A. Dimethyl fumarate in
multiple sclerosis: Latest developments,
evidence and place in therapy. Therapeutic
advances in chronic disease. 2016;7(4):198-
207. doi: 10.1177/2040622316653307
[16] Blair HA. Dimethyl fumarate: A review in
moderate to severe plaque psoriasis. Drugs.
2018;78:123-30. doi: 10.1007/s40265-017-08
54-6
[17] RECOVERY Collaborative Group, Horby
PW, Peto L, Staplin N, Campbell M, PessoaAmorim G, Mafham M, Emberson JR, Stewart
R, Prudon B, Uriel A. Dimethyl fumarate in
patients admitted to hospital with COVID-19
(RECOVERY): A randomised, controlled,
open-label, platform trial. medRxiv.
2022:2022-09. doi: 10.1101/2022.09.23.22 28
0285
[18] Azizian J, Hosseini J, Mohammadi M,
Sheikholeslami F. Efficient route for the
synthesis of highly substituted pyrroles.
Synthetic Communications®. 2010 Nov
3;40(23):3472-9. doi: 10.1080/003979109 034
57266
[19] Ali-Asgari S, Hosseini SJ, Pourshamsian K,
Bagheri M, Naghizadeh E. Diastereoselective
synthesis of stable phosphorus yields by a threecomponent reaction between Ph3P and acetylenic
esters in the presence of hydrazine derivatives.
Journal of Applied Chemical Research.
2014;8(4):65-73. dor: 20.1001.1.20083815.201
4.8.4.7.3
[20] Baharfar R, Tajbakhsh M, H
