بررسی اثر مقادیر مختلف کلسیم و منیزیوم بر تغییرات سلولی - تکوینی ریزغده‌های سیب زمینی در شرایط درون شیشه‌ای

الموضوعات :

زهرا زارع ¹ (گروه زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.)
علیرضا ایرانبخش ² (گروه زیست شناسی دانشکده زیست شناسی دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران ایران)
مصطفی عبادی ³ (گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد واحد دامغان، سمنان، ایران.)

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , شوال, 1439 تاريخ التأكيد : 12 السبت , محرم, 1440 تاريخ الإصدار : 04 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1440

الکلمات المفتاحية: سیب زمینی, کلرید کلسیم, ریزغده زایی, درشیشه, سولفات منیزیوم,

ملخص المقالة :

گیاه سیب زمینی (Solanum tuberosum L .)، گیاه زراعی و بسیار مهم دنیا است. روش تکثیر این گیاه عمدتا از طریق غیرجنسی است. روش های مرسوم و سنتی در تکثیر غیر جنسی گیاه با مشکلات مهمی مواجه است. اما ریزغده های سیب زمینی حاصل از کشت بافت جایگزین مناسبی برای غده های بذری است. هدف از این پژوهش بررسی اثر غلظت‌های مختلف CaCl2 و MgSO4 در محیط‌های کشت در شیشه بر تغییرات سلولی تکوینی ریز غده‌های حاصل از کشت بافت این گیاه است. در این پژوهش از محیط‌های کشت آزمایشگاهی جامد و مایع برای تهیه گیاهچه استریل والقای ریزغده زایی استفاده شد. در محیط های ریزغده زایی غلظت هر یک از ترکیبات حاوی کلسیم و منیزیوم 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 برابر حد تعیین شده در محیط‌کشت استاندارد MS در نظر گرفته شد. ریزغده زایی درتناوب نوری صورت گرفت. به منظور بررسی‌های تکوینی و تشریحی ریز غده‌ها، پس از تشکیل ریزغده ها، ابعاد طولی و عرضی آنها، تغییرات تعداد و ابعاد سلول‌ها و محتوای نشاسته در سلول‌های بافت پارانشیم پوست و مغز سنجیده شد. نتایج آماری معنی‌دار نشان داد در غلظت‌های مختلف CaCL2 بیشترین تعداد ردیف‌های سلولی متعلق به محیط‌کشت با غلظت نیم تا یک برابر غلظت این ترکیب در محیط‌کشت استاندارد بود و از نظر تعداد دانه‌های نشاسته ریزغده‌های تکوین یافته در محیطی با غلظت برابر با غلظت استاندارد این ترکیب درمحیط‌کشت، بیشترین مقدار را نشان دادند. در گروه‌های MgSO4 هر چند حضور حداقل مقدار منیزیوم برای تشکیل ریز غده ضروری است اما بر تغییرات سلولی بافتی ریزغده‌ها و میزان نشاسته اثر آماری معنی‌داری ندارد. بنابراین غلظت‌های استاندارد محیط‌کشت از این دو ترکیب تا نیمی از مقدار آن‌ها، بهترین محیط در کیفیت ریزغده‌ها می‌باشد.

المصادر:

[1]     احمدی، س و جبارزاده، ز. 1395، تاثیر غلظت‌های مختلف جیبرلیک اسید و بنزیل آمینو پورین در ریز ازدیادی زیتون دو رقم کرونایکی و دزفولی، اولین همایش ملی کشت سلول و بافت گیاهی، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان).

[2]     احمدیان، ش؛ عبدمیشانی، س و ضرغامی، ر. 1374. تولید ریزغده­های عاری از ویروس سیب زمینی از طریق کشت بافت. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

[3]     بلندی، ا؛ حفیظی، ب و حمیدی، ح. 1395. تأثیر ساکارز و هورمون بر ریزغده­زایی سه رقم سیب زمینی در کشت درون شیشه‌ای. فناوری زیستی در کشاورزی. 15(2): 59- 67.

[4]     رشیدی، ط. 1383. بررسی تراکم‌های مختلف کاشت گیاهچه‌های حاصل از کشت بافت بر آنالیزهای رشد و تولید مینی تیوبر در دو رقم سیب زمینی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین.

[5]     روستا، ح؛ وزیری نسب، س و رقامی، م 1394. اثر 6- بنزیل آمینوپورین و سایکوسل بر تولید ریزغده در دو رقم سیب زمینی در شرایط درون شیشه ای. علوم باغبانی ایران. 46(1): 141- 156.

[6]     عبادی، م. 1380 بررسی روند تکوینی سلولی گیاه سیب‌زمینی Solanum tuberosum در کشت بافت، سلول و بیوراکتورهای نیمه پیوسته و پیوسته پایان نامه دوره‌ی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

[7]     قربانلی، م. 1372 فیزیولوژی گیاهی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی: 97-100.

[8]     کشمیری، ا؛ کافی، م؛ پارسا، م؛ نباتی، ج و زارع مهرجردی، م. 1397. اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و اسیدیته محلول غذایی بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و تولید ریزغده سیب‌زمینیSolanum tuberosum L. فیزیولوژی گیاهان زراعی. 10(37): 97-118.

[9]     مجد، ا و شریعت زاده، م. 1377. زیست‌شناسی سلولی. انتشارات اراک: 379-373.

[10] Ashrafzadeh, S. and Leung, D.W.M. 2015. Microtuber formation in potato callus. ScienceAsia,41(1):1-4.

[11] Ebadi, M. and Iranbakhsh, A. 2011. The induction and growth of potato (Solanum tuberosum. L) microtubers (sante cultivar) in response to the different concentrations of 6-benzylaminopurine and sucrose. African Journal of Biotechnology,10(52): 10626-10635

[12] Fufa, M. and Diro, M. 2013.The Effects of Sucrose on in vitro Tuberization of Potato Cultivars.  Advances in Crop Science and Technology,1(4): 1-3.

[13] Gami R. A., Parmar S. K., Patel P. T., Tank C. J., Chauhan R. M., Bhadauria H.S. and Solanki S.D. 2013. Microtuberization, minitubers formation and in vitro shoot regeneration from bud sprout of potato (Solanum tuberosum L.) cultivar K. Badshah. African Journal of Biotechnology, 12 (38): 5640-5647.

[14] Gopal, J., Minocha, J. L, Dhaliwal, H. S. 1998. Microtuberization in potato (Solanum tuberosum.L). Plant Cell Reports (1998) 17: 794–798.

[15] Higgins, Sh., Francis, R. D. and Smith, A. M., 2017. Production of Solanum tuberosum L. Microtuber Using Temporary Immersion System. European Journal of Experimental Biology. 7(6): 1- 3.  

[16] Hoque, M. E. 2010. In vitro tuberization in potato (Solanum tuberosum L.). Plant Omics Journals, 3 (1):7-11.

[17] Husain, S., Shah, S. A. H., Asghar, S., Hussain, N., Ali, N, Hussain, I., Rafiq, S., Shah, S., Imtiaz, M., Ali, M., Jala, F., and Rashid, M. 2017. Micro-Tuberization of Four Potato (Solanum tuberosum. L) Cultivars Through Tissue Culture. Journal of Botanical Sciences. 6 (3): 35-40.

[18] Jao, R.C and Fang, w. 2004. Growth of potato plantlets in vitro is different when provided concurrent versus alternating Blue and Redlight photoperiods. Hortscience, 39(2):380-382.

[19] Joshi, A. and Mature, N., 2015. Micropropagation and Conservation of Endanger Medicinal Plant – Leptadenia rticulata (Retz.) wight and Arn. Trought Nodal Explant. International Journal of Current Advanced Research. 4(9): 382-385.

[20] Khalil, M.M., Abd El Aal, A. M. H.  and Samy, M. M. 2017. Studies on Microtuberization of Five Potato Genotypes. Egyptian Journal of Horticulture, 44 (1): 91- 97.

[21] Pevalek – Kozlina, B. and Berljack, J. 1997. Starch accumulation as a marker For Microtuberization in potato (Solanum tuberosum L.) Biologia – section Botany, 52 (4): 553-559.

[22] Reeve, RM., Timm, H. and Weaver, M.L. 1973. Parenchyma cell growth in potato tubers I. Different tuber regions. American potato journal, 50 (2): 49-57.

[23] Seabrook, JEA., Douglass, L.K, and Arnold, DA. 2004. Effect of leaves on microtubers produced from potato single -  node cuttings invitro .American  Journal of Potato Research, 81 (1): 1-5.

[24] Sonnewald, S. and Sonnewald, U. 2014. Regulation of potato tuber sprouting. Planta, 239:27–38.

[25] Tabori, K.M., Dobranszki, J. and Ferenczy, A. 2000. Efeects of culture density on growth and in vitro tuberization capacity of potato plantlets. Acta - Agronomica - Hungaria. 48 (2): 185 – 189.

[26] Westermann, D.T. 2005. Nutritional Requirements of potato. American Journal of potato Research, 82:301-307.

[27] Xu, X., Vreugdenhil, D. and Lammeren, A.A.M. 1998. Cell division and cell enlargement during potato tuber formation. Journal of Experimental Botany, 49(320): 573- 582.