اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش خشکی بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و رنگیزه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

الموضوعات :

احمد افکاری ¹ ( گروه فیزیولوژی گیاهی، واحد کلیبر، دانشگاه آزاد اسلامی کلیبر، ایران )

تاريخ الإرسال : 04 الجمعة , شعبان, 1439 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , ذو القعدة, 1439 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: آفتابگردان, کلروفیل, تنش کم‌آبی, کارتنوئید, سالیسیلیک‌ا‌سید,

ملخص المقالة :

سالیسیلیک‌اسید، یکی از تنظیم کنندهای فرآیندهای فیزیولوژیکی است که باعث افزایش مقاومت گیاهان نسبت تنش‌های محیطی می‌گردد. این پژوهش با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش خشکی و برهمکنش سالیسیلیک‌اسید و خشکی بر پارامترهای مورفولوژیک و رنگدانه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کلیبر در سال زراعی 1396 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‌های مختلف سالیسیلیک‌اسید در چهار سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار) و پتانسیل آب در پنج سطح (صفر، 5-، 10-، 15- و 20- مگاپاسکال) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش تنش خشکی و سالیسیلیک‌اسید بر میزان کلروفیل a، کلروفیل کل، طول، وزن تر و خشک اندام‌ هوایی معنی‌د‌ار بود. نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تنش خشکی و سالیسیلیک‌اسید نشان داد که حداکثر میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی و پارامترهای مورفولوژیک توسط تیمار بدون اعمال تنش و سالیسیلیک‌اسید با غلظت 1 میلی‌مولار حاصل شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار رشد بخش هوایی و ریشه، کاهش وزن تر و خشک اندام ‌هوایی و ریشه، همچنین کاهش رنگدانه‌های فتوسنتزی شد؛ در حالیکه در گیاهان پیش تیمار شده با سالیسیلیک‌اسید، مقدار این کاهش تعدیل شده است. با توجه به نتایج به‌دست آمده سالیسیلیک‌اسید موجب کاهش خسارات وارد شده در مواجه با خشکی شد.

المصادر:

[1]     افکاری، ا. 1392. زراعت گیاهان صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل، انتشارات یاوریان، صفحه 304.

[2]     امیری، ا.، سیروس‌مهر، ع.ر.، اسمعیل‌زاده ‌بهابادی، ص. 1394. اثر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و کیتوزان بر عملکرد گیاه گلرنگ در شرایط تنش خشکی، مجله پژوهش‌های گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)، انتشارات یاوریان، جلد 28، شماره 2، صفحات 725-712.

[3]     پاک‌مهر، آ.، شکاری، راستگو، ف. 1393. اثر پرایمینگ بذر با سالیسیلیک‌اسید روی برخی صفات فتوسنتزی لوبیا چشم بلبلی تحت تنش کم آبی در مرحله گلدهی، نشریۀ پژوهش‌های حبوبات ایران، جلد 5، شماره 2، صفحات 30-19.

[4]     خرم‌دل، س.، رضوانی‌مقدم، پ.، امین‌غفوری، ا.، شباهنگ، ج. 1391. بررسی تأثیر پرایمینگ با سالیسیلیک‌اسید بر خصوصیات جوانه‌زنی سیاه‌دانه (.Nigella sativa L)، نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، جلد 10، شماره 4، صفحات 725-709.

[5]     رامک، م.، خاوری‌نژاد، ر.، حیدری ‌شریف‌آباد، ح.، رفیعی، م.، خادمی، ک. 1393. تأثیر تنش آب بر میزان ماده خشک و رنگیزه‌های فتوسنتزی در دو گونه اسپرس، فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی وجنگلی ایران، جلد 14، شماره 2،  صفحات 91-80..

[6]     شکارى، ف.، پاک‌مهر، ا.، راستگو، م.، صبا، ج.، وظایفی، م.، زنگانی، ا. 1389. تأثیر پرایمینگ سالیسیلیک‌اسید بر برخى صفات مورفولوژیک لوبیا  چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.) تحت تنش کم‌آبى در مرحله غلاف‌بندى، فن‌آوری‌هاى نوین کشاورزى (ویژه زراعت و باغبانى)، سال 4، شماره 1، صفحات 26 -5.

[7]     فرزانه، م.، قنبری، م.، افتخاریان، ع.ر.، جوانمری، ش. 1392. تأثیر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک بر میزان اسمولیت‌ها و رنگدانه‌های فتوسنتزی گیاه بادمجان (Solanum melongena L..) تحت تنش سرما، نشریه پژوهش‌های اکوفیزیولوژی گیاهی ایران، سال 8، شماره 4، صفحات 83-75.

[8]     کشاورز، ح.، مدرس‌ثانوی، س.ع.م. 1394. اثر سالیسیلیک‌اسید بر کلروفیل، برخی خصوصیات رشدی و عملکرد دو رقم کلزا، نشریه تولید گیاهان زراعی، جلد 7، شماره 4، صفحات 178-161.

[9]     مهدویان، ک. 1396. تأثیر غلظت‌های مختلف سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش کلرید سدیم بر روی پارامترهای رشد و رنگدانه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L..)، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی، سال 12، شماره 47، صفحات 106 -93.

[10] نعمت‌اللهی، ا.، جعفری، ع.ر.، باقری، ع.ر. 1392. اثر تنش خشکی و سالیسیلیک اسید روی رنگدانه‌های فتوسنتزی و جذب عناصر غذایی ارقام زراعی آفتابگردان، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، سال 5، شماره 12، صفحات 51 -37.

[11] Abedi, T., Pakniyat, H., 2012, Antioxidant enzyme changes in response to drought stress in ten cultivar of oilsed rap (Brassica napus L.). Plant Breed, 46(4): 27-34.

[12] Afzal, I., 2005, Seed enhancements to induced salt tolerance in wheat (Triticum aestivum L.). Ph.D. Thesis, Agricultural University of Faisalabad, Pakistan, 266 p.

[13] Azooz, M., 2009, Salt stress mitigation by seed priming with salicylic acid in two faba bean genotypes differing in salt tolerance. International Journal of Agriculture and Biology, 11: 343-350.

[14] Bray, A.E., 1997, Plant responses to water deficit. Trends in Plant Science. 2(2):54-45.

[15] Bezrukova, M.V., Kildibekova, A.R., Avalbaev, A.M., Shakirova, F.M., 2004, Participation of wheat germ agglutinin in regulation of cell division in apical root meristem of wheat seedlings. Testologiya, 46: 35-38.

[16] Chojnowski, F.C., Come, D., 1997, Physiological and biochemical changes induced in sunflower seeds by osmopriming and subsequent drying, storage and aging. Seed Science Research, 7: 323-331.

[17] EL-Tayeb, M.A., 2005., Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regul. 45:215-224.

[18] Gemes, K., Poor, P., Szepesi, A., Tari, I., 2008, Role of salicylic acid pre-treatment on the photosynthetic performance of tomato plants (Lycopersicon esculentum Mill. L. cvar. Rio Fuego) under salt stress. Acta Biologica Szegediensis. 52:161-162.

[19] Gornik, k., Grzesik, M., Duda, B.R., 2008, The Effect of chitosan on rooting of grapevine cuttings and on subsequent plant growth under drought and temperature stress. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research. 16: 333-343.

[20] Gunes, A., Inal, A., Alpaslam, M., Erslan, F., Bagsi, E.G., Cicek, N., 2007, Salicylic acid induced changes on some physiological parameters symptomatic for oxidative stress and mineral nutrition in maize (Zea mays L.) grown under salinity. Journal of Plant Physiology, 164: 728-736.

[21] Hamada, A.M., Al-Hakimi, A.M.A., 2001. Salicylic acid versus salinity-droughtinduced stress on wheat seedlings. Rostl. Vyr. 47: 444-450. 

[22] Inze, D., Montagu, M.V., 2000, Oxidative stress in plants. Cornawall. Great Britain, 231.

[23] Jamshidi Jam, B., Shekari, F., Zangani, E., 2013, Application of bio-sulfur fertilizer and seed pretreatment with salicylic acid improved photosynthetic parameters of safflower. Intern. J. Agron. Plant Prod. 4 (11): 3068-3075.

[24] Karam, F., Lahoud, R., Masaad, R., Kabalan, R., Breidi, J., Chalita C., Rouphael, Y., 2007, Evapotranspiration, seed yield and water use efficiency of drip irrigated sunflower under full and deficit irrigation conditions. Agriculture Water Managment, 90: 213–223.

[25] Kaydan, D., Yagmur, M., Okut, N., 2007, Effects of salicylic acid on the growth and some physiological characters in salt stressed wheat (Triticum aestivum L.). Tarim Bilimleri Dergisi, 13: 114-119.

[26] Khodary, S.E.A., 2004, Effect of salicylic acid on the growth, photosynthesis and carbohydrate metabolism in salt-stressed maize plants. Journal of Agriculture and Biology, 6: 5-8.

[27] Krishna, S., Surinder, K., Thind, S.K., Gurpreet, K., 2004, Interactive effects of phenolics and light intensity on vegetative parameters and yield in soybean (Glycine max L. Merrill). Environ. Ecol, 22: 390-394.

[28] Metwally, A., Finkmemeier, I., Georgi, M., Dietz, K.J., 2003, Salicylic acid alleviates the cadmium toxicity in barley seedlings. Plant Physiol, 132: 272-81.

[29] Mohammadi, L., Shekari, F., Saba, J., Zangani, E., 2011, Effects of seed priming with salicylic acid on vigor and morphological traits of safflower seedlings. Modern Science of Sustainable Agriculture Journal 7: 63- 72. (In Persian with English abstract).

[30] Moharekar, S.T., Lokhande, S.D., Hara, T Tanaka, R., Tanaka, A., Chavan, P.D., 2003, Effect of salicylic acid on chlorophyll and carotenoid contents of wheat and moong seedlings Photosynthetica, 41: 315-317.

[31] Omidi, H., Movahadi, F., Movahadi, S.H., 2012, The effect of salicylic acid and scarification on germination characteristics and proline, protein and soluble carbohydrate content of Prosopis (Prosopis farcta L.) seedling under salt stress. Range and Desert Research, 18(4): 608-623.

[32] Parida, A.K., Das, A.B., 2005., Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324-349.

[33] Popova, L.P., Maslenkova, L.T., Yordanova, R.Y., Ivanova, A.P., Krantev, A.P., Szalai, G., 2009, Exogenous treatment with salicylic acid attenuates cadmium toxicity in Pea seedlings. Plant Physiology and Biochemistry, 47: 224-231.

[34] Rafique, N., Raza, H., Qasim, M., Iqbal, N., 2011, Pre-sowing application of ascorbic acid and salicylic acid to seed of pumpkin and seedling response to salt. Pak. J. Bot., 43: 2677-2682.

[35] Raskin, I., 1992, Role of salicylic acid  in plants. Ann. Rev. Plant Physiol. Mol. Biol, 43: 439-463.

[36] Sarker, A., Hossain, I., Kashem, A., 2014, Salinity (NaCl) tolerance of four vegetable crops during germination and early seedling growth. Journal of Ecology and Environmental Sciences, 1:11-18.

[37] Shakirova, F.M., Sakhabutdinova, A.R., Bezrukova, M.V., Fatkhutdinova, R.A. and Fatkhutdinova, D.R., 2003, Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Science, 164: 317–322.

[38] Stepien, P., Klobus, G., 2006, Water relations and photosynthesis in Cucumis sativus L. Leaves under salt stress. Biologia Plantarum, 50: 610-616.

[39] Stone, L.R., Goodrum, D.E., Jaafar, M.N., Khan, A.H., 2002, Rooting front and water depletion depths in grain sorghum and sunflower. Agronomy  Journal, 93: 1105–1110.

[40] Tammam, A.A., 2003, Response of Vicia faba plants to the interactive effect of sodium chloride salinity and salicylic acid treatment. Acta Agron. Hungarica, 51(3): 239-248.

[41] Tari, I., Csiszar, J., Gabriella, S., Horvath, F., Pecsvaradi, A., Kiss, G., Szepsi, A., Szabo, M., Erdei, L., 2002, Acclimation of tomato plants to salinity stress after a salicylic acid pretreatment. Acta Biologica Szegediensis, 46: 55-56. 

[42] Yang, J.C., Zhang, J.H., Liu, L.J., Wang, Z.Q., and Zhu, Q.S., 2002, Carbon remobilization and grain filling in Japonica/ Indica hybrid rice subjected to photosynthesis water deficits. J. Agron, 94: 102-109.

[43] Yildirim, E., Turan, M. and Guvenc, I., 2008, Effect of foliar salicylic acid applications on growth, chlorophyll, and mineral content of cucumber grown under salt stress. Journal of Plant Nutrition, 31: 593–612.

[44] Yusuf, M., Hasan, S.A., Ali, B., Hayat, S., Fariduddin, Q., Ahmad, A., 2008, Effect of salicylic acid on salinity induced changes in Brassica juncea. Journal of Integrative Plant Biology, 50: 1096-1102.

[45]Zaki‚ R.N., Radwan, T.E., 2011, Improving wheat grain yield and its quality under salinity conditions at a newly reclaimed soil by using different organic sources as soil or foliar applications. Journal of Applied Sciences Research, 7: 42-55.

[1]     افکاری، ا. 1392. زراعت گیاهان صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل، انتشارات یاوریان، صفحه 304.

[2]     امیری، ا.، سیروس‌مهر، ع.ر.، اسمعیل‌زاده ‌بهابادی، ص. 1394. اثر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک و کیتوزان بر عملکرد گیاه گلرنگ در شرایط تنش خشکی، مجله پژوهش‌های گیاهی (مجله زیست شناسی ایران)، انتشارات یاوریان، جلد 28، شماره 2، صفحات 725-712.

[3]     پاک‌مهر، آ.، شکاری، راستگو، ف. 1393. اثر پرایمینگ بذر با سالیسیلیک‌اسید روی برخی صفات فتوسنتزی لوبیا چشم بلبلی تحت تنش کم آبی در مرحله گلدهی، نشریۀ پژوهش‌های حبوبات ایران، جلد 5، شماره 2، صفحات 30-19.

[4]     خرم‌دل، س.، رضوانی‌مقدم، پ.، امین‌غفوری، ا.، شباهنگ، ج. 1391. بررسی تأثیر پرایمینگ با سالیسیلیک‌اسید بر خصوصیات جوانه‌زنی سیاه‌دانه (.Nigella sativa L)، نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، جلد 10، شماره 4، صفحات 725-709.

[5]     رامک، م.، خاوری‌نژاد، ر.، حیدری ‌شریف‌آباد، ح.، رفیعی، م.، خادمی، ک. 1393. تأثیر تنش آب بر میزان ماده خشک و رنگیزه‌های فتوسنتزی در دو گونه اسپرس، فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی وجنگلی ایران، جلد 14، شماره 2،  صفحات 91-80..

[6]     شکارى، ف.، پاک‌مهر، ا.، راستگو، م.، صبا، ج.، وظایفی، م.، زنگانی، ا. 1389. تأثیر پرایمینگ سالیسیلیک‌اسید بر برخى صفات مورفولوژیک لوبیا  چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.)تحت تنش کم‌آبى در مرحله غلاف‌بندى، فن‌آوری‌هاى نوین کشاورزى (ویژه زراعت و باغبانى)، سال 4، شماره 1، صفحات 26 -5.

[7]     فرزانه، م.، قنبری، م.، افتخاریان، ع.ر.، جوانمری، ش. 1392. تأثیر محلول پاشی اسیدسالیسیلیک بر میزان اسمولیت‌ها و رنگدانه‌هایفتوسنتزی گیاه بادمجان (Solanum melongena L..) تحت تنش سرما، نشریه پژوهش‌های اکوفیزیولوژی گیاهی ایران، سال 8، شماره 4، صفحات 83-75.

[8]     کشاورز، ح.، مدرس‌ثانوی، س.ع.م. 1394. اثر سالیسیلیک‌اسید بر کلروفیل، برخی خصوصیات رشدی و عملکرد دو رقم کلزا، نشریه تولید گیاهان زراعی، جلد 7، شماره 4، صفحات 178-161.

[9]     مهدویان، ک. 1396. تأثیر غلظت‌های مختلف سالیسیلیک‌اسید در تعدیل اثرات تنش کلرید سدیم بر روی پارامترهای رشد و رنگدانه‌های فتوسنتزی در گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L..)، نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی، سال 12، شماره 47، صفحات106 -93.

[10]نعمت‌اللهی،ا.، جعفری،ع.ر.، باقری،ع.ر. 1392. اثر تنش خشکی و سالیسیلیک اسید روی رنگدانه‌های فتوسنتزی و جذب عناصر غذایی ارقام زراعی آفتابگردان، مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، سال 5، شماره 12، صفحات 51 -37.

[11]Abedi, T., Pakniyat, H., 2012, Antioxidantenzyme changes in response to drought stress in ten cultivar of oilsed rap (Brassica napus L.). Plant Breed, 46(4): 27-34.

[12]Afzal, I., 2005, Seed enhancements to induced salt tolerance in wheat (Triticum aestivum L.). Ph.D. Thesis, Agricultural University of Faisalabad, Pakistan, 266 p.

[13]Azooz, M., 2009, Salt stress mitigation by seed priming with salicylic acid in two faba bean genotypes differing in salt tolerance. International Journal of Agriculture and Biology, 11: 343-350.

[14]Bray, A.E., 1997, Plant responses to water deficit. Trends in Plant Science. 2(2):54-45.

[15]Bezrukova, M.V., Kildibekova, A.R., Avalbaev, A.M., Shakirova, F.M., 2004, Participation of wheat germ agglutinin in regulation of cell division in apical root meristem of wheat seedlings. Testologiya, 46: 35-38.

[16]Chojnowski, F.C., Come, D., 1997, Physiological and biochemical changes induced in sunflower seeds by osmopriming and subsequent drying, storage and aging. Seed Science Research, 7: 323-331.

[17]EL-Tayeb, M.A., 2005., Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regul. 45:215-224.

[18]Gemes, K., Poor, P., Szepesi, A., Tari, I., 2008, Role of salicylic acid pre-treatment on the photosynthetic performance of tomato plants (Lycopersicon esculentum Mill. L. cvar. Rio Fuego) under salt stress. Acta Biologica Szegediensis. 52:161-162.

[19]Gornik, k., Grzesik, M., Duda, B.R., 2008, The Effect of chitosan on rooting of grapevinecuttings and on subsequent plant growth underdrought and temperature stress. Journal of Fruitand Ornamental Plant Research. 16: 333-343.

[20]Gunes, A., Inal, A., Alpaslam, M., Erslan, F., Bagsi, E.G., Cicek, N., 2007, Salicylic acid induced changes on some physiological parameters symptomatic for oxidative stress and mineral nutrition in maize (Zea mays L.) grown under salinity. Journal of Plant Physiology, 164: 728-736.

[21]Hamada, A.M., Al-Hakimi, A.M.A., 2001. Salicylic acid versus salinity-droughtinduced stress on wheat seedlings. Rostl. Vyr. 47: 444-450. 

[22]Inze, D., Montagu, M.V., 2000, Oxidative stress in plants. Cornawall. Great Britain, 231.

[23]Jamshidi Jam, B., Shekari, F., Zangani, E., 2013, Application of bio-sulfur fertilizer and seed pretreatment with salicylic acid improved photosynthetic parameters of safflower. Intern. J. Agron. Plant Prod. 4 (11): 3068-3075.

[24]Karam, F., Lahoud, R., Masaad, R., Kabalan, R., Breidi, J., Chalita C., Rouphael, Y., 2007, Evapotranspiration, seed yield and water use efficiency of drip irrigated sunflower under full and deficit irrigation conditions. Agriculture Water Managment, 90: 213–223.

[25]Kaydan, D., Yagmur, M., Okut, N., 2007, Effects of salicylic acid on the growth and some physiological characters in salt stressed wheat (Triticum aestivum L.). Tarim Bilimleri Dergisi, 13: 114-119.

[26]Khodary, S.E.A., 2004, Effect of salicylic acid on the growth, photosynthesis and carbohydrate metabolism in salt-stressed maize plants. Journal of Agriculture and Biology, 6: 5-8.

[27]Krishna, S., Surinder, K., Thind, S.K., Gurpreet, K., 2004, Interactive effects of phenolics and light intensity on vegetative parameters and yield in soybean (Glycine max L. Merrill). Environ. Ecol, 22: 390-394.

[28]Metwally, A., Finkmemeier, I., Georgi, M., Dietz, K.J., 2003, Salicylic acid alleviates the cadmium toxicity in barley seedlings. Plant Physiol, 132: 272-81.

[29]Mohammadi, L., Shekari, F., Saba, J., Zangani, E., 2011, Effects of seed priming with salicylic acid on vigor and morphological traits of safflower seedlings. Modern Science of Sustainable Agriculture Journal 7: 63- 72. (In Persian with English abstract).

[30]Moharekar, S.T., Lokhande, S.D., Hara, T Tanaka, R., Tanaka, A., Chavan, P.D., 2003, Effect of salicylic acid on chlorophyll and carotenoid contents of wheat and moong seedlings Photosynthetica, 41: 315-317.

[31]Omidi, H., Movahadi, F., Movahadi, S.H., 2012, The effect of salicylic acid and scarification on germination characteristics and proline, protein and soluble carbohydrate content of Prosopis (Prosopis farcta L.) seedling under salt stress. Range and Desert Research, 18(4): 608-623.

[32]Parida, A.K., Das, A.B., 2005., Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety, 60: 324-349.

[33]Popova, L.P., Maslenkova, L.T., Yordanova, R.Y., Ivanova, A.P., Krantev, A.P., Szalai, G., 2009, Exogenous treatment with salicylic acid attenuates cadmium toxicity in Pea seedlings. Plant Physiology and Biochemistry, 47: 224-231.

[34]Rafique, N., Raza, H., Qasim, M., Iqbal, N., 2011, Pre-sowing application of ascorbic acid andsalicylic acid to seed of pumpkin and seedling response to salt. Pak. J. Bot., 43: 2677-2682.

[35]Raskin, I., 1992, Role of salicylic acid  in plants. Ann. Rev. Plant Physiol. Mol. Biol, 43: 439-463.

[36]Sarker, A., Hossain, I., Kashem, A., 2014, Salinity (NaCl) tolerance of four vegetable crops during germination and early seedling growth. Journal of Ecology and Environmental Sciences, 1:11-18.

[37]Shakirova, F.M., Sakhabutdinova, A.R., Bezrukova, M.V., Fatkhutdinova, R.A. and Fatkhutdinova, D.R., 2003, Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Science, 164: 317–322.

[38]Stepien, P., Klobus, G., 2006, Water relations and photosynthesis in Cucumis sativus L. Leaves under salt stress. Biologia Plantarum, 50: 610-616.

[39]Stone, L.R., Goodrum, D.E., Jaafar, M.N., Khan, A.H., 2002, Rooting front and water depletion depths in grain sorghum and sunflower. Agronomy  Journal, 93: 1105–1110.

[40]Tammam, A.A., 2003, Response of Vicia faba plants to the interactive effect of sodium chloride salinity and salicylic acid treatment. Acta Agron. Hungarica, 51(3): 239-248.

[41]Tari, I., Csiszar, J., Gabriella, S., Horvath, F., Pecsvaradi, A., Kiss, G., Szepsi, A., Szabo, M., Erdei, L., 2002, Acclimation of tomato plants to salinity stress after a salicylic acid pretreatment. Acta Biologica Szegediensis, 46: 55-56. 

[42]Yang, J.C., Zhang, J.H., Liu, L.J., Wang, Z.Q., and Zhu, Q.S., 2002, Carbon remobilization and grain filling in Japonica/ Indica hybrid rice subjected to photosynthesis water deficits. J. Agron, 94: 102-109.

[43]Yildirim, E., Turan, M. and Guvenc, I., 2008, Effect of foliar salicylic acid applications on growth, chlorophyll, and mineral content of cucumber grown under salt stress. Journal of Plant Nutrition, 31: 593–612.

[44]Yusuf, M., Hasan, S.A., Ali, B., Hayat, S., Fariduddin, Q., Ahmad, A., 2008, Effect of salicylic acid on salinity induced changes in Brassica juncea. Journal of Integrative Plant Biology, 50: 1096-1102.

Zaki‚ R.N., Radwan, T.E., 2011, Improving wheat grain yield and its quality under salinity conditions at a newly reclaimed soil by using different organic sources as soil or foliar applications. Journal of Applied Sciences Research, 7: 42-55.