بررسی‌ کیفیت تصاویر ‌کتاب‌های مرجع ‌کودکان و نوجوانان منتشرشده در سال‌های 1385- 1390

الموضوعات : دانش شناسی

یعقوب نوروزی ¹ (عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم)
سکینه فلسفین ² (دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم تحقیقات)

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 03 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: تصاویر, منابع مرجع, ارزیابی کتاب های مرجع, کودک و نوجوان, مطالعات ارزیابی,

ملخص المقالة :

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تصاویر کتاب های مرجع کودک و نوجوان و تجزیه و تحلیل و میزان مطابقت تصاویر کتاب ها، با معیارها ی ارائه شده در این زمینه است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان است که برای اولین بار در طول سال های مورد بررسی چاپ شده اند. ابزارگردآوری داده‌ها، سیاهه وارسی است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. برای سنجش میزان پایایی ابزار پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که معادل 921/0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش چهار عامل؛ رنگ، کیفیت، محل قرار گرفتن و بومی بودن تصاویر در جامعه پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیش از 87 درصد از تصاویر رنگی و 56 درصد نیز از کیفیت مطلوب برخوردارند. همچنین 78 درصد از تصاویر در محل اصلی قرار دارند و 14 درصد نیز برگرفته از نسخه اصلی اثر هستند. ضمن اینکه نیز به لحاظ مؤلفه‌های کیفیت کلی تصاویر و بومی بودن، تصاویر دارای ضعف و در کتاب های ترجمه شده فاقد نوآوری بودند. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر ضمن تهیه سیاهه ی وارسی در زمینه کیفیت تصاویر کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان براساس پیشینه های موجود و نیز نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است تا استفاده کنندگان کتاب‌های مرجع در انتخاب خود تصمیم بهتری بگیرند. از مجموع یافته ها می توان به این نتیجه رسید که تصاویر از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند و ناشران بیش از این باید به کیفیت تصاویر اهمیت دهند.

المصادر:

ابراهیمی، ن. (1367). مقدمه­ای بر مصورسازی کتاب کودکان. تهران:آگاه.

اکرمی، ج.ا. (1387). کتاب­های مصور، کتاب­های تصویری. کتاب ماه کودک ونوجوان، (137).

پورجم، پ. (1381). تاریخچه و بررسی تصویر سازی کتاب کودک در ایران. پایان نامه کارشناسی، دانشگاه هنر، تهران.

حجازی، ب. (1380). ادبیات کودکان و نوجوانان: ویژگی­ها و جنبه‌ها. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

شاه آبادی، ح.ر. (1393). تصویر در کتاب کودک همسنگ متن است. قابل دسترسی از: http://www.ibna.ir

صادقی، ف. (1385). داستان­ مصور یا قصه­های دو زبانه: یادداشت‌هایی در خصوص مصور سازی کتاب کودکان. کتاب ماه کودک و نوجوان، 101-102.

صدری، م. (1366). بررسی کیفیت تصویر در کتاب­های تصویری کودکان ایران (1364- 1358). پایان­نامه کارشناسی ارشد، تربیت مدرس، تهران.

فضلعلی، ط. (1388). بررسی تصاویر کتاب­های داستانی کودکان گروه سنی ب و ج منتشر شده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال­های 1387-1380. فصلنامه دانش­شناسی، 2(7)، 56-54

قزل ایاغ، ث. (1383). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن. تهران: سمت.

کوثر احمدی، ع. (1373). بررسی تصویرسازی در کتاب­های کودکان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

میرحسینی، ز.؛ اباذری، ز.؛ معدنی، ف. (1392). تحلیل محتوای تصاویر کتاب­های داستانی کودکان رده­ی سنی ب و ج در دهه 80. فصلنامه نظام­ها و خدمات اطلاعاتی، 2 (2)، 36-44.

Gomm, R. J. (2012). Content Analysis of 50 picture books for Latino Immigrant children: Implications for supportive Bibliotherapy. A thesis submitted to the faculty of Brigham Young university department of counseling psychology and special Education.

Hunt, P. (1999). Understanding child literature. New York: Routledge.

Stone, S. A. (1992). Children interpretations of wordless picture books. University of Arkansas, Degree EDD.