بررسی وضعیت رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی(مگیران و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی)

الموضوعات : دانش شناسی

معصومه منصوری ¹ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی)
یعقوب نوروزی ² (عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم)

تاريخ الإرسال : 27 الجمعة , ذو الحجة, 1434 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , جمادى الأولى, 1435 تاريخ الإصدار : 05 الجمعة , رجب, 1436

الکلمات المفتاحية: رابط کاربر, تحقیقات ارزیابی, ارزیابی مکاشفه‌ای, پایگاه‌های اطلاعاتی, مگیران, پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی,

ملخص المقالة :

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی محیط رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی مگ ایران و سید انجام شده است، تا مشخص گردد از نظر کاربران متخصص میزان هم‌خوانی محیط رابط کاربر هر یک از دو پایگاه با مؤلفه‌های نیلسن چقدر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است، و به روش ارزیابی مکاشفه ای انجام گرفته است. 5 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی به روش نمونه‌گیری نظری و با رویکرد نمونه گیری در دسترس به عنوان ارزیاب انتخاب شدند. پایگاه های فوق الذکر با استفاده از سیاهه وارسی شامل ده مؤلفه اصلی نیلسن و 115 مؤلفه فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای هر یک از مؤلفه‌ها درجه شدت در نظر گرفته شد. حاصل‌ضرب امتیاز کسب شده از هر مؤلفه در درجه شدت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت برای هر یک از مؤلفه های اصلی جمع امتیازات و درصد امتیازات حاصل شد. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان داد پایگاه مگیران از مجموع 402 امتیاز مؤلفه های فرعی، 5/239 امتیاز و پایگاه " سید" 75/167 امتیاز را کسب کردند. بنابراین میزان هم‌خوانی پایگاه مگیران با ده مؤلفه نیلسن 73/59 (کمی بیش از حد متوسط) و در پایگاه سید 65/43 درصد (کمتر از حد متوسط) است. نتیجه گیری: نتایج ارزیابی نشان داد در پایگاه مگیران مؤلفه ثبات و یک‌دستی با رعایت 5/90 درصد معیارها، بیش از سایر مؤلفه ها با معیارها هم‌خوانی دارد، و مؤلفه انعطاف پذیری با رعایت 7/9 درصد معیارها کمترین هم‌خوانی را از بین ده مؤلفه نیلسن دارد. در پایگاه سید مؤلفه انطباق با دنیای واقعی با امتیاز 2/84 درصد بیشترین هم‌خوانی و مؤلفه شناسایی/ تصحیح خطا با کسب صفر درصد کمترین هم‌خوانی را از بین مؤلفه‌های نیلسن داشته است.

المصادر:

آذری، ن. (1391). ارزیابی و مقایسه کتابخانه‌های دیجیتالی اسلامی از دیدگاه رابط کاربر و قابلیت­های جست‌وجو. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، قم.

انتظاریان، ن.؛ فتاحی، ر. (1388). بررسی درک کاربران از محیط رابط پایگاه‎های اطلاعاتی بر اساس مدل نیلسن (مقایسه پایگاه مقاله‎های الکترونیکی مرکز منطقه­ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری با پایگاه مقاله‌های پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران). فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 3 (47)، 43-64. 

رنجبر، ه. ... و دیگران (1391). نمونه­گیری در پژوهش­های کیفی: راهنمای برای شروع. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران،10(3)، 238-250. 

زره ساز، م. (1384). بررسی و تحلیل عناصر و ویژگی­های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد از تعامل با این نرم­افزار. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

عباس پور، ج.؛ رضایی شریف آبادی، س. (1385). ارزیابی رابط کاربر پایگاه اطلاعاتی چکیده پایان نامه­های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران. فصل­نامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، (41) ، 75-92. 

عباس پور، ج. (1388). ارزیابی مکاشفه­ای: روش کیفی برای ارزیابی رابط کاربر وب سایت­ها و پایگاه­های اطلاعاتی. کتابداری و اطلاع رسانی، 3  (47)، 264-279. 

غفاریان، س. (1388). بررسی رابط کاربر بانک اطلاعاتی نمایه از دیدگاه دانشجویان (کتابخانه مرکزی) دانشگاه فردوسی مشهد با روش مکاشفه ای. کتابداری و اطلاع رسانی، 14 (4)، 163-188. 

مهاجری، ف.؛ محمد صالحی، ر. (1388). ارزیابی ویژگی‌ها و عناصر تشکیل دهند رسا: نرم افزار جامع کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو بر اساس عامل رابط کاربر. فصل­نامه دانش­شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات). 2 (6)، 75-88.

مهراد، ج.؛ عصاری شهری، ر. (1386). بررسی میزان رضایت دانشجویان دانشگاه شیراز از محیط رابط نرم افزار پارس آذرخش (افق) و تحلیل برخی عناصر مطرح در آن. علوم و فناوری اطلاعات، 23 (1و2).

نوروزی، ی. (1390). تحلیلی بر کاربرمداری رابط کاربر در صفحات وب فارسی کتابخانه­های دیجیتالی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی. فصلنامه علمی پژوهشی، 26 (3 )، 655-674.

Crastini, F. (2004).A graphical user interface for the retrieval of hierarchically structured documents. Information Processing & Management, 40 (2), 269-289.

Demetriadis, S. (1999). Graphical Jog through expert based methodology for user interface evaluation applied in the case of an educational simulation interface. Computer & Education, 32 (4) 285-299.

Goldberg, Joseph H., Kotval, X. P. (1999). Computer interface evaluation using eye movements: Methods and constructs. International Journal of Industrial Ergonomics,24, 631-645.

Hearst, M. A .( 1999). Trends and controversies: mixed- initiative interaction. IEEE. Intelligent systems 14 (5), 14-23

Hensen, P. (1998). Evaluation of IR user interface implications for user interface design. Available at http://etjanst.hb.se/bhs/ith/2-98/ph.htm.( accessed at 2012.1.14).

Hu, P.J.H., Ma, P.C.,Chau,P.Y.K. ( 1999). Evaluation of user Interface design for information retrieval system: a computer- based experiment. Decision Support System. 27(1-2), 125-143.

Nielsen, J. (1992). Finding usability problems through heuristic evaluation.Proc. CHI' 92 conf. Monterey, CA, May 3-7, (PP. 373-380). ACM, New York.

Nielsen, J. (1994). How to conduct a heuristic evaluation. Available at www.useit.com/papers/heuristic/heuristic-evaluation.html.(accessed at 2011.2.18).

Nielsen, Jakob (1995). Technology transfer of heuristic evaluation and
usability Inspection. Available athttp://www.useit.com/papers/standards.html. (accessed at 2011.10.29).

Shneiderman, Ben (1992). Designing the user interface: strategies for effective human- computer interaction. U.K.: working ham.

Shneiderman, B. (1998). Designing the user interface: strategies for effective human-computer interaction. Massachusetts: Addison Wesley Longman.

Syarief, A., Griard, J. R., Detrie, T., Mcbeath M.    (2001). An initial cross- cultural survey of user perception on web icon design for travel website.Available at
http://www.idemployee.id.tue.nl/g.w.m.rauterberg/conferences/CD_doNotOpen/AD.C/final_paper/013.pdf. ( accessed at 2011.11.30).

Yushiana, Mansor; Abdul Rani, Widyawati (2007).Heuristic evaluation ofinterface usability for a web-based OPAC.Library Hi Tech, 25 (4), 538 – 549.

Zaharias, P., Koutsabasis, P. (2012). Heuristic evaluation of e-learning courses: a comparative analysis of two e-learning heuristic sets. Campus-Wide Information Systems, 29 (1), 45 – 60.